https://cfasociety.nl/nl/Laatse nieuws door CFA Society VBA NetherlandsMon, 06 Mar 2023 00:00:00 +0100nlhttps://cfasociety.nl/nl/publicaties/financial-literacy-moet-beter/7b7ae664-bc32-11ed-9d27-005056b303d3Het gebrek aan financiële kennis –‘financial literacy’– van de gemiddelde consument is zorgelijk. Dat moet beter. Maar is het een onmogelijke taak, of doen we gewoon niet genoeg ons best?Externe publicatieMon, 06 Mar 2023 00:00:00 +0100Pieter van Putten en Felicia Canté7b7ae664-bc32-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-wereldwijde-big-mac-index-verdient-een-duurzame-update/0f111e2f-976c-11ed-9d27-005056b303d3Door de hamburger te vergelijken, vergelijk je eigenlijk een mandje van lokale producten inclusief arbeid en energie. De Big Mac is immers over de hele wereld hetzelfde product; een sesambroodje, sla, tomaat, plakje kaas, augurk en 2 rundvleesburgers. Een ludieke en handige manier van het berekenen van over- of onderwaardering van wisselkoersen. Een methode die in 1986 is geïntroduceerd door The Economist en ondertussen een algemeen aanvaardbare maatstaf is geworden.VBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Melinda Rook RBA, voorzitter CFA Society VBA Netherlands0f111e2f-976c-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/duurzaam-beleggen-in-veiligheid/1232773e-9778-11ed-9d27-005056b303d3Institutionele beleggers zoals pensioenfondsen, verzekeraars en vermogensbeheerders beleggen wereldwijd. Dat doen zij om zowel hun risico’s te spreiden als om de kansen op goede rendementen te verbeteren. De wereld is echter veranderd sinds de uitbraak van de Covid-19 pandemie in 2020 en de Russische inval in Oekraïne begin 2022. Globalisering is sindsdien sterk afgenomen.VBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Onno de Lange1232773e-9778-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/van-wereldnieuws-naar-beleggingsbeslissing/1c309cea-9776-11ed-9d27-005056b303d3Conflicten en geweld zijn helaas van alle tijden. Zeker in de laatste jaren zijn geopolitieke spanningen aan de orde van de dag, zoals veroorzaakt door ‘America first’, Brexit en de inval van Rusland in de Oekraïne.VBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Jelmer Krijthe, CFA en Jaco Rouw, RBA1c309cea-9776-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-een-wereld-met-klimaatrisico-s/4ba168be-9767-11ed-9d27-005056b303d3INSCHATTEN KLIMAATRISICO’S: NIET MET MODELLEN, MAAR MET ANALOGIEËNVBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Charles Kalshoven en Bas van Seumeren4ba168be-9767-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/trillions-how-a-band-of-wall-street-renegades-invented-the-index-fund-and-changed-finance-forever/4c52c961-9779-11ed-9d27-005056b303d3Een snelle google search leert dat BlackRock per jaareinde 2021 ongeveer USD 10 triljoen onder beheer heeft. Dit is een 10 met 12 nullen! Een partij als Vanguard heeft USD 7.2 triljoen onder beheer. De vraag is: hoe is het uiteindelijk zo ver gekomen en waar is het allemaal gestart dat partijen als BlackRock en Vanguard zo’n sterke marktpositie hebben. Daarnaast worden de meeste benchmarks geleverd door een aantal grote namen binnen de industrie: MSCI, FTSE Russel en S&P Dow Jones. Hoe hebben deze partijen zoveel macht kunnen grijpen op Wall Street?VBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Review door Bas van den Broek, Investment Specialist Fundamental Equity bij APG4c52c961-9779-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/rendementsportefeuille-in-nieuw-pensioenstelsel-one-size-fits-all/6c6b26a7-976a-11ed-9d27-005056b303d3Nederland staat aan de vooravond van een ingrijpende verbouwing van het Pensioenstelsel. Werkgevers, werknemers en pensioenuitvoerders hebben tot 1 januari 2027 de tijd om de huidige pensioenregelingen aan te passen naar het nieuwe stelsel. Daarbij moeten zij een keuze maken tussen de solidaire of flexibele premieregeling. Voor beide regelingen staat de life-cycle theorie aan de basis van de vormgeving van de beleggingsportefeuille.VBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Kin Lee, Jan Oudenaarden en Michel Wetser6c6b26a7-976a-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/is-klimaat-het-nieuwe-landenrisico-bij-wereldwijd-beleggen/70e95d33-9778-11ed-9d27-005056b303d3Wereldwijd beleggen is gemeengoed onder Nederlandse institutionele beleggers. De meeste pensioenfondsen en verzekeraars kiezen voor hun beleggingen in aandelen en andere beleggingscategorieën voor breed gespreide wereldwijde benchmarks. En terecht, want diversificatie loont. Harry Markowitz toonde in de jaren ’50 al aan dat door spreiding in de portefeuille, bij een gelijk risico, een hoger rendement behaald kan worden.VBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Loranne van Lieshout (commissie risicomanagement)70e95d33-9778-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/fd33c55e-9778-11ed-9d27-005056b303d3Rendementen van SPAC’s en reguliere IPO’s voor een limited partner in private equity tijdens de lock up periodeVBA JournaalThu, 19 Jan 2023 00:00:00 +0100Sander Rijpma RBA is Performance Analyst bij Caceis Investor Servicesfd33c55e-9778-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ldi-is-dood-lang-leve-ldi/c0bc1dfb-86aa-11ed-9d27-005056b303d3Column in Financial Investigator December 2022, door Jens van Egmond, Head of Europe LDI Client Portfolio Management bij BlackRockExterne publicatieWed, 28 Dec 2022 00:00:00 +0100Jens van Egmond, Head of Europe LDI Client Portfolio Management bij BlackRock en Bestuurslid en Voorzitter van de Beleggingscommissie van Stichting Sportfondsen Pensioenfondsc0bc1dfb-86aa-11ed-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/green-hydrogen-as-an-investment-opportunity/1f7d912e-c3e8-11ec-9d27-005056b303d3According to the World Resources Institute, the energy sector is responsible for approximately 73% of global greenhouse gas emissions. Accordingly, directing capital towards investments that support the transition of the energy sector towards a decarbonised, decentralised, flexible, and consumer-oriented future will be a decisive factor in determining which global warming trajectory we will follow from here on out.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Richard Braakenburg and Lucas van Berkestijn1f7d912e-c3e8-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/3894cb87-c3fe-11ec-9d27-005056b303d3LANGE TERMIJN SMALL-CAP AANDELENPORTEFEUILLE ALS ALTERNATIEF VOOR PRIVATE AANDELENVBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Gregory Landbrug is Equity Portfolio Manager bij a.s.r3894cb87-c3fe-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-met-impact-in-nederlands-zorgvastgoed/68ea749f-c3fd-11ec-9d27-005056b303d3STABIELE INKOMSTEN DOOR TE INVESTEREN IN VERDUURZAMING EN ENERGIETRANSITIEVBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Joep Munten68ea749f-c3fd-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ten-global-trends-every-smart-person-should-know-and-many-others-you-will-find-interesting/76f488a3-c3fe-11ec-9d27-005056b303d3De wereld is onvergelijkbaar verbeterd in de afgelopen decennia. Armoede en honger zijn bijna verdwenen, grondstoffen zijn goedkoper, de aarde wordt groener, oorlog is een uitzondering, steeds minder mensen sterven door natuurrampen. Zo was de status althans toen Bailey en Tupy hun boek publiceerden, ruim voor het uitbreken van de Oekraïne crisis begin 2022.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Review door Tjitsger Hulshoff, (Delegated) CIO, Fiduciary Manager bij APG Asset Management76f488a3-c3fe-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-bonus-die-reele-activa-particulieren-bieden-is-voor-institutionele-beleggers-slechts-rompslomp/a47d542d-c3e8-11ec-9d27-005056b303d3Reële activa, daar hou ik van. Niks tegen ‘gewone’ beursgenoteerde liquide beleggingen hoor, en ja, ik kijk door de bril van een gewone, niet zeer vermogende particulier. Maar ik denk aan de vreugde die een eigen huis kan geven, of een vakantiehuis, of kunst en andere ‘collectables’ zoals bijzondere horloges, juwelen of klassieke auto’s. Die vreugde is formidabele bonus bovenop de waardestijging (meestal door ordinaire asset inflatie) die zulke activa op lange termijn soms ook bieden. Zeker ‘collectibles’ brengen vaak zoveel meer aan leerzame ervaringen met zich mee dan een passief belegde portefeuille van bijvoorbeeld trackers.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Bert Bakkera47d542d-c3e8-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/zoeken-naar-voorspelbare-cashflows-bij-infrastructuur/a722ea16-c3ea-11ec-9d27-005056b303d3Het VBA Journaal sprak voor deze editie met Patrick Kanters, Managing Director Global Real Estate & Infrastructure bij APG Asset Management. Hij is bij APG AM verantwoordelijk voor de beleggingen in “real assets”, het onderwerp van dit nummer. In het geval van APG zijn dit met name beleggingen in vastgoed, infrastructuur maar ook zogenaamde “natural resources”. Deze laatste categorie omvat investeringen in onder meer bosbouw en agrarische grond. Patrick is, naast de real assets tak, ook verantwoordelijk voor private equity. Zijn team opereert vanuit drie kantoren: Amsterdam, New York en Hong Kong.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Door David van Bragt en Ronald Koka722ea16-c3ea-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-verzoek/e36eb9d9-c3fd-11ec-9d27-005056b303d3Johan is beleggingsdeskundige en adviseert pensioenfondsen bij BM Fiduciair Beheer. Pensioenfonds SAGA is Johans grootste klant. Tijdens de laatste bestuursvergadering bespreekt het bestuur een investering in een infrastructuurproject waar Johan een analyse voor geschreven heeft. Op basis van grondig, zorgvuldig en behoedzaam onderzoek van alle relevante kenmerken van de belegging is Johan tot de conclusie gekomen dat dit infrastructuurproject in de context van de totale portefeuille geen meerwaarde heeft voor Pensioenfonds SAGA. Het bestuur besluit toch de investering te doen en het vraagt Johan een analyse te schrijven waaruit blijkt dat dit een geschikte belegging is voor SAGA zodat het besluit goed onderbouwd wordt. Moet Johan aan het verzoek van zijn klant gehoor geven en de positieve analyse schrijven?VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Rik Albrecht, CFA, CPEe36eb9d9-c3fd-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/insights-on-existing-and-new-drivers-for-impactful-infrastructure-investments/eb0f9964-c3f7-11ec-9d27-005056b303d3In today’s environment of volatile macro-economic policies and political swings, demand for investments yielding predictable and attractive stable returns is higher than ever. However, many low-risk instruments such as bonds continue to yield negative inflation-adjusted returns across Europe. Infrastructure may offer investors a balanced solution to manage these challenges. Infrastructure comprises physical assets which provide basic services required for a society to function, such as (toll) roads, electricity grids or power generation. These assets offer highly predictable revenues for multiple reasons; all income is contracted with reliable counterparties, sensitivity to economic cycles is limited as these assets tend to have monopolistic characters due to prohibitive costs of building competition and inflation protection is strong as infrastructure revenues are often linked directly or indirectly to inflation.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Dennis Jong and Mark Vuurbergeb0f9964-c3f7-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/bosbouw-meer-dan-het-planten-van-bomen/f272de53-c3d6-11ec-9d27-005056b303d3Voor beleggers in Europa was Bosbouw lange tijd vooral een verhaal van ‘onbekend maakt onbemind’. Gemotiveerd door de duurzame toepassingsmogelijkheden van hout, het behoud van bossen en de natuurlijke CO2-opslag, krijgt Bosbouw nu ook hier meer aandacht. Zeker met ‘Glasgow’ vers in het geheugen. Bomen slaan immers veel CO2 op. Oftewel, er is een ‘carbon sink’, wanneer het materiaal duurzaam wordt toegepast, zoals bij de bouw van huizen of voor meubelen. Ook lopen institutionele investeerders meer warm voor Bosbouwinvesteringen.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Arie Gravendeel en Mark de Nooijf272de53-c3d6-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hernieuwbare-energie-in-de-beleggingsportefeuille/f61cb1cf-c3ed-11ec-9d27-005056b303d3Afgelopen jaren heeft hernieuwbare energie een prominente plaats gekregen in de infrastructuurportefeuilles van veel Nederlandse beleggers. Dit is niet alleen het gevolg van een aantrekkelijk rendement-risicoprofiel maar ook vanwege de invulling die met name institutionele beleggers geven aan maatschappelijk verantwoord beleggen (MVB). Deze beleggers hebben ambitieuze doelstellingen op dit gebied geformuleerd en investeringen in hernieuwbare energie verwezenlijken hun bijdrage aan de energietransitie. De energietransitie betreft de overgang van traditionele, fossiele brandstoffen als olie, kolen en gas naar hernieuwbare of duurzame energie. Onder hernieuwbare energie wordt verstaan het opwekken en de productie van elektriciteit door het gebruik van natuurlijke bronnen als zon en wind.VBA JournaalFri, 15 Apr 2022 00:00:00 +0200Joost Bergsmaf61cb1cf-c3ed-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/individuele-duurzaamheidsvoorkeuren-in-het-nieuwe-pensioenstelsel/0e5a19aa-7d40-11ec-9d27-005056b303d3Een belangrijk kenmerk van het nieuwe pensioenstelsel is dat de individuele deelnemer meer centraal staat. Daarnaast neemt de aandacht en het belang van duurzaamheid in de beleggingsportefeuille steeds verder toe. Voor pensioenfondsen betekent dit de uitdagende taak om onderbouwde keuzes te maken voor een beleggingsbeleid dat rekening houdt met duurzaamheid en tegelijkertijd past bij de deelnemers. En om vervolgens verantwoording af te leggen over deze keuzes en het gevoerde beleid. In dit artikel beschrijven wij hoe pensioenfondsen deze uitdaging aan kunnen pakken door de voorkeuren van deelnemers uit te vragen en te betrekken in het proces van het vaststellen van ambities naar een duurzaam beleggingsbeleid.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Anne Kock, Menko Nieland, Janwillem Engel0e5a19aa-7d40-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ldi-beleggingsrichtlijnen-optimaliseren-met-artificial-intelligence/238c5a5e-7d5b-11ec-9d27-005056b303d3De vertaling van een ALM-studie of strategische asset allocatie (SAA) naar beleggingsrichtlijnen voor LDI, vraagt om veel detailkeuzes. Het gaat dan om zaken als bandbreedtes, herbalanceringsregels of landenselectie voor staatsleningen. Uiteindelijk hebben deze detailkeuzes een significante invloed op zowel de effectiviteit van de beoogde rentehedge, als het rendement van de LDI-portefeuille. Artifical Intelligence (AI) kan waarde toevoegen bij deze keuzes doordat deze detailkeuzes veel beter cijfermatig onderbouwd kunnen worden.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Joris Heijting238c5a5e-7d5b-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/risicopreferentieonderzoeken-en-vaccinatieprogramma-s/29a92721-7d5d-11ec-9d27-005056b303d3In het nieuwe pensioenakkoord worden de beleggingsrisico’s verschoven naar de deelnemers. Het beleggingsbeleid moet daarom expliciet afgestemd zijn op de risicopreferentie van de deelnemers. Hiertoe moeten pensioenfondsen voortaan periodiek een risicopreferentieonderzoek onder hun deelnemers uitvoeren. Voor bestuurders van pensioenfondsen leidt dit tot heel wat hoofdbrekens. Wat als de risicopreferentie van deelnemers heel anders blijkt te zijn dan het risicoprofiel dat door het pensioenfonds geschikt wordt geacht voor de deelnemers?VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Simon Heerings and Loranne van Lieshout Namens de commissie Risicomanagement29a92721-7d5d-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggingsbeleid-bij-onzekerheid-over-risico-aversie/39566ef7-7d52-11ec-9d27-005056b303d3De Britse actuariële beroepsvereniging heeft recent een rapport uitgebracht over, wat zij noemen, “the Great Risk Transfer” (IFoA, 2021). Zij signaleren een maatschappelijke trend waarbij risico’s van instellingen –zoals werkgevers, de overheid en financiële dienstverleners– worden overgedragen aan individuen. Voorbeelden van deze trend zijn onder meer de vergaande verschuiving van defined benefit pensioenregelingen (DB) naar beschikbare premieregelingen (DC) en minder beleggingsproducten met garanties. In Nederland is deze ontwikkeling ook duidelijk gaande.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Agnes Joseph, Antoon Pelsser en Lieke Werner39566ef7-7d52-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/grote-knal-in-het-stille-pensioenfondsenuniversum/41fa9d56-7d43-11ec-9d27-005056b303d3Een soort Big Bang, dat is wat ik voorzie als straks het nieuwe pensioenstelsel is ingevoerd. Alles wat de sector buikpijn bezorgde – vooral de berekening van dekkingsgraden, maar ook het chronisch gebrek aan betrokkenheid van werknemers bij het beheren en besturen van die mega-spaarpotten – wordt van tafel geveegd zodra in een defined contribution systeem de opgebouwde pensioenreserves individueel toegerekend kunnen worden.