Dit voorjaarsnummer gaat over beïnvloeding in de beleggingswereld. Ik ben een socioloog en heb weinig kennis van beleggen, maar weet wel het een en ander van sociale beïnvloeding. Een interessante vorm van sociale beïnvloeding treedt op wanneer een positief oordeel over een ding een effect heeft op latere beoordelaars die daardoor ook tot een positiever oordeel komen.
Koelewijn: I’ve read your book The Honest Truth about Dishonesty with interest. Could you please tell me about your most important findings with regards to dishonesty and integrity?
Risk-taking, gut feelings and the biology of boom and bust
Op 3 juli 2016 trad de Europese Verordening Marktmisbruik in werking.2 Vanaf dat moment zijn al onze nationale voorschriften op het gebied van marktmisbruik buiten werking gesteld. Voortaan zijn uitsluitend nog Europese voorschriften van kracht. Dat zijn er niet weinig: de Verordening zelf vormt al een klein wetboek, terwijl veel bepalingen van deze basisverordening op gedetailleerde wijze zijn uitgewerkt in maar liefst twaalf uitvoeringsverordeningen.
Veranderende pensioencontracten in combinatie met vergrijzing gaan de komende jaren verschuivingen veroorzaken in de markt voor beleggingen die het renterisico afdekken. De pensioenmarkt verschuift naar verwachting naar collectieve DC regelingen waarbij met name in de jaren voor pensionering rente-afdekking wordt opgebouwd. Door demografische trends zal de groep oudere werkenden en gepensioneerden groeien, wat een toename in de vraag naar ontsparen tot gevolg heeft.
De focus op het bereiken van 2% inflatie dwingt centrale banken tot maatregelen die steeds dieper ingrijpen in het functioneren van de economie. Zodoende betreden zij het politieke speelveld, wat een rechtvaardiging van hun onafhankelijke positie moeilijker maakt.
Quantitative Easing (QE) in Europa vindt al jaren plaats, maar de programma’s waarbij de Europese Centrale Bank (ECB) obligaties uit de publieke en private sector aankoopt, staan het meest in de belangstelling. In verschillende juridische procedures is tegen de ECB en haar beleid opgekomen.
In een Liability Driven Investment (LDI)-portefeuille is de swapspread een van de belangrijkste variabelen om rekening mee te houden. Het instrumentarium in de LDI-portefeuille bestaat immers deels uit obligaties met hoge kredietwaardigheid, ter afdekking van verplichtingen die verdisconteerd worden met swaprentes.
Renteswaps zijn een beproefd middel waarmee pensioenfondsen en verzekeraars de waarde van hun langetermijnverplichtingen richting deelnemers en polishouders ongevoelig maken voor fluctuerende renteniveaus. Maar wie is de natuurlijke tegenpartij die in deze swaptransacties de vaste rente betaalt?
Toen de bekende Vlaamse econoom en senator Paul de Grauwe op zijn 65e in 2012 verplicht moest afzwaaien van de Katholieke Universiteit Leuven, werd hij hoogleraar aan de befaamde London School of Economics (LSE) omdat hij per se actief wilde blijven. Van huis uit is De Grauwe een echte vrije-markt-econoom, maar hij is hierop teruggekomen.
Onzekerheid is een probleem waarmee beleggers altijd al hebben geworsteld. Dat is niets nieuws. Als je met die onzekerheid kunt en wilt leven, biedt dat juist kansen. Afhankelijk van je risicoprofiel en de visie op de beleggingscategorieën kon je een assetmix kiezen die bij je voorkeuren paste. Die beheersbare onzekerheid is er niet meer. Het lijkt wel of alles onzeker is geworden.
De net afgestudeerde risicomanager begint vol enthousiasme aan zijn eerste baan. Hij wordt verantwoordelijk voor het inschatten van renterisico’s bij een grote institutionele belegger in Nederland. Gretig gaat hij aan de slag met de modellen die hem ter beschikking staan. Hoe groot is zijn deceptie als blijkt dat de rente keer op keer verder daalt dan wat deze modellen voor mogelijk hielden.
Met mijn kinderen keek ik vroeger naar de film “De Tovenaarsleerling”. Het verhaal is van Goethe, romanticus en vertegenwoordiger van de Sturm und Drang. Uiteraard prefereer ik de versie van Walt Disney. Op prachtige muziek van Paul Dukas. De kern van het verhaal is dat de tovenaarsleerling (Mickey Mouse) te lui is om water te halen en een bezem betovert om water te halen. Na een korte periode van vreugde om het verworven gemak slaan vertwijfeling en paniek toe.