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Bert Bakker41fa9d56-7d43-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/zorgplichten-en-het-pensioenakkoord-eerste-stap-in-de-goede-richting/69a269d9-7ccc-11ec-9d27-005056b303d3De zorgplicht van pensioenuitvoerders is een onderwerp dat aan belang wint. Zeker in het licht van de aanstaande pensioenstelsel-wijziging die gepaard gaat met grote verantwoordelijkheden voor pensioenuitvoerders en hun organen.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Mr Irene Vermeeren-Keijzers69a269d9-7ccc-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/keuze-berekening-beschermingsrendement-bepaalt-invulling-collectieve-portefeuille/92c65835-7cca-11ec-9d27-005056b303d3Pensioenfondsen die kiezen voor de solidaire premieregeling – voorheen bekend als het nieuwe pensioencontract – moeten vervolgens een keuze maken tussen twee methodes om het beschermingsrendement vast te stellen. De keuze gaat hier tussen een theoretisch beschermingsrendement gebaseerd op de DNB swapcurve of een werkelijk beschermingsrendement gebaseerd op het rendement van één of meerdere matchingportefeuilles. Beide methodes hebben specifieke voor- en nadelen, en leiden naar verwachting ook tot een andere invulling van de collectieve portefeuille. Om een goede keuze te maken tussen de twee methodes is het daarom belangrijk om eerst te bepalen hoe de collectieve portefeuille eruit komt te zien bij elk van deze methodes.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Gosse Alserda en Karin Roeloffs92c65835-7cca-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/9ecfdd32-7d5d-11ec-9d27-005056b303d3Bij de gepensioneerden van nu zit veel vermogen vast in de eigen woning. Een relevante vraag is hoe dit vermogen vrij kan worden gemaakt, zonder te hoeven verhuizen. In de VS en het VK bestaat hier al tientallen jaren een markt voor, al zijn daar de hoge groeiverwachtingen nooit waargemaakt. Het onderzoek verkent de mogelijkheden van verzilver-producten in Nederland. Hierbij is gebruik gemaakt van wetenschappelijke literatuur, de inzichten uit de praktijk in het buitenland, een gedetailleerd onderzoek naar de “geen restschuld”-garantie, eigen ervaring en deductie-technieken, een link met de levenscyclus-theorie en interviews met experts op diverse deelterreinen.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Rob Schippers is Senior Financial Riskmanager bij a.s.r9ecfdd32-7d5d-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/wie-wil-er-nog-risico-nemen-in-het-nieuwe-pensioencontract/a1401b8d-7d3d-11ec-9d27-005056b303d3Met het nieuwe pensioen contract is ons een pensioen beloofd met een beter indexatieperspectief dan het huidige contract. Of dat betere pensioen er komt is echter de vraag. De kans bestaat dat door het ontwerp van het pensioencontract mensen minder risico nemen en daardoor juist een lager pensioen gaan krijgen. Dat geldt voor ouderen, maar waarschijnlijk ook voor jongeren. In dit artikel stellen we een alternatieve verdeling van overrendementen in de solidaire premieregeling voor, die het voor jongeren aantrekkelijker maakt om risico te nemen en tegelijkertijd het contract evenwichtiger maakt.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Peter Vlaara1401b8d-7d3d-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/van-beleggen-naar-investeren-in-de-toekomst/c9885f3b-7d3e-11ec-9d27-005056b303d3Aan het einde van het zwaar door corona gedomineerde jaar blikken we met professor Arnoud Boot van de Universiteit van Amsterdam terug op de belangrijkste economische ontwikkelingen van de afgelopen jaren. We bespraken onder andere ‘hoe de koek groter kan’ bij vastgoed, coronasteun, ESG en crypto.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Door Ronald Kokc9885f3b-7d3e-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/lifecycle-beleggen-in-het-nieuwe-pensioen-contract-de-theorie-over-de-inzet-van-human-capital-en-de-nuances/cd8ad28d-7d5c-11ec-9d27-005056b303d3De lifecycle aanpak lijkt een gamechanger bij beleggen in het nieuwe pensioencontract. Lifecycle beleggen komt, populair verwoord, neer op de vuistregel dat het percentage aandelen in de portefeuille gelijk moet zijn aan 100 minus de leeftijd. Omdat pensioenfondsen maar liefst 1.725 miljard euro (DNB, 2021) voor hun deelnemers beleggen, hebben zij logischerwijs meer diepgaande kennis van lifecycle beleggen nodig dan alleen praktische vuistregels.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Thomas Pistoriuscd8ad28d-7d5c-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-voordelen-van-de-solidariteitsreserve-ontrafeld/ddb22ebd-7d42-11ec-9d27-005056b303d3De solidariteitsreserve is een nieuw element van het nieuwe pensioenakkoord. Voor Netspar deden wij onderzoek naar de solidariteitsreserve, dat werd gepubliceerd in oktober 2021 als Netspar Design Paper (Van Bilsen et al, 2021). Dit artikel in VBA Journaal is een ingekorte versie van deze publicatie.VBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Servaas van Bilsen, Roel Mehlkopf en Antoon Pelsserddb22ebd-7d42-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-intelligence-trap/f561591f-7d5d-11ec-9d27-005056b303d3Why smart people do stupid things and how to make wiser decisions door David Robson – wetenschapsjournalist, gespecialiseerd in psychologie, neurowetenschappen en medicijnenVBA JournaalWed, 15 Dec 2021 00:00:00 +0100Review door Jan-Theo Varkevisser, Trading and Execution bij PGGM Investmentsf561591f-7d5d-11ec-9d27-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/06493837-31da-11ec-88bb-005056b303d3HET SAMENSTELLEN VAN EFFICIËNTE LOW VOLATILITY AANDELENPORTEFEUILLES VOOR BELEGGERS MET LANGETERMIJNVERPLICHTINGENVBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Jasper Klein RBA is Investment Strategist bij ABN AMRO Pensioenfonds06493837-31da-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/bij-elkaar-komen-is-een-begin-bij-elkaar-blijven-is-vooruitgang-samenwerken-is-succes/33e70e0c-31d2-11ec-88bb-005056b303d3DE CREATIE VAN EEN LANGE-TERMIJN SAMENWERKINGSVERBAND TUSSEN KLANT EN VERMOGENSBEHEERDERVBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Patrick Wierckx33e70e0c-31d2-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/duurzaamheidsinformatie-als-katalysator/378b31e5-310d-11ec-88bb-005056b303d3De ontwikkeling naar een duurzame economie gericht op economische, milieu en sociale waardecreatie voor alle stakeholders krijgt steeds meer draagvlak. Met name de urgentie voor klimaatmaatregelen wordt onderkend. Mondiaal zien we steeds meer extreme weeromstandigheden die ondernemingen en hun keten raken. Ook de financiële impact van klimaatverandering wordt steeds meer zichtbaar. De versnelde transitie naar een CO2 -neutrale economie in 2050 leidt tot bedrijfsrisico’s én kansen. Dit krijgt ook zijn weerslag in de jaarrekening. Het Europese Actie Plan Financiering van Duurzame Groei uit 2018 is erop gericht om de investerings- en financieringsstroom meer richting duurzame economische activiteiten te brengen (EC, 2018).VBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Nancy Kamp378b31e5-310d-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/auditing-in-een-wereld-waar-geld-etherisch-is-geworden-i-t-e-o-t-b/3b26580f-3106-11ec-88bb-005056b303d3‘Is geld nog wat het was?’ In 2020 ging ik me dat afvragen door twee fenomenen die toen naar mijn indruk niet meer waren af te doen als een hype die weer overwaait, respectievelijk een eenmalige gebeurtenis. Met stijgende verbazing zag ik hoe de populariteit van cryptomunten als betaal- of speculatieinstrument explodeerde. Niks winst, huur, pacht, dividend of coupon als zekerheid om een crypto als belegging geloofwaardig te maken. Tegelijkertijd – en los daarvan – zag ik de ECB met zijn opkoopprogramma’s, in een poging de verwachte economische implosie als gevolg van lock-down te temperen, ongelimiteerd geld beschikbaar maken voor overheden en bedrijven.VBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Bert Bakker3b26580f-3106-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/falende-accountants-maken-zelf-gewekte-verwachtingen-niet-waar/45d0d4c9-31d4-11ec-88bb-005056b303d3OM VAN TOEGEVOEGDE WAARDE TE BLIJVEN, MOETEN ACCOUNTANTS HUN PRESTATIES VERBETERENVBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Marcel Pheijffer45d0d4c9-31d4-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-cijfers-voorbij-vanuit-tekst-omzetgroei-voorspellen/7a899f73-31d0-11ec-88bb-005056b303d3Vanuit beleggers is er de wens om snel te kunnen inspelen op ontwikkelingen in een bedrijf. Sneller dan zou kunnen op basis van het door accountants goedgekeurde jaarverslag. Doordat de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie elkaar snel opvolgen ontstaan er meer mogelijkheden hiervoor. Door gebruik te maken van de modernste technieken voor het begrijpen van tekst tonen wij aan dat het mogelijk is om de omzetgroei van bedrijven en daarmee aandelenrendementen beter te voorspellen. Inmiddels zijn we zo ver dat deze vorm van geautomatiseerd tekstbegrip een plaats heeft gekregen in het samenstellen van een aandelenportefeuille. Ook zijn er in de laatste decennia verdere ontwikkelingen geweest in de verbetering en internationale convergentie van accountingstandaarden. Deze maken het beter mogelijk omzetcijfers te vergelijken en te interpreteren.VBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Tjeerd van Cappelle en Robin Niesert7a899f73-31d0-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ruis-waarom-we-zo-vaak-verkeerde-beslissingen-nemen-en-hoe-we-dat-kunnen-voorkomen/c44e5bae-3105-11ec-88bb-005056b303d3Om de aandacht van de lezer gelijk naar het boek te trekken starten de auteurs, – Daniel Kahneman, Oliver Sibony en Cass R. Sunstein – met aansprekende voorbeelden over ruis. Het boek is doordrenkt met voorbeelden uit de rechtsspraak, zoals het feit dat rechters verschillende straffen opleggen voor soortgelijke delicten, vanwege de juridische achtergrond van Sunstein. Een voorbeeld uit de financiële sector is de variatie van het afgeven van verschillende verzekeringspremies door acceptanten. In het boek is onderscheid gemaakt tussen ruis en bias. Aan de hand van een schietschijf wordt duidelijk gemaakt dat de schoten systematisch links beneden de roos bias betreft. Bij ruis is er juist geen patroon te ontdekken.VBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Review door Michel Wetser – Fiduciair Adviseur Beleggingen bij MNc44e5bae-3105-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/accountancy-moet-dichter-op-de-bal/f19c1083-3107-11ec-88bb-005056b303d3“Beleggers moeten blind kunnen varen op de informatie in financiële verslaggeving van bedrijven. Dat is de basis. Optimale transparantie met betrekking tot de resultaten en een gedegen toekomstvisie met scenario en risicoanalyses. En natuurlijk alle lijken uit de kast.” Met BlackRock Nederland voorzitter Jan Hommen spreken we over zijn visie op het vak van accountant.VBA JournaalFri, 01 Oct 2021 00:00:00 +0200Door Mark Geene RBA RMFI CAIA en Ronald Kok RBAf19c1083-3107-11ec-88bb-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/stel-je-eens-voor-we-zijn-kwetsbaar/08af37a0-e7dd-11eb-bcc7-005056b303d3Wij rationele denkers, zoals ik beleggingsprofessionals wel mag noemen, houden van structuur en van beheersing. Wij houden van concrete doelen. Wij houden van duidelijke afspraken. Wij houden van standaarden en van meten. Wij houden nog meer van de optimalisatie van de uitkomsten en wij ‘verlangen’ naar outperformance. Tegelijkertijd houden wij niet van grote onzekerheid. Dat lijkt mij in beginsel ook een hele gezonde aanpak in de sectoren waarin wij als leden van CFA Society VBA werken.VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Randy Caenen08af37a0-e7dd-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/veerkracht-van-ondernemingen-bij-fundamentele-onzekerheden/1aaab2a1-e7d7-11eb-bcc7-005056b303d3Ondernemingen worden aan steeds meer fundamentele onzekerheden blootgesteld. Dit zijn veelal onbekende en onvoorspelbare ontwikkelingen en schokken als gevolg van complexe en structurele instabiliteit in de economie. Ook kunnen factoren van buitenaf een grote, accumulerende impact op de economie en op ondernemingen hebben. Dit artikel stimuleert de dialoog over een adequaat risicomanagementinstrumentarium om met deze onzekerheden om te gaan.VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Robert Vennegoor1aaab2a1-e7d7-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/tussen-hoop-en-inflatievrees/1f70b31e-e7d3-11eb-bcc7-005056b303d3De recessie veroorzaakt door de coronapandemie is in een aantal opzichten uniek. In de eerste plaats omdat landen, gezondheidsstelsels en economieën compleet werden overvallen door de virusverspreiding. Maar ook de snelheid waarmee de recessie toesloeg, de diepte van die recessie, en het in eerste instantie zeer snelle herstel. De beleidsreactie was van een omvang die we in lange tijd niet hebben gezien.VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Joost van Leenders, CFA en Jorn Veeneman, CFA1f70b31e-e7d3-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/overheidsschuld-en-centrale-banken-laveren-tussen-scylla-en-charybdis/6fa710f1-e013-11eb-bcc7-005056b303d3De Covid-19 Pandemie en bijbehorende contactbeperkende maatregelen hebben een diep spoor nagelaten op onze samenleving en economie. Over de gehele wereld trachten de overheden met fiscale stimuleringspakketten de pijn enigszins te verzachten. Schulden van overheden waren al hoog en zijn in een rap tempo verder opgelopen. Vorig jaar is volgens het IMF zo’n US$ 16.000 miljard aan steun uitgekeerd, oftewel 18% van het wereldwijd Bruto Binnenlands Product (BBP). Daarmee is de gemiddelde schuldratio toegenomen van ongeveer 84% (2019) tot 97% (2020).VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Jelmer Krijthe en Jaco Rouw6fa710f1-e013-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/a1077d44-e7dc-11eb-bcc7-005056b303d3Door de toenemende vaccinatiegraad onder de bevolking in combinatie met de dalende besmettingen vanwege de zomerperiode is het een kwestie van tijd dat de economie weer volledig open gaat. Bij de volledige heropening van de economie is er waarschijnlijk sprake van een zogenoemde inhaalvraag: het extra opgepotte geld dat tijdens de Covid-19 crisis niet uitgegeven kon worden, zal (deels) alsnog uitgegeven worden. Door deze inhaalvraag is de verwachting van velen, zo ook van de meeste beleggers op de financiële markten, dat de inflatie zal stijgen.VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Bob Boelens is ALM Consultant bij Ortec Financea1077d44-e7dc-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-new-great-depression-winners-and-losers-in-a-post-pandemic-world/c37a4db6-e7dd-11eb-bcc7-005056b303d3Bij de voorbereiding van het zomernummer werd ik geattendeerd op het boek met de titel The New Great Depression, Winners and Losers in a Post-Pandemic World. Het was een titel op het juiste moment over het juiste onderwerp.VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Sander Nooij – Data analist bij Optiverc37a4db6-e7dd-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/crisisbestrijding-je-kunt-dat-irritante-paard-slaan-maar-kost-je-dat-straks-niet-je-koningin/ffa28ca4-e7d3-11eb-bcc7-005056b303d3We moeten een slag om de arm houden, maar op het moment van schrijven – begin zomer – lijkt de corona-crisis onder controle. Kunnen we al lessen trekken? Nee, denk ik. Zelfs over de effectiviteit van het gevoerde beleid is het lastig iets te zeggen: de statistieken die nu per Europees land de oversterfte in beeld brengen, laten zien dat Nederland een middenmoter is, en dat de cijfers bij de zwaarst getroffen landen (Hongarije, Portugal) iets meer dan twee keer zo hoog liggen. Maar welke factoren precies tot deze tussenstand leidden, en wat we zien na de te verwachten ondersterfte in de komende jaren, weten we niet. The jury is still out.VBA JournaalThu, 01 Jul 2021 00:00:00 +0200Bert Bakkerffa28ca4-e7d3-11eb-bcc7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-mythe-van-de-staatsschuld/0f635910-9927-11eb-8a1e-005056b303d3Net na de eerste golf van de COVID-19 pandemie werd het boek ‘de Mythe van de Staatsschuld’ van Stephanie Kelton gepubliceerd. Een perfecte timing: door het bekostigen van extra zorg en de noodsteun aan bedrijven zijn de overheidsuitgaven momenteel torenhoog. Een boek waarin monetaire financiering van de overheid wordt betoogd, slaat daarom extra aan. De “Modern Monetary Theory”, ook wel MMT, is geen nieuwe theorie, maar des te actueler nu men vreest voor desastreuze economische gevolgen van de pandemie.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Review door Fiona Voster – Data Scientist bij PGGM Advies Vermogensbeheer0f635910-9927-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/maak-oogcontact/25f197a2-96f1-11eb-8a1e-005056b303d3Ik rij sinds kort een Volvo van vier ton. Niet in euro’s natuurlijk, of in kilo’s. Nee, kilometers. Vorige eigenaren en ik hebben sinds 2002 de klok van dit werkpaard op 407 duizend gezet. Een V70 die indertijd de heroïsche aanduiding ‘Ocean Race’ toegevoegd kreeg. De Zweden wilden dat je hun merk met wedstrijdzeilers zou associëren, en als vanouds natuurlijk met voorspelbaarheid, degelijkheid en daardoor met veiligheid.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Bert Bakker25f197a2-96f1-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/einde-van-een-tijdperk-rentebenchmarkhervorming-nadert-climax/27aa30f6-93cf-11eb-8a1e-005056b303d3De LIBOR-affaire heeft de schijnwerpers gericht op de kwetsbaarheden van een essentieel onderdeel van de internationale financiële architectuur: rentebenchmarks. Inherent was LIBOR namelijk vatbaar voor manipulatie doordat de vaststelling op schattingen berustte, niet op echte transacties. De belangrijkste kwetsbaarheid was dat banken de schattingen voor de bepaling van rentebenchmarks aanleverden,...VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Tom Hudepohl en Daniël Overduijn27aa30f6-93cf-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-eu-taxonomie-de-noodzaak-tot-een-duurzame-transitie/2c27c8e2-97cf-11eb-8a1e-005056b303d3We kunnen er niet langer omheen: Europa is aan het verduurzamen. Op de klimaatconferentie van Parijs in 2015 werd voor het eerst een juridisch bindende bovengrens gesteld aan de opwarming van de aarde. Er werden internationale afspraken gemaakt om klimaatverandering tegen te gaan en de uitstoot van CO2 verder te beperken.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Nadja Franssen2c27c8e2-97cf-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/geef-de-hft-s-meer-credits/36654756-97d1-11eb-8a1e-005056b303d3Recent had Albert Menkveld,1,2,3 hoogleraar Finance aan de VU in Amsterdam, een interview met het FD4 over de rol van de flitshandelaren (ook wel high frequency traders (HFT) genoemd). Volgens Menkveld hebben flitshandelaren nog altijd te weinig krediet en is het zeker zaak om hun rol meer te waarderen. We spreken met Menkveld over de ontwikkelingen in de HFT-markt en waarom daar juist minder in plaats van meer regelgeving zou moeten zijn.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Interview door Ronald Kok36654756-97d1-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-keurmerk-ook-voor-duurzaam-beleggen-van-belang/663293bd-97d2-11eb-8a1e-005056b303d3We spreken met Randy Pattiselanno over de toegenomen regelgeving in de financiële wereld.1 Ook hier is de vergroeningstrend duidelijk zichtbaar.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Interview door Frederik Mannaerts en Ronald Kok663293bd-97d2-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/grenzeloze-crowdfunding-kansen-en-risico-s-voor-beleggingsondernemingen/7222aa23-98ec-11eb-8a1e-005056b303d3In november 2021 wordt de Crowdfunding Verordening van kracht. Dit leidt tot een Europees speelveld voor publieke bedrijfsfinancieringen onder de € 5 miljoen. De crowdfunding markt is in de afgelopen 10 jaar sterk gegroeid en de verwachting is dat het nieuwe speelveld leidt tot een verdere groeispurt.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Jan Willem van der Velden7222aa23-98ec-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-groene-gevangenis-nieuwe-duurzaamheidsregelgeving-plaatst-vermogensbeheerders-en-pensioenfondsen-voor-ingewikkelde-dilemma-s/751ec8ac-9925-11eb-8a1e-005056b303d3Regulering heeft en krijgt steeds meer aandacht van het publiek, toezichthouders en actoren op de financiële markten. Anno 2021 is duurzaamheidsregelgeving een belangrijk nieuw onderwerp van regulering.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Ernst de Klerk751ec8ac-9925-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-nieuwe-europese-pensioenakkoord-het-pepp/b9f67144-96ef-11eb-8a1e-005056b303d3In het nieuwe Nederlandse pensioenakkoord – gesloten door de sociale partners – wordt de weg naar individualisering voortgezet. De bedoeling is dat alle bestaande uitkeringsovereenkomsten worden omgezet naar premieovereenkomsten. In een premieovereenkomst staat premie vast, maar de uitkering is onzeker, en in een uitkeringsovereenkomst kan de premie fluctueren, maar de uitkering staat juridisch vast; niet economisch overigens.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Hans van Meertenb9f67144-96ef-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/renteafdekking-in-het-nieuwe-pensioencontract/bab3137e-96fc-11eb-8a1e-005056b303d3Een van de onderdelen van het nieuwe pensioencontract is dat de blootstelling aan overrendement en renterisico moet worden vastgesteld per leeftijdscohort. In tegenstelling tot de huidige uitkeringsregelingen kan daardoor per leeftijdscohort onderscheid worden gemaakt in de hoeveelheid renteafdekking. Dit roept de vraag op wat de gewenste renteafdekking is voor elk leeftijdscohort en of dit ook uitvoerbaar is op collectief niveau.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Gosse Alserda, Jenze Sibma en Arjen Tebbenhofbab3137e-96fc-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rmfi-essay/d1f178cb-9926-11eb-8a1e-005056b303d3VASTGOED BELEGGINGSBESLISSINGEN BIJ INSTITUTIONELE BELEGGERS Praktijkonderzoek naar cognitieve risico’s en de-biasing strategieënVBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Joep Munten is Managing Director bij Hartelt Fund Managementd1f178cb-9926-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/niets-menselijks-is-ons-vreemd/e365c442-9925-11eb-8a1e-005056b303d3Rond de eeuwwisseling bestond er nog vertrouwen in de financiële sector. De intenties en resultaten van banken, verzekeraars en pensioenfondsen werden positief kritisch gevolgd, maar aan de integriteit van de bedrijfsvoering werd nauwelijks getwijfeld. Sinds de dot-com crisis en de kredietcrisis is weinig van het vertrouwen in de financiële sector over. Verwoede pogingen van de instellingen, wetgevers en toezichthouders ten spijt, het vertrouwen lijkt sindsdien alleen maar te zijn afgenomen.VBA JournaalThu, 01 Apr 2021 00:00:00 +0200Randy Caenene365c442-9925-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/met-joe-biden-heeft-europa-weer-een-rol-in-de-internationale-handelsbetrekkingen/0dcfc954-5373-11eb-8a1e-005056b303d3De Chinees-Amerikaanse betrekkingen zijn de afgelopen jaren sterk verslechterd. Door de presidentsverkiezingen en de voortrazende Covid-19 pandemie is China in de Verenigde Staten een voor de hand liggende zondebok geworden. Maar op de achtergrond speelt geopolitieke concurrentie. De relatie tussen de EU en China is veel minder vertroebeld en soms is de samenwerking zelfs constructief.VBA JournaalTue, 15 Dec 2020 00:00:00 +0100Rob van de Wijngaert- Senior strateeg Emerging Markets Aandelen, APG0dcfc954-5373-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleidsharmonisatie-beleidsconcurrentie-nee-horses-for-courses/1a743254-52bb-11eb-8a1e-005056b303d3Wat een mazzel, dacht ik begin dit jaar, dat de EU nog niet volledig was gelijkgeschakeld bij de aanpak van zo’n probleem als de corona-pandemie. Ja, ik voel aan m’n water dat dit niet is wat ‘weldenkende mensen’ horen te vinden – opgevoed als we zijn om te denken dat samenwerken beter is dan solistisch optreden, en dat eendracht macht maakt. Maar lees even verder mee voor u mijn gedachte achteloos op de FvD-hoop gooit.VBA JournaalTue, 15 Dec 2020 00:00:00 +0100Bert Bakker1a743254-52bb-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/is-er-een-brussel-effect-in-ethiek/2681fd5d-5374-11eb-8a1e-005056b303d3“Mifid II has caused ‘tectonic shifts’ in US market” was vorig jaar een van de conclusies van een rapport van het CFA Institute over de Europese regels die de kosten van research zichtbaar moet maken. Indirect heeft Mifid II de Amerikaanse regelgeving voor de aankoop beleggingsresearch drastisch veranderd. De SEC moest in 2017 een drietal ‘no action letters’ uitbrengen om Amerikaanse beleggingsondernemingen helpen te voorkomen dat het Amerikaanse soft-dollar-systeem in botsing kwam met EU-regelgeving.VBA JournaalTue, 15 Dec 2020 00:00:00 +0100Frank Dankers2681fd5d-5374-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-introductie-van-financial-fair-play-voor-europese-voetbalclubs/312ca1e7-5375-11eb-8a1e-005056b303d3In september 2009 heeft het uitvoerend comité van de UEFA het Financial Fair Playconcept (FFP) unaniem goedgekeurd. De belangrijkste aanleiding waarom FFP in het leven is geroepen waren de alsmaar verslechterende financiële omstandigheden bij Europese voetbalclubs. Vandaar dat FFP bestaat uit twee pijlers: ...VBA JournaalTue, 15 Dec 2020 00:00:00 +0100Bob de Leeuw is Treasury Officer bij Brand New Day312ca1e7-5375-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/eu-bonds-surely-in-your-matching-portfolio/b1873a51-52ba-11eb-8a1e-005056b303d3Met het baanbrekende politieke akkoord over het Europese herstelfonds, is een grote speler opgestaan op de markt van veilige (Aaa)-obligaties. De komende vier jaar geeft de Europese Unie (EU) naar verwachting zo’n 850 miljard euro aan nieuwe schuld uit. De EU wordt daarmee direct de grootste uitgever van nieuwe schuld binnen Europa (Goldman Sachs, 2020).VBA JournaalTue, 15 Dec 2020 00:00:00 +0100Joris Schoenmakers en Wilfried Boltb1873a51-52ba-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/europa-pragmatisch-adaptief/bc1c6f05-5370-11eb-8a1e-005056b303d3Met een reeks aan grote thema’s zoals uiteraard de coronacrisis, Brexit, klimaatverandering, de dreiging uit Rusland, het opkomende China en een ogenschijnlijk verdeeld Europa wordt er veel druk op de Europese Unie uitgeoefend. Een crisis in Europa lijkt vrijwel continu op de loer te liggen. Naast de financiële onenigheid over de steun aan de zuidelijke landen is er ook veel discussie over de unie an sich.VBA JournaalTue, 15 Dec 2020 00:00:00 +0100Adriaan Schoutbc1c6f05-5370-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/broden-vissen-en-pensioenen/1a786f5a-0bf2-11eb-8a1e-005056b303d3Halverwege 2020 was het er dan eindelijk: het langverwachte nieuwe pensioencontract. Jarenlang hebben kabinet, vakbonden en pensioenspecialisten met elkaar gesleuteld aan dit contract, dat de problemen in pensioenland moet oplossen. Volgens minister Koolmees heeft dit geleid tot een nieuw pensioenstelsel dat financieel en maatschappelijk houdbaar is. Een pensioenstelsel dus, dat goed is voor huidige en toekomstige generaties. Want wie wil er nu niet dat zijn kinderen en kleinkinderen goed verzorgd achterblijven?VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout Namens de VBA commissie risicomanagement1a786f5a-0bf2-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hybride-pensioen-de-stip-op-de-horizon-voor-2026/1b2cc1b3-0be3-11eb-8a1e-005056b303d3“Wat mij betreft gaan we vanavond een deal sluiten.” Het had zomaar een uitspraak kunnen zijn uit 2019. Of 2011. Het was van medio juni 2020. Al meer dan een decennium vindt een stevige discussie plaats om de verdeling van de grootste pensioenpot per deelnemer van de hele wereld.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Frank van der Ploeg, Wilse Graveland en Florentine Hanlo1b2cc1b3-0be3-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/verhelderend-zelf-op-de-stoel-van-de-pensioenbelegger/5e7f87a4-0be4-11eb-8a1e-005056b303d3Sinds afgelopen voorjaar ben ik niet meer zo jaloers op de mensen die als taak hebben om de pensioenreserves te beleggen. En met corona heeft dat nu eens weinig te maken. Er hing altijd een glans van glamour rond dat schuiven met miljarden. Geld beschikbaar stellen – of kunnen terugtrekken – dat is macht. Maar recentelijk verkruimelde dit idee.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Bert Bakker- Freelance financieel-economisch journalist en publicist5e7f87a4-0be4-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rmfi-essay/6f0026e9-0bf3-11eb-8a1e-005056b303d3MINDER IS MEER De impact van de eigenrisicobeoordeling op niet-financieel risicomanagement bij Nederlandse pensioenfondsenVBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Renze Munnik, Risk Management Consultant bij Probability and Partners6f0026e9-0bf3-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/wat-nederland-kan-leren-van-de-liberalisering-van-de-dc-markt-in-het-verenigd-koninkrijk/7845b30b-0be8-11eb-8a1e-005056b303d3Het Verenigd Koninkrijk (VK) voerde in 2015 verstrekkende pensioenhervormingen door. Deze hervormingen maakten het mogelijk voor deelnemers om zonder al te veel restricties geld te onttrekken aan hun pensioenvermogen, waarmee een sterk individualistisch en flexibel pensioensysteem op basis van beschikbare premie (‘Defined Contribution’ of DC) werd neergezet.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Gosse Alserda, Russell Baird, Arjen Tebbenhof, Ritchie Thomson en Oliver Warren7845b30b-0be8-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-pensioenakkoord-is-een-stap-voorwaarts-maar-reken-u-niet-rijk/7de15d6b-0beb-11eb-8a1e-005056b303d3De uitwerking van het pensioenakkoord werd deze zomer gepresenteerd. Hier was natuurlijk in de politiek en pensioensector veel over te doen, o.a. vanwege dreigende kortingen en het spanningsveld tussen ouderen en jongeren. We spreken met Theo Nijman over de ins en outs.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Ronald Kok en Mark Geene7de15d6b-0beb-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/goed-slapen-of-goed-pensioen-het-effect-van-verliesaversie-op-lifecycle-constructie/918e7b12-0bf1-11eb-8a1e-005056b303d3Er is een duidelijke beweging gaande richting meer individuele pensioenregelingen. Een toenemend aantal deelnemers bouwt pensioen op in een beschikbare premieregeling – hierna DC-regeling (Defined Contribution) – en met het Pensioenakkoord (2019/2020) krijgen ook collectieve regelingen meer kenmerken van individuele regelingen, zoals een eigen pensioenvermogen.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Gosse Alserda en Rogier Potter van Loon918e7b12-0bf1-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inzet-interactieve-tooling-bij-besluitvorming-nieuwe-pensioencontract/988197a4-0bea-11eb-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen en sociale partners moeten uiterlijk 1 juli 2023 besluiten nemen over hun toekomstige pensioencontract, inclusief de transitie daar naartoe. De komende jaren staan daarom in het teken van beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming rondom dit nieuwe contract. Het is de taak van adviseurs om beleidsmakers in dit proces te begeleiden.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Pascal Janssen en Lars Koopman988197a4-0bea-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/diversiteit-van-pensioenfondsbesturen-is-het-glas-half-vol-of-half-leeg/9fc28b0e-0bdb-11eb-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen ervaren steeds meer druk om te voldoen aan diversiteitsnormen voor hun besturen. Een van de belangrijkste redenen voor diversiteit is dat deelnemers aan pensioenregelingen zich beter vertegenwoordigd voelen. Volgens Hirschman (1970) is dit belangrijk, want ze zijn verplicht deel te nemen en kunnen bij ontevredenheid het pensioenfonds dus niet verlaten.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Ronald Speijer en Laurens Swinkels9fc28b0e-0bdb-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-nieuwe-pensioencontract-verbetert-het-beleggingsbeleid-voor-deelnemers/cd66df9c-0bde-11eb-8a1e-005056b303d3In Nederland speelt al jaren een discussie over het ideale pensioenstelsel. In juni 2020 is een pensioenakkoord gesloten. Maakt dit nieuwe pensioenstelsel het mogelijk om de beleggingen beter aan te laten sluiten bij de preferenties en levensfase van de deelnemer? Ons antwoord is ‘ja’. Verder lossen de nieuwe pensioencontracten de beleggingsspagaat tussen de nominale dekkingsgraad en reële ambitie in het huidige FTK op.VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Hans Staring en Floris van Loocd66df9c-0bde-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/capital-wars-the-rise-of-global-liquidity/e777db1b-0bf3-11eb-8a1e-005056b303d3Over liquiditeit wordt veel geschreven en gezegd. Tegelijk blijft het een ongrijpbaar concept. Waaruit bestaat liquiditeit, hoeveel ervan zit er in het wereldwijde financiële systeem, hoe ontwikkelt de hoeveelheid en aard van liquiditeit zich? En wat betekent dit voor beleggers?VBA JournaalThu, 01 Oct 2020 00:00:00 +0200Review door Frank Vinke – Senior strateeg – PGGM Advies Vermogensbeheere777db1b-0bf3-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beursgenoteerde-aandelen-zijn-passe-lang-leve-private-equity/38647079-ce71-11ea-8a1e-005056b303d3In augustus 1979 stond in het weekblad Businessweek de kop “The death of equities: How inflation is destroying the stock market”. Gelukkig kwam deze profetie niet uit, want de centrale banken wisten de hyperinflatie als gevolg van de oliecrises in de jaren zeventig te ‘verslaan’ en de S&P 500 is sinds 1979 gestegen met meer dan 2600% (exclusief dividenden).VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Vincent Juvyns38647079-ce71-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/krimpende-publieke-aandelenmarkten-de-rol-van-lage-rentes-en-de-aandelenrisicopremie/437848f4-cdbf-11ea-8a1e-005056b303d3De omvang van publieke aandelenmarkten is in veel ontwikkelde economieën sinds de start van dit millennium gestagneerd of zelfs afgenomen. Zo is volgens gegevens van de Wereldbank (2020) het aantal beursgenoteerde bedrijven in de VS tussen 2000 en 2018 bijna gehalveerd, en in het eurogebied met een derde afgenomen.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Kasper Goosen, Pieter Moore en David Rijsbergen437848f4-cdbf-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-wettelijke-bedenktijd-voor-beursvennootschappen-think-again/77249fc4-ce6f-11ea-8a1e-005056b303d3In het regeerakkoord van het huidige kabinet ‘Vertrouwen in de toekomst’ uit 2017 is de introductie van een wettelijke bedenktijd voor beursvennootschappen reeds aangekondigd. Aanleiding voor dit initiatief vormden de mislukte poging van PPG om een bod uit te brengen op AkzoNobel, maar ook buitenlandse ‘aanvallen’ op Unilever en PostNL.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Martijn Schoonewille en Jelmer Kalisvaart77249fc4-ce6f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/euronext-wil-een-beurs-zijn-voor-alle-bedrijven/9a4789a2-ce6b-11ea-8a1e-005056b303d3Natuurlijk mag Euronext over het thema de terugloop van beursgenoteerde bedrijven van dit nummer niet ontbreken. We spreken met Simone Huis In ’t Veld (CEO Euronext Amsterdam) en René van Vlerken (hoofd noteringen Euronext Amsterdam) over de recente ontwikkelingen en hun verwachtingen van het Europese beursgenoteerde landschap.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Ronald Kok9a4789a2-ce6b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-einde-van-listed-equity-performance-analyse-van-unlisted-equity-moet-nog-beginnen/a6d09d0b-cdb7-11ea-8a1e-005056b303d3In dit stuk nemen wij u graag mee in de uitdagingen bij unlisted equity waar wij tegenaan lopen voor de perfomance meting en analyse. De belangrijkste conclusie is dat unlisted equity nog aan het begin staat van de Performance analyse omdat er zowel op gebied van data als op gebied van methoden nog veel uitdagingen open liggen.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Eric de Rouw en Arjan Gorta6d09d0b-cdb7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rmfi-essay/a8c9d6cb-ce76-11ea-8a1e-005056b303d3Negatieve nominale rentes zijn niet langer denkbeeldig. De ECB rekent al geruime tijd negatieve rentes door aan banken in de verwachting dat zij deze rentes doorrekenen aan de consument. Hiermee verwacht de ECB een positieve invloed uit te oefenen op de inflatie en de consumptie en daarmee de economie te stimuleren. De banken zijn vooralsnog terughoudend in het berekenen van negatieve nominale spaarrentes.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Eelco van der Schagt is Audit Manager bij a.s.r.a8c9d6cb-ce76-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-vrij-verhandelbare-aandeel-gaat-nooit-verloren-knoop-het-in-je-oren/b63bf730-ce61-11ea-8a1e-005056b303d3Maar iets dat leek op aandelen in een onderneming bestond al veel langer. In de vroege Hanzetijd bijvoorbeeld – de 13e eeuw – gebeurde het regelmatig dat reders een schip wilden uitrusten om ermee naar de Oostzee te varen. Een stevige investering.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Bert Bakker Freelance financieel-economisch journalist en publicistb63bf730-ce61-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/more-the-10-000-year-rise-of-the-world-economy/cc7ee4a0-ce77-11ea-8a1e-005056b303d3Philip Coggan is een journalist bij The Economist en daarvoor bij de Financial Times met tientallen jaren ervaring. Volgens hem is het gemakkelijk bij economie met de nadruk op inflatie en werkgelegenheid het grote plaatje te missen. De laatste 300 jaar hebben we een geweldige verandering gezien en de laatste decennia een enorme voortgaande welvaartsverbetering dankzij de bloei van de Chinese economie.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen, macro-econoomcc7ee4a0-ce77-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-dynamiek-tussen-de-publieke-en-private-aandelenmarkt/e000b400-cdc9-11ea-8a1e-005056b303d3Over de afgelopen decennia groeide de totale marktwaarde van de private equity markt harder dan de publieke aandelenmarkt. Desalniettemin bleef de publieke aandelenmarkt een grote rol spelen in de wereldwijde economie: de totale marktwaarde als percentage van het BBP, de market cap ratio, bedroeg 93% in 2018, terwijl dit niveau in de vorige eeuw nog rond een veel lager niveau van 20% tot 40% schommelde.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Bram Bikker en Sven Smeetse000b400-cdc9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/zonder-efficiente-beurs-geen-duurzaam-economisch-perspectief/ef869b4c-ce6c-11ea-8a1e-005056b303d3De VEB is vanzelfsprekend een voorstander van meer noteringen op de beurs, maar geeft daar wel bij aan dat voorafgaande aan een notering bedrijven aan een scala aan kwaliteitscriteria moeten voldoen. We spreken met Niels Lemmers, hoofd regulatory en public affairs bij de VEB en tevens lid van de European IPO Taskforce over de ontwikkeling van het aanbod van beursnoteringen in Amsterdam.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Ronald Kokef869b4c-ce6c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ethiek-in-tijden-van-corona/fcf1f570-ce73-11ea-8a1e-005056b303d3Waar banken tijdens de vorige crisis onderdeel waren van het probleem, zijn ze nu onderdeel van de oplossing. Scherp toezicht, zowel vanuit de regelgeving als vanuit de publieke opinie, heeft de banken gedwongen een sociaal kompas te ontwikkelen. De coronacrisis maakt duidelijk dat andere sectoren op het gebied van ethiek nog veel werk te doen hebben.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Jenny Overman commissie Ethiek en Integriteitfcf1f570-ce73-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/terugloop-beursnoteringen-vs-vooral-bij-de-microcaps/fde2fa2c-ce72-11ea-8a1e-005056b303d3Wereldwijd zien we het aantal beursnoteringen vrij fors teruglopen. Op een mondiaal niveau verdween tussen 2010 en 2018 bijna een derde van dit aantal. In Europa daalde dit aantal met ruim een kwart. In de VS gaat de daling nog harder: tussen eind vorige eeuw en 2018 halveerde het aantal beursnoteringen in de VS zelfs.VBA JournaalWed, 01 Jul 2020 00:00:00 +0200Ronald Kokfde2fa2c-ce72-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/16387b1d-940e-11ea-8a1e-005056b303d3Factorbeleggen is binnen aandelen niet meer weg te denken en wordt al enkele decennia ondersteund door diverse onderzoeken. In de vastrentende markt staat factorbeleggen daarentegen nog in de kinderschoenen, ondanks het succes van factor beleggen in de aandelenmarkt en het feit dat de markt voor vastrentende waarden veel groter is dan de aandelenmarkt.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Bart Reidsma is Portfolio Manager Investment Grade Credits bij PGGM Investments16387b1d-940e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/struisvogelpolitiek/21496894-93b3-11ea-8a1e-005056b303d3De rente bereikte in 2019 in veel landen in de Eurozone historisch lage niveaus. Waar veel economen negatieve rentes tot voor kort voor onmogelijk hielden, is inmiddels het tegendeel bewezen.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout - Namens de commissie risicomanagement21496894-93b3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/risico-beheersing-blijkt-een-zero-sum-game/3f1acb6e-92d8-11ea-8a1e-005056b303d3Ik zie een parallel tussen de manier waarop mensen in de loop van de geschiedenis lijfelijk risico hebben ervaren, en beleving van risico bij spaarders en beleggers. In die ontwikkeling zit iets paradoxaals, iets dat proeft als decadent, of beter: verwend.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Bert Bakker - Freelance financieel-economisch journalist en publicist3f1acb6e-92d8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/onderbouw-renterisico-met-een-helder-besliskader/59077ebc-9338-11ea-8a1e-005056b303d3Gemiddeld wordt momenteel ongeveer de helft van het totale risicobudget van Nederlandse pensioenfondsen besteed aan renterisico. De rente is nu laag, maar in de tijd variabel. Omdat de omvang van het renterisico afhangt van de hoogte van de rente varieert ook de omvang van het renterisico in de tijd. Een besliskader is nodig om aanpassingen aan de hoogte van het renterisico te verantwoorden. Een dergelijk kader ontbreekt vaak en dit artikel geeft hiertoe een aanzet.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Arjen Monster en Michel de Groot59077ebc-9338-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inflatiedoelstelling-onhaalbaar-voor-de-ecb/6469b9e7-91bf-11ea-8a1e-005056b303d3Geld lenen was nog nooit zo goedkoop. Europese landen en bedrijven met een hoge kredietkwaliteit kunnen kapitaal ophalen tegen een negatieve rente, waarmee verdiend wordt aan het lenen van geld. Negatieve rentes zijn een gevolg van interventies door centrale banken om dalingen in de economische groei en inflatie tegen te gaan. In de eurozone verlaagde de Europese Centrale Bank (ECB) haar beleidsrente tot onder de 0%.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Hans van Westrienen6469b9e7-91bf-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/lage-rentes-de-vooruitziende-blik-van-dagobert-duck/758e4ee5-940a-11ea-8a1e-005056b303d3De term “zwemmen in je geld” is door Walt Disney op briljante wijze verpersoonlijkt in Dagobert Duck. Zijn vermogen biedt de vrek het plezier erin te kunnen zwemmen, maar geeft ook de last van de kans om het kwijt te raken. De Zware Jongens liggen altijd op de loer. Met de lage en in veel gevallen zelfs negatieve rente is het beeld van Dagobert Duck actueler dan ooit. Het aanhouden van cash wordt immers aantrekkelijker in deze situatie.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Kim Lubbers en Joost van Leenders758e4ee5-940a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-keerzijde-van-tekortreductie/b6adec26-93b0-11ea-8a1e-005056b303d3In de laatste jaren zijn de laatste twee grote AAA-landen in de Eurozone hard bezig om hun staatsschuld te verkleinen. De zogeheten “zwarte nul” is heilig verklaard in Duitsland, terwijl in Den Haag de Zalmnorm al jaren de handleiding van de begroting lijkt te zijn. Nou zijn er uiteraard goede redenen voor overheden om hun huishoudboekje op orde te brengen, maar ook de overheid moet inzien dat dit beleid niet zonder consequenties is.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Lukas Daalder en Jens van Egmondb6adec26-93b0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/waar-blijft-mijn-pensioen/bba51c94-93b5-11ea-8a1e-005056b303d3Waarom heeft Nederland per capita het grootste pensioenkapitaal ter wereld? Hoe kan ons stelsel internationaal geprezen worden, maar intern onder hevige druk staan? Dit zijn relevante vragen waar de auteur antwoord op probeert te geven.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Gijs Spijkers is Fiduciair Manager bij Kempen Capital Managementbba51c94-93b5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/lange-rentes-a-return-to-normalcy/ede9d414-93ab-11ea-8a1e-005056b303d3Dit jaar precies 100 jaar geleden won Warren G. Harding de Amerikaanse presidentsverkiezingen met de belofte van een ‘return to normalcy’. Wie in 2020 de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint, en of diegene een ‘return to normalcy’ zal nastreven, laten we hier in het midden. In dit artikel gaan we in op de vraag wat ‘normalcy’ inhoudt als het over lange rentes gaat, en wat een ‘return to normalcy’ in deze context zou kunnen betekenen.VBA JournaalWed, 15 Apr 2020 00:00:00 +0200Iwan Peters en Neal Hegemanede9d414-93ab-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-crown/03348f51-94d9-11ea-8a1e-005056b303d3In de serie lijken Prins Charles, Prinses Margaret, Philip, maar ook The Queen herself, door dat ontbreken van echte privacy, stuk voor stuk diep gewonde zielen.VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Bert Bakker - Freelance financieel-economisch journalist en publicist03348f51-94d9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/omgang-met-informatierechten-van-aandeelhouders-constructieve-dialoog-of-rituele-dans/04c8b1e4-94dd-11ea-8a1e-005056b303d3Bij activistische aandeelhouders zal in eerste instantie gedacht worden aan de geruchtmakende zaken waarin hedge funds in de jacht naar korte termijn aandeelhouderswaarde probeerden Nederlandse beursgenoteerde bedrijven tot een koerswijziging te dwingen.VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Gerjanne te Winkel en Niels van Loon04c8b1e4-94dd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-informatiewaarde-en-toekomstbestendigheid-van-jaarlijkse-verslaggeving/264b106d-9613-11ea-8a1e-005056b303d3“[O]ffice buildings, production machinery, airplanes, inventory, or drilling equipment – all those assets that populate corporate balance sheets – cannot create competitive advantage. They are just “commodities,” available to all competitors, and, therefore, their use cannot distinguish the user from its rivals. (…)VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Steven Hijink and Lars in ’t Veld1264b106d-9613-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/6a698ca4-9596-11ea-8a1e-005056b303d3De Pensioenfederatie stelt dat het voor pensioenfondsen belangrijk is om hun functioneren te verbeteren en dit inzichtelijker te maken met als doel het vertrouwen in de fondsen te versterken. Mijn scriptieonderzoek is gericht op het inzichtelijk maken van de beleggingsprestatie van een pensioenfonds aan de hand van het jaarverslag. Alle pensioenfondsen zijn verplicht om een jaarverslag op te stellen en door een accountant te laten controleren.VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Clemens Heijne6a698ca4-9596-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/meer-transparantie-esg-risico-s-nodig/6ec5abd7-9528-11ea-8a1e-005056b303d3Dat ESG voor de beleggers steeds dominanter gaat worden horen we inmiddels uit bijna alle hoeken. Beleggers kunnen hier niet meer omheen en bij ieder beleggingsonderdeel zouden de ESG zaken mee worden genomen. Dit is momenteel nog lang niet het geval en er zullen nog een hoop barrières geslecht moeten worden zo meent Paul Koster, voorzitter van de Vereniging van Effectenbezitters.VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Ronald Kok6ec5abd7-9528-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-ins-outs-van-de-handelsoorlog-van-de-vs-met-china/d44c0fab-9617-11ea-8a1e-005056b303d3‘Schism’ [Scheuring], waaraan de auteur Paul Blustein midden mei 2019 de laatste hand legde, is een levendig, gedetailleerd en uiterst actueel boek over de recente ontwikkeling van de Chinees-Amerikaanse handelsbetrekkingen en de dreigende breuk in het wereldwijde handelssysteem. Dit handelssysteem wordt geregeerd door de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Léon Cornelissend44c0fab-9617-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/informatievoorziening-en-verantwoording-bij-special-situations-moet-beter/ec14c5fd-960d-11ea-8a1e-005056b303d3Een special situation is een specifieke gebeurtenis bij een beursvennootschap zoals een openbaar bod, grote overname of herfinanciering. Deze kan grote impact hebben op de vennootschap en de waarde van de aandelen. Onzekerheid hierover kan leiden tot verstoorde prijsvorming, kansen voor event driven beleggers maar ook een verhoogd risico op marktmisbruik.VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Jeroen Wendelgelstec14c5fd-960d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hoog-tijd-dat-ifrs-foundation-ook-voor-niet-financiele-informatie-de-standaarden-gaat-bepalen/f636cc75-952b-11ea-8a1e-005056b303d3Beleggers nemen niet-financiele factoren steeds meer mee in hun beleggingsbeslissingen en bedrijven proberen hier goed in te voorzien. Maar er is een grote brei aan Environment Social & Governance (ESG) raamwerken ontstaan waardoor bedrijven, beleggers en andere stakeholders door de bomen het ESG-bos niet meer zien.VBA JournaalSun, 01 Dec 2019 00:00:00 +0100Ronald Kokf636cc75-952b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/nieuwe-rentebenchmark-euro-short-term-rate-ziet-het-licht/31fd9964-fbdb-11e9-883c-0050569c0003Vanaf 2 oktober publiceert de Europese Centrale Bank (ECB) haar nieuwe referentierente Euro Short-Term Rate (€STR), die op den duur moet uitgroeien tot de nieuwe standaard in de markt. De introductie is niet zonder haken of ogen, bleek op de goedbezochte bijeenkomst van CFA Society VBA Netherlands in Rotterdam.VBA JournaalThu, 31 Oct 2019 00:00:00 +0100Anton Reijinga31fd9964-fbdb-11e9-883c-0050569c0003https://cfasociety.nl/nl/publicaties/gips-standaard-nu-ook-voor-alternatieve-beleggers-en-pensioenfondsen/841f3faf-fbeb-11e9-883c-0050569c0003Al sinds 1999 gebruikt CFA Institute de Global Investment Performance Standards (GIPS) om te waarborgen hoe rendementscijfers op een eerlijke en getrouwe wijze kunnen worden berekend en gerapporteerd. GIPS 2020 zorgt voor een bredere scope en verbeterde toepasbaarheid.Externe publicatieThu, 31 Oct 2019 00:00:00 +0100Casper Lötgerink841f3faf-fbeb-11e9-883c-0050569c0003https://cfasociety.nl/nl/publicaties/machine-learning-als-extra-versnelling-voor-de-wetenschap/110d11e3-97a1-11ea-8a1e-005056b303d3Data is booming, vrijwel alle sectoren lijken steeds meer te focussen op het vergaren van data. De financiële sector doet hier uiteraard ook volop aan mee. We spreken professor Philip Hans Franses van de Erasmus School of Economics over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van data-analyse.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Ronald Kok110d11e3-97a1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-financieel-analist-van-de-toekomst/32ee3828-96c9-11ea-8a1e-005056b303d3Sinds 2012 is het aantal wetenschappelijke publicaties met betrekking tot ‘big data’ en ‘data analytics’ met meer dan 900%2 toegenomen (Doshi, 2019). Vanzelfsprekend is deze groei direct herleidbaar naar de technologische vooruitgang in de meest recente jaren; data opslag is tegenwoordig zo goed als gratis en computationele problemen worden eenvoudig verholpen door commerciële cloud oplossingen.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Martijn Gerrits en Egbert Nijmeijer32ee3828-96c9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kennisvoorsprong-opbouwen-en-verzilveren-lukt-dat-straks-nog/382b1d09-96cd-11ea-8a1e-005056b303d3In m’n middelbare schooljaren speelde ik vaak en met overgave Monopoly. Dat ging m’n vriendjes en mij overigens meestal te langzaam, dus met zelfgetekende grootgeldcoupures en leningen van de bank joegen we het tempo van het spel – en de waarde van de winkelstraten – op.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Bert Bakker - Freelance financieel-economisch journalist en publicist382b1d09-96cd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/markt-voor-beleggingsprofessionals-vraagt-meer-flexibiliteit-en-nieuwe-vaardigheden/3db6b951-97ad-11ea-8a1e-005056b303d3In veel sectoren zien we veel disruptie. Hoe ziet de toekomst van de beleggingsindustrie er uit? Het is inmiddels de consensus dat door de opkomst van data-analyse, kunstmatige intelligentie en machine learning de financiële sector behoorlijk op zijn kop zal gaan. Vaak wordt de term “4e industriële revolutie gebruikt om aan te geven dat de verwachte veranderingen gigantisch en tevens van structurele aard zijn.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Ronald Kok3db6b951-97ad-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/waarderingen-zijn-altijd-subjectief/46e749b3-9866-11ea-8a1e-005056b303d3De ambities van Aswath Damodaran’s nieuwste boek zijn torenhoog. In de derde druk van “The Dark Side of Valuation” uit 2018 stelt hij zichzelf ten doel een waarderingsmodel te bieden voor elk aandeel. Maar professor Damodaran weet waarover hij spreekt. Sinds 1986 onderwijst hij corporate finance en aandelenwaardering aan de New York University.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Peter Korteweg, PhD, CFA is Senior Portfolio Manager bij APG Asset Management46e749b3-9866-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-financieel-analist-is-on-vervangbaar/6e8e72fd-974b-11ea-8a1e-005056b303d3Om de toekomst van de financieel analist te kennen heb je geen glazen bol nodig. Wel een open blik, inlevingsvermogen en het creatieve vermogen om voorbij de huidige inrichting van werk te kijken. Zonder afgeleid te worden door de kretologieën en hypes die zo vaak voorbij komen.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Egge van der Poel6e8e72fd-974b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/e98d0a91-97b2-11ea-8a1e-005056b303d3Factor beleggen wordt vaak aangehaald als ‘het beste van de twee werelden’ met betrekking tot actief en passief beleggen. Maar is dit ook het geval vanuit een financieel én duurzaam perspectief? De UN Sustainability Development Goals (SDGs) bieden bedrijven een raamwerk hoe zij kunnen inspelen op duurzame economische ontwikkeling. Vermogensbeheerders spelen hier ook op in door het aanbieden van actieve SDG-strategieën. Maar hoe gaat factorbeleggen samen met SDGprestaties?VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Leon Nautae98d0a91-97b2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-financiele-analist-van-de-toekomst-twee-perspectieven/f44f06d5-97a3-11ea-8a1e-005056b303d3Iedereen die werkzaam is in de financiële wereld, voelt zich bij tijd en wijle alsof hij in een Dickens-roman terecht gekomen is. Een wereld waarin voor- en tegenspoed, rijkdom en armoede, succes en falen dicht bij elkaar liggen en vaak nauw met elkaar vervlochten zijn.VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Arne Mollf44f06d5-97a3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-marinier-een-zweefvlieger-en-twee-politici-helpen-de-risk-manager/fec3e124-97b0-11ea-8a1e-005056b303d3De beleggingsindustrie wordt geconfronteerd met toegang tot nieuwe technieken, nieuwe markten en nieuwe werkmethoden. Er zijn goede argumenten om toevlucht te nemen tot iets nieuws. McKinsey legt in een onderzoeksrapport1 uit dat de rendementen van de afgelopen 30 jaar definitief in het verleden liggen. Het oude heeft afgedaan, op naar het nieuwe?VBA JournaalTue, 01 Oct 2019 00:00:00 +0200Patrick Tuin - Namens de commissie risicomanagementfec3e124-97b0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/financiele-gevolgen-van-klimaatscenario-s/0f6de5f3-99f8-11ea-8a1e-005056b303d3Klimaatverandering is één van de grootste onzekerheden van deze tijd. Zonder verder ingrijpen koerst de wereld af op een sterke klimaatverandering, met grote gevolgen voor de gehele wereldbevolking. Ook financiële markten zullen beïnvloed worden door klimaatverandering, via de impact van nieuw klimaatbeleid dan wel via de gevolgen van een verdere temperatuurstijging.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Gosse Alserda en Menno Altena0f6de5f3-99f8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/collectief-beleggen-voor-het-individu-een-paradox/5896a7f0-9935-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen beleggen collectief voor alle deelnemers. Hun pensioenverplichtingen staan op collectief niveau min of meer vast, maar deelnemers verschillen onderling aanzienlijk. Dit geldt zeker wanneer we breder naar het hele persoonlijke financiële plaatje kijken.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Jori Arts en Siert Vos5896a7f0-9935-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alice/60064da3-99fb-11ea-8a1e-005056b303d3Enkele jaren geleden keek ik gefascineerd naar de documentaire Ik ben Alice van regisseur Sander Burger. De documentaire gaat over alleenstaande vrouwen van boven de 80 die een zorgrobot – Alice – krijgen toegewezen als deel van een experiment. Zowel de bejaarde dames als de meewerkende zorgmedewerkers zijn in eerste instantie erg sceptisch.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout, namens de commissie risicomanagement60064da3-99fb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/anti-witwasregelgeving-in-de-financiele-sector/645f7c10-99fd-11ea-8a1e-005056b303d3Witwaspraktijken hebben door de globalisering van de financiële sector de afgelopen 30 jaar steeds meer internationale aandacht gekregen. Na 9/11 kwam het onderwerp nog prominenter op de internationale veiligheidsagenda in het kader van terrorismebestrijding. Sindsdien is de regelgeving steeds verder uitgebreid. In 2018 is de vierde anti-witwasrichtlijn geïmplementeerd.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Jos van Binsbergen, Joep Munten en Jan Peter Hopmans645f7c10-99fd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie/6d2e2221-9aab-11ea-8a1e-005056b303d3De “Credit premium puzzle” is het fenomeen dat, bij beleggen in bedrijfsobligaties, het kredietrisico slechts een kleine component uitmaakt van de totale kredietopslag. Kredietrisico is het risico dat een kredietnemer zijn verplichtingen niet nakomt.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Ivo Smits6d2e2221-9aab-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/dnb-ziet-als-belegger-esg-mainstream-worden/709b6521-9938-11ea-8a1e-005056b303d3Het VBA Journaal gaat op bezoek bij De Nederlandsche Bank (DNB). Ditmaal niet gewapend met scherpe vragen over knellende kapitaalseisen en dreigende pensioenkortingen. Het onderwerp van dit gesprek is namelijk het beleggingsbeleid van DNB. DNB is immers niet alleen toezichthouder, maar belegt zelf ook. Duurzaamheid van de beleggingen is hierbij een speerpunt.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Ronald Kok en David van Bragt709b6521-9938-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-voor-ongeboren-generaties/716637e6-986b-11ea-8a1e-005056b303d3Econoom Coen Teulings stelde onlangs in het publieke debat dat Nederlandse pensioenfondsen veel meer dan nu zouden moeten beleggen in aandelen voor ongeboren generaties.1 Hij stelt dat “ons een pot goud wacht” als zijn voorstel praktijk wordt, omdat er dan meer kan worden geprofiteerd van de risicopremie op aandelen.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Ilja Boelaars en Roel Mehlkopf716637e6-986b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/klimaatverandering-als-financieel-risico/7afdd1fa-99c7-11ea-8a1e-005056b303d3Klimaatverandering is niet meer alleen een maatschappelijke kwestie, maar brengt voor beleggers ook financiële risico’s met zich mee. Dit artikel probeert antwoord te geven op twee vragen. Wat zijn de financiële risico’s van klimaatverandering? En, wat kun je hiermee als belegger?VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Liza Jansen7afdd1fa-99c7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/21-lessen-voor-de-21ste-eeuw/81ecdda3-9aae-11ea-8a1e-005056b303d3Yuval Noah Harari heeft met zijn twee eerdere, goed verkochte, boeken, “Sapiens” (het verleden) en “Homo Deus” (de toekomst) getoond grote interesse te hebben in mens en maatschappij. Deze interesse komt terug, maar het aandachtsgebied in zijn derde boek “21 Lessons for the 21st Century” richt zich meer op het heden. Van dit boek bestaat een Nederlandse vertaling van de hand van Inge Peters.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Evert Waterlander RBA, Senior FM Private Clients, Van Lanschot Kempen81ecdda3-9aae-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/co2-arm-beleggen-op-weg-naar-een-nieuwe-efficient-frontier/96563314-99f3-11ea-8a1e-005056b303d3Met het tekenen van het internationale klimaatakkoord van Parijs in december 2015 heeft de overgang naar een CO2 -neutrale economie aan momentum gewonnen. In het akkoord hebben bijna 200 landen afgesproken de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius.VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Nander de Vette, Rianne Luijendijk en David Rijsbergen96563314-99f3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/family-offices-inspiratie-voor-pensioenfondsen/acb3652f-986c-11ea-8a1e-005056b303d3Stel: je wordt gevraagd een zaal toe te spreken over het lange termijn beleggingsbeleid van pensioenfondsen. Het doel is de betrokkenheid te versterken bij jeugdige pensioenfondsleden. Maar je voelt wel dat dat niet eenvoudig is. ‘Pensioen? Boeiuhh.’VBA JournaalMon, 01 Jul 2019 00:00:00 +0200Bert Bakker - Freelance financieel-economisch journalist en publicistacb3652f-986c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/universele-benchmarking/310da2a7-9d9d-11ea-8a1e-005056b303d3Institutionele beleggers hebben in toenemende mate een voorkeur voor aandelenportefeuilles met specifieke eigenschappen, zoals bijvoorbeeld een beleggingsstijl als lager risico of een duurzaamheidsdoelstelling in de vorm van een lagere CO2 -uitstoot. Tevens kan een benchmark worden samengesteld uit exclusief ESG-koplopers. Deze wensen leiden tot mandaten die sterk afwijken van standaard marktwaardegewogen benchmarks. Ze vragen tevens om een nieuwe manier van benchmarking van actieve beleggers.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Peter Korteweg310da2a7-9d9d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/benchmarks-een-doorgeschoten-concept/475654cd-9d9f-11ea-8a1e-005056b303d3Mensen zijn van nature geneigd om zichzelf met anderen te vergelijken: Heeft de buurman een grotere auto? Verdient die collega meer dan ik? Welke bakker bakt de beste oliebollen? Je kan bijna geen product meer bedenken waar geen vergelijkingssite voor bestaat. Ook in de financiële wereld is het heel gebruikelijk om rendementen te vergelijken. Er is zelfs een hele industrie rondom ontwikkeld van benchmark providers.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout, namens de commissie risicomanagement475654cd-9d9f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-gebruik-van-benchmarks-bij-alm-en-risicomanagement/5b6ba9d0-9c5a-11ea-8a1e-005056b303d3Institutionele beleggers zijn veelal lange termijn beleggers met een lange termijn beleggingsbeleid. De bijbehorende Strategische Asset Allocatie (SAA) reflecteert de balans tussen de risicohouding en het vereist rendement voor het behalen van de lange termijn doelen (ambitie).VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Tessa Kuijl, Loranne van Lieshout and Sacha van Hoogdalem5b6ba9d0-9c5a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/sleutelen-aan-een-eigen-benchmark-de-werkwijze-van-pensioenfonds-metaal-en-techniek-en-mn/60f516fe-9d03-11ea-8a1e-005056b303d3Veel beleggers hanteren een benchmark, die door een externe partij is opgesteld. Dat is logisch, want er is veel expertise en data nodig om een benchmark te onderhouden. Een nadeel is dat een benchmark ook een ‘black box’ kan zijn. Als je niet oppast, krijg je allerlei bedrijven of landen in je beleggingsportefeuille, zonder dat je daar zelf een expliciete keuze voor hebt gemaakt.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Hartwig Liersch en Lars van Dort60f516fe-9d03-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/nu-tijd-om-ruimte-voor-moed-en-verantwoordelijkheid-terug-te-claimen/a31cbf99-9d14-11ea-8a1e-005056b303d3Het moet een jaar of twintig geleden zijn, en ik herinner me geen namen meer of andere details,maar de kern van wat er gebeurde was dit: het bestuur van een pensioenfonds ontsloeg het hoofd van zijn beleggersteam na een periode waarin de beurzen behoorlijk volatiel en waren geweest en per saldo dalend.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Bert Bakker - Freelance financieel-economisch journalist en publicista31cbf99-9d14-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-nut-van-de-benchmark-in-de-praktijk/ba522c24-9d11-11ea-8a1e-005056b303d3Al vanaf aanvang van onze dienstverlening als vermogensbeheerder, gebruiken we zogeheten benchmarks als onderdeel van onze rapportages. Een hieraan gekoppelde performance attributie maakt daar uiteraard deel van uit. In eerste instantie deden we dit om onze klanten een goed inzicht te geven in de kwaliteit van het vermogensbeheer en de oorzaken van het rendement.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200IJs van Leijen and Eric de Vrijba522c24-9d11-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/weet-wat-je-meet/c6cb3d2c-9d1f-11ea-8a1e-005056b303d3Kun je van het meten van performance je specialisatie maken? Hans Braker vindt van wel en het lukt hem al vijftien jaar lang daarmee zijn schoorsteen rokende te houden. In verschillende publicaties zet hij uiteen wat de knelpunten zijn die bij het meten van performance naar voren komen.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Hans Brakerc6cb3d2c-9d1f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hebzucht-ambitie-en-buiten-de-lijntjes-kleuren/e02b6286-9da5-11ea-8a1e-005056b303d3Na ruim 11 jaar ga ik met ingang van dit nummer de redactie van het VBA Journaal verlaten. Ik heb het met veel plezier gedaan, alleen de worstelingen met de deadlines maakten mij erg onrustig. Irma hield mij al die jaren standvastig aan mijn goede voornemens, zij het dat daar soms milde – en een enkele keer wat strenge – druk voor nodig was. Waarvoor dank.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200JAAP KOELWIJN, FINANCIEEL DENKWERKe02b6286-9da5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-raamwerk-om-de-impact-van-strategische-beleggingskeuzes-te-bepalen/ee38cdcc-9c5e-11ea-8a1e-005056b303d3Een pensioenfonds maakt een reeks van strategische keuzes bij het inrichten van de beleggingsportefeuille. Zo kiest het de beleggingscategorieën waarin wordt belegd met daarbij vaak ook een geografische en/of een sectorverdeling en mogelijk concentratielimieten.VBA JournaalMon, 15 Apr 2019 00:00:00 +0200Harrie Dielen en Frank Vinkeee38cdcc-9c5e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/bull-market-een-afschuwelijke-bear-market/3b38f00b-9e95-11ea-8a1e-005056b303d3En toen daalde de rente. En daalde de rente verder. De waarde van de beleggingen steeg, en steeg verder. Bull-market, toch?VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Tjemme van der Meer, namens de commissie risicomanagement3b38f00b-9e95-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/reflecteert-de-lage-volatiliteit-een-onderschatting-van-de-risico-s-op-aandelenmarkten/713e0fe7-9e97-11ea-8a1e-005056b303d3De Amerikaanse aandelenbeurs beleeft momenteel de op één na langste rally in de geschiedenis en is nu bijna 3500 dagen op rij gestegen zonder grote correctie. De VIX-index – ook wel de fear index genoemd – noteerde in het afgelopen jaar op een waarde ver onder het historische gemiddelde van 20. Beleggers lijken op het eerste gezicht dan ook weinig angst te hebben voor een correctie.VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Nander de Vette (l), Rianne Luijendijk (r)713e0fe7-9e97-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/mee-met-de-kudde/a028bace-8611-11ea-81a7-005056b303d3Zo’n gele hesjes-revolte hoort als fenomeen typisch bij Frankrijk, maar daarmee is niet gezegd dat iedereen van verre zag aankomen dat het protest tegen extra belasting op brandstoffen moest uitgroeien tot een volksopstand tegen de republikeinse monarch Macron.VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Bert Bakkera028bace-8611-11ea-81a7-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/wat-de-belegger-niet-kent-eet-ie-wel/a3e7c9c4-9db8-11ea-8a1e-005056b303d3Onderzoek naar het ontstaan en barsten van prijsbubbels in financiële markten vormt een belangrijk onderwerp binnen de financiële economie. Doordat beleggers kuddegedrag vertonen en hun beslissingen niet altijd baseren op fundamentele informatie kunnen prijzen van beleggingen afwijken van de onderliggende fundamentele waarde.VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Ruben Cox (r) en Peter de Goeij (l)a3e7c9c4-9db8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-factorbeleggen-met-verplichtingen/a58bb6c2-9e9c-11ea-8a1e-005056b303d3Er is al veel onderzoek gedaan naar de vergelijking tussen een portefeuille op basis van factorpremies en een ‘standaard’ portefeuille van twee of vier categorieën als benchmark. Er is echter beduidend minder onderzoek gedaan naar een vergelijking van factorportefeuilles ten opzichte van de verplichtingen2 van een gemiddeld pensioenfonds.VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Michael Langendoena58bb6c2-9e9c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-beste-strategieen-voor-de-ergste-crises/af453427-9dc0-11ea-8a1e-005056b303d3Het afdekken van aandelenportefeuilles tegen het risico van grote waardedalingen is zeer lastig en duur. Wij laten zien dat het aanhouden, en voortdurend doorrollen, van ‘at the money’-putopties op de S&P 500 een zeer kostbare, maar betrouwbare methode is om tegen neerwaartse marktbewegingen te beschermen.VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Michael Cook, Edward Hoyle, Matthew Sargaison, Dan Taylor, Otto van Hemertaf453427-9dc0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/capital-returns-investing-through-the-capital-cycle/c499de92-9e9d-11ea-8a1e-005056b303d3Veel beleggingsboeken zijn een herhaling van zetten. Belangrijke thema’s als een margin of safety of intrinsic value komen aan bod maar voegen weinig toe aan de kennis van de lezer. Zo niet bij Capital Returns. Capital Returns is een verzameling van beleggingsbrieven geschreven door Marathon Asset Management, een aandelenbelegger uit het Verenigd Koninkrijk.VBA JournaalSat, 01 Dec 2018 00:00:00 +0100Review door Floris Oliemans, Portfolio Manager Aandelen bij Kempen Capital Managementc499de92-9e9d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/actief-beheer-geniet-de-voorkeur-bij-emd/0db1f017-9f62-11ea-8a1e-005056b303d3De discussie over actief versus passief beheer woedt al decennialang. Vanwege databeschikbaarheid richten de meeste onderzoeken zich op de (Amerikaanse) aandelenmarkten, maar feitelijk speelt de discussie bij vrijwel iedere beleggingscategorie. Veel institutionele beleggers worstelen met de vraag welke beleggingsaanpak het beste is. De definities van actief en passief beheer zijn vaak ook niet eenduidig.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Maurice Geraets (r), Alex van den Berg (l)0db1f017-9f62-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/donut-economie/1b9debba-a1b0-11ea-8a1e-005056b303d3De economische wetenschap staat aan de vooravond van een verandering. Studenten nemen geen genoegen meer met de decennia-oude theorieën en komen – letterlijk – in opstand. Opmerkelijk, want er is geen andere wetenschap in de wereld te vinden die het voor elkaar gekregen heeft zijn studenten tegen zich in het harnas te jagen.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Review door Jan-Theo Varkevisser, Trading and Execution bij PGGM Investments1b9debba-a1b0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-toegevoegde-waarde-van-esg-in-aandelenportefeuilles-opkomende-markten/2954e420-9f52-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen decennia is de interesse in Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) enorm toegenomen en bedrijven publiceren steeds meer data over Environmental, Social en Governance (ESG) issues. Naast de toegenomen vraag vanuit beleggers speelt de steeds strengere regelgeving ook een belangrijke rol.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Sibrand Drijver2954e420-9f52-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/opkomende-markten-zijn-aantrekkelijk-omdat-risico-s-beter-worden-beloond/2a26ddea-a19a-11ea-8a1e-005056b303d3De opkomende markten zijn voor beleggers op zijn minst een uitdaging. Periodes van grote voorspoed wisselen elkaar af met diepe crises. In de afgelopen decennia werden de markten geraakt door problemen in Mexico, Zuid-Oost Azië, Rusland en sinds kort zijn er problemen in Turkije en Argentinië.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn2a26ddea-a19a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/sommige-landen-van-de-toekomst-zullen-het-altijd-blijven/682faebf-a19b-11ea-8a1e-005056b303d3Mateloos geïntrigeerd door wat het nu werkelijk was dat de eurozone uiteen leek te doen vallen in een noord- en een zuidflank, begon ik in 2014 aan een zoektocht naar onderliggende oorzaken. Historische en sociaal-economische patronen.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Bert Bakker - Freelance financieel-economisch journalist en publicist682faebf-a19b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/weg-van-achter-het-bureau/7e52ac3b-a1ad-11ea-8a1e-005056b303d3Echt actieve beleggers in emerging markets kunnen niet achter hun bureaus blijven zitten maar moeten ter plekke inzichten opdoen. Dat biedt de nodige context en draagt bij aan de convictie die nodig is om een geconcentreerde portefeuille te beheren.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Lodewijk van der Kroft is werkzaam voor Comgest.7e52ac3b-a1ad-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-hernieuwbare-energie-infrastructuur-in-opkomende-landen/93bd6c48-9eaa-11ea-8a1e-005056b303d3Sinds december 2016 heeft Pensioenfonds PGB (verder PGB) EUR 80 miljoen geïnvesteerd in een fonds van Actis. Het fonds bevat infrastructuurbeleggingen in opkomende markten, grotendeels (75%) in duurzame energie (renewable energy). In dit artikel laten we de toegevoegde waarde van deze belegging binnen het beleggingsbeleid van PGB zien.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Peter Dietvorst (r), Siert Vos (l)93bd6c48-9eaa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kloofinstinct/9ad1cb74-a19c-11ea-8a1e-005056b303d3Mensen hebben de neiging om de wereld in te delen in twee groepen: arm versus rijk, laagopgeleid versus hoogopgeleid en ontwikkelde versus opkomende landen. De vorig jaar overleden arts en statisticus Hans Rosling bedacht hier de term ‘kloofinstinct’ voor, omdat er tussen de twee groepen een imaginaire kloof zit – een diepe afgrond van onrechtvaardigheid.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout namens de Commissie Risicomanagement.9ad1cb74-a19c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-strategische-asset-allocatie-pensioenfondsen-toepassing-van-het-matching-return-concept-in-de-praktijk/e945b080-a1ae-11ea-8a1e-005056b303d3De meeste pensioenfondsen hebben een matching- en een returnportefeuille. Het doel van de matchingportefeuille is het bieden van zekerheid door het repliceren van de waardeverandering van de verplichtingen. Het doel van de returnportefeuille is koopkrachtbehoud door het genereren van extra rendement ten opzichte van de nominale verplichtingen.VBA JournaalMon, 01 Oct 2018 00:00:00 +0200Annemiek van Vurene945b080-a1ae-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blockchain-meer-dan-de-technologie-achter-de-bitcoin/283deb0b-a4e1-11ea-8a1e-005056b303d3In april 2018 bedroeg de waarde van alle bitcoins samen meer dan 100 miljard euro. Een knappe prestatie voor een munt die voor het eerst werd geïntroduceerd in 2009. Het idee achter deze cryptocurrency is een digitaal betalingssysteem zonder centrale autoriteit of tussenpersonen.VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout en Bob Out namens CFA Society VBA Netherlands commissie risicomanagement met dank aan Joris Cramwinckel (Ortec Finance)283deb0b-a4e1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blockchain-het-ontbrekende-puzzelstuk-voor-de-pensioensector/91fd81a8-a362-11ea-8a1e-005056b303d3Essay I over de impact van blockchain op financiële instellingen door master studenten van de opleiding Risk Management for Financial Institutions (RMFI)VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Laura Menting91fd81a8-a362-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/meedoen-of-isoleren/a6dae333-a355-11ea-8a1e-005056b303d3Het is onbekend wanneer de blockchain voor het eerst werd geïntroduceerd. Wie de uitvinder is en wanneer hij voor het eerst echt gebruikt werd, het is in nevelen gehuld. Rondom de blockchain, en dan met name de cryptovaluta (waarvan de bitcoin maar een voorbeeld is) heerst een zelfde sfeer van spanning, optimisme en angst als in de begindagen van het internet.VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Jaap Koelewijna6dae333-a355-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-vastgoedsector-en-blockchain-veel-potentie-maar-nog-de-nodige-stappen-te-zetten/b7f872b9-a1be-11ea-8a1e-005056b303d3In de afgelopen anderhalf à twee jaar heeft blockchain als begrip en techniek zijn intrede gedaan in de (Nederlandse) vastgoedsector. De technologie en het begrip is vaak in het nieuws, ook in relatie tot vastgoed.VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Frank Kerstens (l), Gijsbert Duijzer (m), Jan-Willem Santing (r).b7f872b9-a1be-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blockchain-investing-of-beleggen-in-de-cryptosfeer/ba61e597-a41d-11ea-8a1e-005056b303d3De opkomst van nieuwe financiële technologie (fintech) is onstuitbaar. Dit geldt meer in het bijzonder voor innovaties onder nauwelijks te vertalen noemers als ‘blockchain’, ‘cryptocoins’ en ‘smart contracts’.VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Michiel van Eerselba61e597-a41d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-impact-van-crisisresolutiemechanismen-op-de-fragmentatie-van-de-europese-markt-voor-staatsobligaties/be7d527f-a4df-11ea-8a1e-005056b303d3Met de verkiezingsoverwinning van Macron en zijn partij La République en Marche in Frankrijk en de totstandkoming van een nieuwe Duitse regering bestaande uit het CDU/CSU en de SPD is er in Europa weer een meer pro-Europese wind gaan waaien (hoewel de anti-Europese sentimenten relatief groot blijven).VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Ruth van de Beltbe7d527f-a4df-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blockchain-blueprint-for-a-new-economy/c488b223-a4e1-11ea-8a1e-005056b303d3Over de achterliggende technologie van het spraakmakende bitcoin, vroeg ik een specialist, mijn collega Jeroen van Oerle, portefeuillemanager Robeco Fintech Equities, of hij mij hierover een boek kon aanbevelen. Hij merkte op dat er de laatste tijd veel kaf onder het koren verschijnt, maar suggereerde ‘Blockchain’ van Melanie Swan, ook al dateert dat alweer van 2015.VBA JournaalSun, 01 Jul 2018 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen, Chief Economist Robecoc488b223-a4e1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-beleggingsridder-op-zoek-naar-de-heilige-graal/426567c2-a661-11ea-8a1e-005056b303d3Beleggen om het hoogste rendement heeft iets magisch. Het is als het zoeken naar de Heilige Graal, een moeilijk bereikbaar maar aantrekkelijk doel. Een mens wil immers altijd meer, altijd beter. Gordon Gekko, hoofdrolspeler uit de film ‘Wall Street’ uit 1987, verwoordde dit treffend:VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout en Tjemme van der Meer namens CFA Society VBA Netherlands commissie risicomanagement426567c2-a661-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-de-case-study-als-onderdeel-van-het-vak-macro-economie-en-financiele-markten-postgraduate-opleiding-vu-vba-investment-management/475cd149-a663-11ea-8a1e-005056b303d3Geopolitieke risico’s nemen toe en dit maakt beleggers nerveus. Het historisch perspectief laat zien dat permanente verliezen veroorzaakt door geopolitieke spanningen zeldzaam zijn.VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Frank Vinke (PGGM), Paul Jansen (Achmea), Job van Horen (ABN AMRO) en Rob Schippers (Arcadis Pensioenfonds) Dit artikel is op persoonlijke titel geschreven.475cd149-a663-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-pleidooi-voor-alternatieve-alfa/484755a2-a4e6-11ea-8a1e-005056b303d3In de afgelopen vijf jaar heeft menig institutionele belegger afscheid genomen van diens beleggingen in traditionele alfastrategieën, zoals hedge funds.2,3 Hoge kosten en complexiteit werden door veel partijen als aanleiding genoemd voor deze beslissing. Daarnaast speelde ook duurzaamheid een rol bij de genomen besluiten. Als gevolg van deze besluiten is het aandeel van alfa in de beleggingsportefeuille afgenomen, ten gunste van bèta.VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Ralph Sandelowsky484755a2-a4e6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/onbegrepen-europa-nieuw-licht-op-een-eeuwenoude-tweedeling/4ae65415-a664-11ea-8a1e-005056b303d3Het afgelopen decennium is de Europese integratie onder spanning komen te staan. Na de kredietcrisis zakte Europa, meer in het bijzonder de Eurozone, weg in een diepe bankencisis. Niet alleen Griekenland, de usual suspect, raakte in de problemen. Ook landen als Frankrijk, Spanje en Italië kregen het erg moeilijk.VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Review door Jaap Koelewijn, Financieel Denkwerk4ae65415-a664-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alternatieve-financiering-op-weg-naar-volwassenheid/6fca3cf6-a59e-11ea-8a1e-005056b303d3Na de kredietcrisis groeide de markt voor nieuwe vormen van financiering in hoog tempo. Dat had verschillende oorzaken. Enerzijds trokken de banken zich terug omdat zij meer risicoavers werden en vanwege de hoge kapitaaleisen. Anderzijds wilden steeds meer debiteuren weinig meer met banken te maken hebben.VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn6fca3cf6-a59e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-private-markets-oog-voor-rendement-en-voor-langetermijnontwikkelingen/b6f74a9d-a596-11ea-8a1e-005056b303d3In de zoektocht van beleggers naar aantrekkelijke rendementen staan beleggingen in Private Markets steeds meer in de schijnwerpers. Daarnaast zijn diversificatiepotentieel en aandacht voor kapitaalbehoud aspecten die extra kapitaal richting Private Markets aantrekken.VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Bram Bikker (l), Sven Smeets (m), Edzard Potgieser (r)b6f74a9d-a596-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/performance-rapportage-gips-20-20-en-nuance-in-publieke-rapportage-van-rendementen-van-pensioenfondsen/c08ee703-a65f-11ea-8a1e-005056b303d3Ethisch verantwoorde rapportage van rendement door vermogensbeheerders en fiduciair managers aan pensioenfondsen ontwikkelt zich verder door bredere toepasbaarheid van de aankomende update van de Global Investment Performance Standards (GIPS).VBA JournaalSun, 15 Apr 2018 00:00:00 +0200Corné Reniersc08ee703-a65f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/wat-verandert-aan-de-handel-in-financiele-instrumenten-onder-mifid-ii/4a0f557c-a772-11ea-8a1e-005056b303d3Op 3 januari 2018 treedt de herziene Markten in Financiële Instrumenten Richtlijn (MiFID II) in werking. Op hetzelfde moment zal de Markten in Financiële Instrumenten Verordening (MiFIR) van kracht worden.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Floortje Nagelkerke14a0f557c-a772-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-performance-attribution-voor-reserve-beheer-met-bevroren-posities/7d599f85-a7fa-11ea-8a1e-005056b303d3Het onconventionele monetair beleid van centrale banken in de vorm van de Asset Purchase Programmes kan impact hebben op het investeringsuniversum van het reservebeheer. Omdat monetair beleid prioriteit heeft, kan worden besloten om assets voor het reservebeheer te bevriezen, waarmee wordt bedoeld dat zij geen aan- of verkopen meer mag verrichten in bepaalde marktsegmenten.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Ted Heemskerk7d599f85-a7fa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/mifid-ii-the-times-are-changing-but-how-is-this-time-different/7d763703-a774-11ea-8a1e-005056b303d3Het voorbije decennium was er in de financiële wereld steeds meer aandacht voor transparantie, informatievoorziening, zorgplicht en zorgvuldig advies. Businessmodellen evolueren voortdurend om, op een rendabele manier, de belegger te begeleiden naar betere financiële en beleggingsspecifieke beslissingen.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Ben Granjé (l), Robert van Beek (r)7d763703-a774-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/mifid-ii-goed-voor-beleggers-hogere-kosten/a33e4ba2-a7f9-11ea-8a1e-005056b303d3De invoering van MiFID II afgelopen januari houdt de gemoederen in de financiële sector al een paar jaar bezig. MiFID staat voor Markets in Financial Instruments Directive. Het ultieme doel van MiFID II is het scheppen van een gelijkwaardig speelveld binnen de kapitaalmarkten van de Europese Gemeenschap. Beleggers moeten overal tegen gelijkwaardige voorwaarden kunnen handelen.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Jaap Koelewijna33e4ba2-a7f9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/instabiliteit-door-regelgeving/a3fc9a40-a7f4-11ea-8a1e-005056b303d3Financiële instellingen worden sinds de kredietcrisis geconfronteerd met een forse toename van regels en gelijkvormigheidsvereisten ten aanzien van risicomanagement en governance. Aan de hand van de theorie van complexe systemen, gedrag en ethische principes maakt dit artikel zichtbaar hoe regelgeving en risicomanagement inwerken op het functioneren van het financiële systeem. De belangrijkste conclusie is dat het financiële systeem niet onder controle gebracht kan worden met meer regels.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Jos Verstraelena3fc9a40-a7f4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/research-op-de-schop/a5e9d657-a7ee-11ea-8a1e-005056b303d3‘Game changer’, ‘disruptor’, ‘tsunami’: alle clichés worden gebruikt om de gevolgen van MiFID II voor beleggingsresearch aan te geven. Vanaf januari 2018 geldt de ‘unbundling’ van research die de kosten van research zichtbaar moet maken, kosten die worden geschat op 5 miljard euro wereldwijd2 . Het prijskaartje dient nu daadwerkelijk betaald te worden.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Frank Dankers (l), Eelco Ubbels (r)a5e9d657-a7ee-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/mifid-ii-the-sequel-zijn-we-klaar-of-nog-niet/b9f90d15-a7f2-11ea-8a1e-005056b303d3Op 3 januari treedt het langverwachte vervolg van MiFID I na meer dan 10 jaar feitelijk in werking. De Europese wetgever heeft alles uit de kast gehaald om deel I te doen vergeten. Alleen al bij de omvang van het aantal pagina’s wet- en regelgeving verbleekt MiFID I bij haar opvolger. Het doel van MiFID II is voor een gelijker speelveld zorgen, beleggers beter te beschermen met verdergaande zorgplicht en het bevorderen van transparantie.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Nonka Doner (m), Guido Jacobs (l), Erik Pieper (r)b9f90d15-a7f2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-grootste-show-op-aarde/de550bb6-a7f6-11ea-8a1e-005056b303d3In eerste instantie denk je misschien: Alweer een journalist die het succes van Joris Luyendijk’s ‘Dit kan niet waar zijn’ wil evenaren. Maar afgezien van de onnodig populistische titel, is dit een ander type boek. Geen boek dat de misstanden in de financiële wereld aan het licht wil brengen, maar een zoektocht naar een antwoord op de vraag: Wat is nu eigenlijk ‘de markt’ en wat moeten we ermee?VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Review door Jan-Theo Varkevisser, Trading and Execution bij PGGM Investmentsde550bb6-a7f6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/mifid-ii-mensen-in-financiele-industrie-dag/ebc2e430-a7f5-11ea-8a1e-005056b303d3We horen steeds vaker dat robots worden ingezet voor processen die voorheen door ons, mensen, werden uitgevoerd. Uiteraard kan een robot goedkoper werken, consistenter langdurige kwaliteit leveren en is ‘het’ flexibeler inzetbaar (enige virus waar de robot vatbaar voor is, is een computervirus). Maar de mens gaan vervangen: dat gebeurt nooit!VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Paul de Beus en Wim Weijgertze, (EY Actuarissen), namens de VBA commissie Risk Managementebc2e430-a7f5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/onderschat-de-impact-van-mifid-ii-niet/feabb871-a742-11ea-8a1e-005056b303d3De invoering van MiFID II per 3 januari 2018 heeft een materiële impact op marktpartijen die actief zijn op de kapitaalmarkten, waaronder houders van vergunningen voor het verlenen van beleggingsdiensten en het verrichten van beleggingsactiviteiten. Ook worden handelaren voor eigen rekening, datarapporteringsdienstverleners en organised trading facilities vergunningsplichtig.VBA JournaalFri, 01 Dec 2017 00:00:00 +0100Wilmar Langerakfeabb871-a742-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/actief-fondsbeheer/004d682f-a81f-11ea-8a1e-005056b303d3In de academische literatuur worden de resultaten van beleggingsfondsen veelal vergeleken met die van een index. Voor ‘practitioners’ heeft dat als nadeel dat die indices zelf niet belegbaar zijn. Fondsbeleggers die kiezen voor een passieve strategie zullen immers hun toevlucht moeten nemen tot een indexfonds of ETF en worden geconfronteerd met afwijkingen van de index, onder andere veroorzaakt door kosten.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Guido Baltussen (scherm r), Stan Beckers (scherm l), Jan Jaap Hazenberg (l), Willem van der Scheer (r)004d682f-a81f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/passief-beleggen-bestaat-niet/0f79ffa3-a831-11ea-8a1e-005056b303d3“If I had a world of my own, everything would be nonsense. Nothing would be what it is, because everything would be what it isn’t. And contrary wise, what is, it wouldn’t be. And what it wouldn’t be, it would. You see?”VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Marc Hutten (l), Ralph Sandelowsky (r)0f79ffa3-a831-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/we-hebben-beleggers-met-ballen-nodig/16b76c67-a97c-11ea-8a1e-005056b303d3Als hoofdstrateeg bij vermogensbeheerder Kempen en hoogleraar Beleggingstheorie en Vermogensbeheer in Groningen zit Roelof Salomons op de ideale plek om de praktijk en de theorie van beleggen met elkaar te verbinden. Bij Kempen is hij verantwoordelijk voor de strategische en tactische beleggingsallocatie. Zijn ervaringen uit de beleggingswereld neemt hij mee de collegezalen in, waar hij studenten in de eindfase van hun masterstudie kennis laat maken met de praktijk.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Jaap en Willem Koelewijn16b76c67-a97c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/adaptive-markets-evolution-at-the-speed-of-thought/20ca318f-a988-11ea-8a1e-005056b303d3Andrew Lo (1960) is onder meer hoogleraar financiering aan MIT (http://alo.mit.edu/). Zijn boek Adaptive Markets is een pleidooi voor een nieuwe manier van denken over financiële markten en menselijk gedrag bekeken door de lens van biologie in plaats van de theorie van efficiënte markten.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen, Chief Economist Robeco20ca318f-a988-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/actief-versus-passief-einde-discussie/3b8cdb5b-a983-11ea-8a1e-005056b303d3De discussie over actief versus passief beleggen woedt al tientallen jaren. De meningen blijven verdeeld. De voorstanders van passief beleggen wijzen op de lagere kosten en op empirisch bewijs dat actieve beleggingsfondsen gemiddeld genomen de benchmark – na kosten – niet verslaan. De markt in zijn geheel is tenslotte een zero sum game.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Loranne van Lieshout en Tjemme van der Meer (VBA commissie Risicomanagement)3b8cdb5b-a983-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-consequenties-voor-marktefficientie-van-passief-beleggen/3eb8012d-a89d-11ea-8a1e-005056b303d3Op 20 oktober 2011 heeft de AFM de ‘Leidraad actief en passief beleggen in het belang van de klant’ gepubliceerd (AFM, 2011a). Hierin roept de AFM financiële ondernemingen op om bewuster om te gaan met het belang van de klant in de keuze tussen actief versus passief beheerde beleggingsfondsen. Al een aantal jaar is er sprake van een sterke groei van passief beleggen.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Mark Pooters (r), Serge Bekooij (l)3eb8012d-a89d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/herbalanceren-kies-je-momenten/522bd695-a8a0-11ea-8a1e-005056b303d3Institutionele beleggers laten rendement liggen door maandelijks voorspelbaar de totale beleggingsportefeuille te herbalanceren en kunnen daarvan profiteren.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Melinda Rook522bd695-a8a0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/actief-versus-passief/890de4c6-a982-11ea-8a1e-005056b303d3Passief beleggen heeft een grote vlucht genomen, niet alleen bij particuliere beleggers maar ook bij professionele beleggers zoals pensioenfondsen. Het is een begrijpelijke keuze daar passief beleggen goedkoper is en onderzoek heeft veelvuldig uitgewezen dat actief beleggen, met de daarbij behorende hogere kosten, niet structureel tot betere resultaten leidt.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200John van Scheijndel, namens de VBA Accountingcommissie890de4c6-a982-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rmfi-essay-verbeteren-van-incidentmanagement-via-risicocultuur/fb59d047-a986-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen decennia zijn er spraakmakende grote incidenten geweest op het gebied van operationeel risico. Voorbeelden hiervan zijn de LIBOR-fraude bij onder andere Rabobank, de vastgoedperikelen bij SNS Property Finance of vrij recent het sjoemelen met handtekeningen door hypotheekadviseurs van ABN AMRO.VBA JournaalSun, 01 Oct 2017 00:00:00 +0200Yvonne Drenth-Voorhorst1fb59d047-a986-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-koersimpact-van-catastrofaal-wangedrag-van-bedrijven/2530e1f7-acaa-11ea-8a1e-005056b303d3Hoe verwerken beurskoersen de economische impact van catastrofale gebeurtenissen? Hoe gaan beleggers om met catastrofale risico’s? Vaak zijn dit zwarte zwanen, gebeurtenissen met een zeer kleine kans op voorkomen, maar met een zeer grote impact als ze zich voordoen. Sinds de publicatie van Taleb’s boek The Black Swan is het idee dat beleggers de impact van catastrofale gebeurtenissen schromelijk onderschatten wijd verspreid geraakt.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Peter-Jan Engelen2530e1f7-acaa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-nieuwe-big-bang-publieke-markten-nog-maar-een-keer-per-decennium-open-are-you-fit-for-the-real-future/28d10f5b-acfc-11ea-8a1e-005056b303d3Maandagochtend 4 september 2017. Wereldwijd besluiten de financiële markten toezichthouders, na weer een grote wereldwijde flashcrash, dat het doorlopend verhandelen van effecten moet worden gestopt; het destabiliseert de markten en de economie én leidt tot perverse prikkels.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Jaap van Dam – Principal Director – PGGM Mark Geene – Senior Investment Consultant Fiduciair Advies – PGGM28d10f5b-acfc-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/war-games-spelletjes/306a6fd7-acfb-11ea-8a1e-005056b303d3John Hulsman houdt regelmatig ‘War Gaming’ sessies. Die worden gepresenteerd als ‘fun’. Thema van dit nummer is echter ‘Denken over het ondenkbare’. Een derde wereldoorlog, we moeten er niet aan denken. Maar misschien juist wél, als professionele risk managers. Hoe moet je dat doen, nadenken over het risico van een wereldoorlog? Definitie? Kans? Impact? Kun je er iets mee?VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Tjemme van der Meer en Loranne van Lieshout, namens de VBA Risk Management Commissie306a6fd7-acfb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/was-alan-greenspan-maar-scenariodenker/511c9a55-ac9e-11ea-8a1e-005056b303d3Net zoals Alan Greenspan moeten beleggers zich ervan bewust zijn dat hun model van de wereld er soms pijnlijk naast kan zitten. Tijd voor een inhaalslag. Geen orthodoxe econoom moeten we meer geloven, bescheidenheid en pluralisme zijn de nieuwe sleutelwoorden. Met scenariodenken ontwikkel je meerdere wereldbeelden die radicaal kunnen verschillen in hun aannames over de werking van de wereld.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Thomas van Galen (r) Eric Mathijssen (l)511c9a55-ac9e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-het-kunstmatige-rentetermijneffect-van-de-ultimate-forward-rate/76da77b6-acff-11ea-8a1e-005056b303d3Voor de meeste Nederlandse pensioenfondsen is de dekkingsgraad een cruciale indicator voor het bepalen van haar financiële beleid. De rekenrente die gebruikt wordt voor het waarderen van pensioenverplichtingen ligt ten grondslag aan het bepalen van de dekkingsgraad. Hierdoor is voor pensioenfondsen het beheersen van renterisico een van de belangrijkste taken bij het waarborgen van haar financiële positie en solvabiliteit.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Sven te Kaath76da77b6-acff-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/spreiden-is-het-enige-wat-helpt/929f4270-acbd-11ea-8a1e-005056b303d3The Index People is een Nederlandse vermogensbeheerder met een geheel eigen beleggingsfilosofie. Voor dit nummer van het VBA Journaal sprak ik de oprichters, Reinder Kuperus en Marc Vijver, op hun kantoor in Haarlem.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn929f4270-acbd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/scenarioboeken-risk-taking-gut-feelings-and-the-biology-of-boom-and-bust/992621ff-acfe-11ea-8a1e-005056b303d3Dit jaar is het 350 jaar geleden dat onder bevel van vlootvoogd Michiel de Ruyter de Tocht naar Chatham werd ondernomen. In juni 1667 vaart hij met zijn vloot dwars door de ketting die de marinehaven tegen vijandelijke schepen had moeten beschermen. Het vlaggenschip van de Engelsen, de Royal Charles, wordt buitgemaakt en naar Amsterdam versleept.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Review door Martien van Winden van Hoofbosch beleggingsfonds992621ff-acfe-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hoe-om-te-gaan-met-politiek-risico-in-de-asset-allocatie/c5d91116-abfa-11ea-8a1e-005056b303d3Het opkomende populisme in Europa en de beleidsagenda van de nieuwe Amerikaanse regering geven beleggers kopzorgen. Deze beleggingsrisico’s zijn voornamelijk politiek van aard en hebben een binair karakter. Dit maakt dat deze risico’s moeilijk te ‘prijzen’ zijn voor beleggers. Hoe moet je als belegger omgaan met deze risico’s? En hoe geef je het een plaats in de asset allocatie?VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Pim Lausbergc5d91116-abfa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/erken-het-onvermijdelijke/dec9713a-abc4-11ea-8a1e-005056b303d3De meeste portefeuilleconstructiemodellen veronderstellen stabiele correlaties tussen de verschillende beleggingscategorieën en een zekere mate van voorspelbaarheid van rendementen. De praktijk blijkt weerbarstiger. Extreme schokscenario’s en regimeveranderingen komen met grote regelmaat voor. Onder dergelijke omstandigheden kunnen correlaties, risico’s en risicopremies voor korte of langere tijd sterk afwijken van hun ‘normale’ waardes.VBA JournaalSat, 01 Jul 2017 00:00:00 +0200Coen van de Laardec9713a-abc4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/sociale-beinvloeding-in-beleggen-en-ander-menselijk-handelen/c3cbe8bf-ad04-11ea-8a1e-005056b303d3Dit voorjaarsnummer gaat over beïnvloeding in de beleggingswereld. Ik ben een socioloog en heb weinig kennis van beleggen, maar weet wel het een en ander van sociale beïnvloeding. Een interessante vorm van sociale beïnvloeding treedt op wanneer een positief oordeel over een ding een effect heeft op latere beoordelaars die daardoor ook tot een positiever oordeel komen.VBA JournaalSat, 15 Apr 2017 00:00:00 +0200Arnout van de Rijtc3cbe8bf-ad04-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/risico-epistemologie/c41852b7-add6-11ea-8a1e-005056b303d3Voor deze vraag moeten we terug naar de eerste beginselen en nadenken over het werkelijke doel van risicomanagement. Hiervoor wenden we ons tot de epistemologie, de kennistheorie en in het bijzonder de wetenschap van de grenzen van onze kennis. Vaak wordt er gezocht naar een zeker fundament of criterium, zij het intern in de mens zelf, zij het extern ergens in de buitenwereld, dat als garantie kan dienen voor zekere kennis.VBA JournaalSat, 15 Apr 2017 00:00:00 +0200Paul de Beus en Loranne van Lieshout, namens de VBA commissie Risk Managementc41852b7-add6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-hour-between-dog-and-wolf/edca6c50-add7-11ea-8a1e-005056b303d3Risk-taking, gut feelings and the biology of boom and bustVBA JournaalSat, 15 Apr 2017 00:00:00 +0200Review door Jan-Theo Varkevisser, Trading and Execution bij PGGM Investmentsedca6c50-add7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/marktmisbruik/f186bb6a-ad7f-11ea-8a1e-005056b303d3Op 3 juli 2016 trad de Europese Verordening Marktmisbruik in werking.2 Vanaf dat moment zijn al onze nationale voorschriften op het gebied van marktmisbruik buiten werking gesteld. Voortaan zijn uitsluitend nog Europese voorschriften van kracht. Dat zijn er niet weinig: de Verordening zelf vormt al een klein wetboek, terwijl veel bepalingen van deze basisverordening op gedetailleerde wijze zijn uitgewerkt in maar liefst twaalf uitvoeringsverordeningen.VBA JournaalSat, 15 Apr 2017 00:00:00 +0200Daan Doorenbosf186bb6a-ad7f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/manipuleren-maskeren-en-masseren-the-evil-nudge-risicoprofilering/fd6dae47-ad06-11ea-8a1e-005056b303d3Mensen hebben veelal op basis van heuristieken de neiging om instinctief, emotioneel en subjectieve keuzes te maken in plaats van logisch, rationeel en objectief. In de situatie dat dit voor mensen leidt tot slechte keuzes kan “nudgen” een prima middel zijn om mensen een juiste richting te laten kiezen. Zelfs als deze richting onbewust gekozen wordt.VBA JournaalSat, 15 Apr 2017 00:00:00 +0200Erik Aalbers (m) Ivo Beumer (l) Robert van Beek (r)fd6dae47-ad06-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/private-debt-in-de-matching-portfolio/00fe309f-b03a-11ea-8a1e-005056b303d3Veranderende pensioencontracten in combinatie met vergrijzing gaan de komende jaren verschuivingen veroorzaken in de markt voor beleggingen die het renterisico afdekken. De pensioenmarkt verschuift naar verwachting naar collectieve DC regelingen waarbij met name in de jaren voor pensionering rente-afdekking wordt opgebouwd. Door demografische trends zal de groep oudere werkenden en gepensioneerden groeien, wat een toename in de vraag naar ontsparen tot gevolg heeft.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Arjen Monster (r), Richard Sanders (l)00fe309f-b03a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/centrale-banken-zetten-hun-verworven-onafhankelijkheid-op-het-spel/5bd60f79-adec-11ea-8a1e-005056b303d3De focus op het bereiken van 2% inflatie dwingt centrale banken tot maatregelen die steeds dieper ingrijpen in het functioneren van de economie. Zodoende betreden zij het politieke speelveld, wat een rechtvaardiging van hun onafhankelijke positie moeilijker maakt.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Bruno de Haas5bd60f79-adec-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/juridische-aspecten-van-quantitative-easing/68d55e5c-b0df-11ea-8a1e-005056b303d3Quantitative Easing (QE) in Europa vindt al jaren plaats, maar de programma’s waarbij de Europese Centrale Bank (ECB) obligaties uit de publieke en private sector aankoopt, staan het meest in de belangstelling. In verschillende juridische procedures is tegen de ECB en haar beleid opgekomen.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Marieke Driessen68d55e5c-b0df-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-robuuste-ldi-portefeuille-als-antwoord-op-ecb-beleid/c31ae42b-b04b-11ea-8a1e-005056b303d3In een Liability Driven Investment (LDI)-portefeuille is de swapspread een van de belangrijkste variabelen om rekening mee te houden. Het instrumentarium in de LDI-portefeuille bestaat immers deels uit obligaties met hoge kredietwaardigheid, ter afdekking van verplichtingen die verdisconteerd worden met swaprentes.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Rik Klerkxc31ae42b-b04b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-climbing-the-swap-curve-a-carry-strategy-using-forward-starting-swaps/ce44b2fc-b0e3-11ea-8a1e-005056b303d3Renteswaps zijn een beproefd middel waarmee pensioenfondsen en verzekeraars de waarde van hun langetermijnverplichtingen richting deelnemers en polishouders ongevoelig maken voor fluctuerende renteniveaus. Maar wie is de natuurlijke tegenpartij die in deze swaptransacties de vaste rente betaalt?VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Vincent van Antwerpence44b2fc-b0e3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/paul-de-grauwe-de-limieten-van-de-markt/eae1b445-b0e1-11ea-8a1e-005056b303d3Toen de bekende Vlaamse econoom en senator Paul de Grauwe op zijn 65e in 2012 verplicht moest afzwaaien van de Katholieke Universiteit Leuven, werd hij hoogleraar aan de befaamde London School of Economics (LSE) omdat hij per se actief wilde blijven. Van huis uit is De Grauwe een echte vrije-markt-econoom, maar hij is hierop teruggekomen.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Review door Léon Cornelissen, Chief Economist Robecoeae1b445-b0e1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-een-extreme-wereld/ecb284fe-b041-11ea-8a1e-005056b303d3Onzekerheid is een probleem waarmee beleggers altijd al hebben geworsteld. Dat is niets nieuws. Als je met die onzekerheid kunt en wilt leven, biedt dat juist kansen. Afhankelijk van je risicoprofiel en de visie op de beleggingscategorieën kon je een assetmix kiezen die bij je voorkeuren paste. Die beheersbare onzekerheid is er niet meer. Het lijkt wel of alles onzeker is geworden.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Jaap Koelewijnecb284fe-b041-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/olie-op-het-vuur/f80f066b-b0dd-11ea-8a1e-005056b303d3De net afgestudeerde risicomanager begint vol enthousiasme aan zijn eerste baan. Hij wordt verantwoordelijk voor het inschatten van renterisico’s bij een grote institutionele belegger in Nederland. Gretig gaat hij aan de slag met de modellen die hem ter beschikking staan. Hoe groot is zijn deceptie als blijkt dat de rente keer op keer verder daalt dan wat deze modellen voor mogelijk hielden.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Loranne van Lieshout en Tjemme van der Meer, namens de VBA commissie Risk Managementf80f066b-b0dd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/draghi-de-tovenaarsleerling/ff94272f-b0e0-11ea-8a1e-005056b303d3Met mijn kinderen keek ik vroeger naar de film “De Tovenaarsleerling”. Het verhaal is van Goethe, romanticus en vertegenwoordiger van de Sturm und Drang. Uiteraard prefereer ik de versie van Walt Disney. Op prachtige muziek van Paul Dukas. De kern van het verhaal is dat de tovenaarsleerling (Mickey Mouse) te lui is om water te halen en een bezem betovert om water te halen. Na een korte periode van vreugde om het verworven gemak slaan vertwijfeling en paniek toe.VBA JournaalThu, 01 Dec 2016 00:00:00 +0100Michael Dammff94272f-b0e0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/factorpremies-zitten-overal/078e06ae-b2ac-11ea-8a1e-005056b303d3Factorbeleggen heeft de laatste jaren aanzienlijk aan populariteit gewonnen. Gedreven door academisch onderzoek, aantrekkelijke rendementen en lagere beheerkosten maken steeds meer beleggers de overstap naar portefeuilles die op basis van factoren worden beheerd. De stap naar factorbeleggen beperkt zich vooralsnog veelal tot selectie van aandelen, de zogenaamde bottom-up benadering.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Guido Baltussen (l) Willem van Dommelen (r)078e06ae-b2ac-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-twee-gezichten-van-factorbeleggen/07f8f215-b2a7-11ea-8a1e-005056b303d3Trots was de bezitter van de bloedrood gevlamde tulp Semper Augustus. Rond 1635 kostte een enkele bol van deze tulp 10.000 gulden. Dat was evenveel als de prijs van een grachtenpand in Amsterdam. Nederland was in de ban van de tulpengekte. In februari 1637 stortte de handel in tulpenbollen opeens in. De publieke opinie had zich tegen de tulpenspeculanten gekeerd.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200VBA commissie Risicomanagement (Paul de Beus en Loranne van Lieshout)07f8f215-b2a7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-invloed-van-de-rente-op-low-volatility-aandelen/7222388b-b2b3-11ea-8a1e-005056b303d3Aandelen met een lage volatiliteit (low volatility) hebben de afgelopen decennia een hoger rendement opgeleverd dan op basis van het risico mag worden verwacht. Analisten kennen dit verschijnsel als de ‘low volatility anomaly’; een verschijnsel dat in strijd is met het Capital Asset Pricing Model (CAPM). Hoewel ‘low vol’ aandelenstrategieën zeer populair zijn sinds de forse correcties in aandelenmarkten in de laatste decennia, is er nog geen consensus waarom dit werkt.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Roelof Salomons (l) Ivo Kuiper (r)7222388b-b2b3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-bomen-en-het-bos-van-factorbeleggen/77e77cae-b10a-11ea-8a1e-005056b303d3In de jaren negentig van de vorige eeuw en het eerste decennium van deze eeuw groeide de praktische toepassing van passief beleggen sterk. De groei werd mogelijk gemaakt door het op grote schaal tegen lage kosten beschikbaar komen van deze vorm van beleggen.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Harry Corbijn van Willenswaard (l) Arie Gravendeel (r)77e77cae-b10a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/efficiently-inefficient-de-jacht-op-out-performance-in-een-rationeel-kader/9f9b4c67-b364-11ea-8a1e-005056b303d3Zelfs de geestelijk vader van de efficiënte kapitaalmarkttheorie plaats zijn eigen bevindingen in een relativerend kader. Eugene Fama, elke student krijgt zijn theorie over de efficiënte kapitaalmarkt, standaard in zijn of haar opleiding. Als alle informatie in de prijzen verwerkt zit, dan heeft het geen enkele zin om beleggingsonderzoek te doen.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Review door Jaap Koelewijn, Zelfstandig Adviseur Financieel Denkwerk9f9b4c67-b364-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/factorbeleggen-paradigma-of-panacee/ba89daae-b2b7-11ea-8a1e-005056b303d3Lang schenen marktwaarde gewogen aandelenindexen onverslaanbaar. Beleggers slaagden er niet in om op consistente wijze en na extra transactie- en vermogensbeheerkosten beter te presteren dan breed verkrijgbare en goedkope, marktwaarde gewogen indexfondsen. Alleen apen leken dat kunstje te beheersen. Tot de opkomst van factor en smart bèta strategieën daar verandering in bracht.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Philip Menco (l) Philip Stork (r)ba89daae-b2b7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-signed-sealed-delivered-does-foreign-governing-law-affect-the-yield-of-eurozone-sovereign-bonds/e0af454c-b362-11ea-8a1e-005056b303d3Staatsobligaties staan bekend om een laag beleggingsrisico. Dit is vanwege de hoge mate van liquiditeit, de eenvoudige structuur en de hoge waarschijnlijkheid van stipte en volledige terugbetaling van coupon en aflossing.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Kim Liue0af454c-b362-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/factorbeleggen-is-flauwekul/e83a9ea1-b363-11ea-8a1e-005056b303d3Kent u dat gevoel? U wilt net aan een karweitje beginnen waar u nogal tegenop ziet. Het tuinhek schilderen, de heg knippen, of iets anders waar u eigenlijk niet zoveel van af weet maar waarbij het wel opvalt als u het verknalt. En dan blijkt dat iemand anders dit werkje voor u heeft opgeknapt.VBA JournaalSat, 01 Oct 2016 00:00:00 +0200Michael Damme83a9ea1-b363-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/fintech-welke-vermogensbeheerder-is-een-dinosaurus/35e82d52-b3d9-11ea-8a1e-005056b303d3De vermogensbeheersector kent een lange historie en heeft zich de afgelopen eeuwen sterk ontwikkeld. Deze ontwikkelingen zijn in de afgelopen 25 jaar in een stroomversnelling gekomen en hebben zich gekenmerkt door de introductie van een breed scala aan nieuwe producten, nieuwe distributiemodellen, nieuwe aanbieders en stringentere wet- en regelgeving.VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Roel Menken (l) Mark van Zon (m) Tim Barlage (r)35e82d52-b3d9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/fintech-en-outsourcing/3bfb8e36-b3e5-11ea-8a1e-005056b303d3Van Lanschot Bank kondigde eerder dit jaar aan bancaire basisdienstverlening te willen inkopen bij nieuwe FinTech-ondernemingen. (Bökkerink & Couwenbergh 2016). Het gaat onder meer om het platform voor het betalingsverkeer en voor hypotheken. Daarnaast moeten diensten geschikt worden gemaakt voor de smartphone. Van Lanschot Bank is al in onderhandeling met zulke nieuwe FinTech-ondernemingen. Dit is geen op zichzelf staand geval.VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Peter Laaper (l) Ella van Kranenburg (r)3bfb8e36-b3e5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-waardeketen-van-de-financiele-sector-gaat-de-komende-jaren-ingrijpend-veranderen/3f7f134d-b37b-11ea-8a1e-005056b303d3De financiële sector wordt overspoeld met FinTech startups. Duizenden startups zijn op zoek naar een interessante niche in de waardeketen voor de financiële sector. Deze startups dringen door tot alle geledingen van de financiële sector en zijn dus ook terug te vinden in het beleggingsadvies en vermogensbeheer. Maar hoe kansrijk zullen deze FinTech startups zijn?VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Pascal Spelier3f7f134d-b37b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/technologische-innovatie-in-operationeel-risico-management-als-differentiatie-strategie-voor-vermogensbeheerders/4e345290-b377-11ea-8a1e-005056b303d3De term ‘digital disruption’ wordt vaak gebruikt om de impact van de snel veranderende wereld van informatie technologie op bedrijven te schetsen. Digitalisering is echter geen oorzaak.VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Hans van Houwelingen4e345290-b377-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-eind-van-een-tijdperk/6112df7b-b3e9-11ea-8a1e-005056b303d3Gaat Fintech de financiële sector onherkenbaar veranderen, zo vraagt het VBA Journaal? Ik durf het nog wel sterker te zeggen. De financiële industrie zoals wij die kennen verdwijnt. Oké, ietwat bout gesteld, maar u gaat het vervolg van deze column wél lezen!VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Michael Damm6112df7b-b3e9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/continue-innovatie/7526840b-b3da-11ea-8a1e-005056b303d3‘Innovatie is in de financiële sector altijd belangrijk geweest,’ zegt Van Os. ‘Voorbeelden zijn de geldautomaat, internetbankieren, bankieren met de mobiele telefoon en contactloos betalen. Je zou kunnen zeggen dat de financiële industrie en innovatie al heel lang met elkaar getrouwd zijn. Het enige verschil met de afgelopen tien, twintig jaar, is dat de vernieuwing nu steeds sneller gaat. Dat maakt innovatie vandaag de dag nog belangrijker dan het in het verleden al was.VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Hans Amesz, Gerben de Zwart7526840b-b3da-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/supervoorspellers-philip-tetlock/91197843-b3ec-11ea-8a1e-005056b303d3Philip Tetlock is de wetenschapper achter de darts gooiende chimpansee. Niet dat hij daadwerkelijk een aap gebruikte tijdens zijn 20 jaar durend onderzoek naar voorspellen, dat beeld is door de media geschapen. Een broodje aap dus. Maar omdat het een aansprekend beeld is heeft hij het zo gelaten.VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Review door Jan-Theo Varkevisser, Trading and Execution bij PGGM Investments91197843-b3ec-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blockchain-technologie/d36584e5-b3dc-11ea-8a1e-005056b303d3Het kan niemand ontgaan dat een nieuw technologisch fenomeen sterk in opkomst is: de blockchain technologie. Hoewel deze technologie voornamelijk invloed heeft op administratieve processen en minder zichtbaar is dan bijvoorbeeld 3D printing, kan de impact, in ieder geval op de financiële sector en de overheid, niet gemakkelijk worden onderschat. Om de ontwikkelingen te kunnen begrijpen en in perspectief te kunnen plaatsen is een basaal begrip van de werking van Bitcoin onontbeerlijk.VBA JournaalFri, 01 Jul 2016 00:00:00 +0200Egbert van de Coeveringd36584e5-b3dc-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/eigen-schuld-dikke-bult/1566777c-b5cf-11ea-8a1e-005056b303d3Kinderen en ezels leren nog wel eens van hun fouten. Mijn eigen kinderen zijn hiervan goede voorbeelden. Eén keer teveel betalen voor een dek Pokemon kaarten bleek voldoende. De roes bij de aankoop verdween snel en de verkoopwaarde bleek zeer teleurstellend te zijn. En dit terwijl de verhalen die de aankoop omlijsten getuigden van “geweldige groeikansen in een nieuwe onontgonnen markt”. Pokemon als de jaren 00 variant op de biotech start ups van nu en de bitcoins van gisteren.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Michael Damm1566777c-b5cf-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/onvoorspelbaarheid-in-finance-vraagt-om-een-antwoord/1ba1e5f3-b406-11ea-8a1e-005056b303d3Stochastische voorspelbaarheid, de basis van de moderne beleggingstheorie houdt in dat de variabiliteit van beleggingsrendementen voorspelbaar is. In dit artikel wordt bestreden dat winstgevende voorspelbaarheid bij beleggen mogelijk is. Onderschatting van beleggingsrisico’s leidt echter tot financiële en maatschappelijke schade, zoals de financiële crisis van 2008 heeft aangetoond.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Auteur Thomas Pistorius1ba1e5f3-b406-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/financiele-gezondheidscheck-voor-individuen/1f30bb95-b401-11ea-8a1e-005056b303d3In 2015 is het zogenoemde “Witteveenkader” aangepast. Als gevolg daarvan is de fiscaal aftrekbare pensioenopbouw beperkt. In dezelfde periode is het Financieel Toetsingskader (FTK) gewijzigd. Een van de wijzigingen betreft de regels voor indexatie en korting. Zowel de aanpassing van het Witteveenkader als de aanpassingen in het FTK zouden, volgens de wetgever, geen verslechtering opleveren voor het uiteindelijke pensioen van deelnemers in pensioenfondsen.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Mark-Jan Boes (r) Geraldine Leegwater (l)1f30bb95-b401-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggingspsychologie-hoe-een-duidelijk-beleggingsdoel-het-dispositie-effect-kan-omdraaien/35a5df7c-b5cd-11ea-8a1e-005056b303d3Het dispositie effect is een wijdverspreide “ziekte” onder particuliere beleggers en houdt in dat beleggers hun winstgevende posities (te) snel verkopen terwijl zij hun verliesgevende posities (te) lang vasthouden. Het resultaat is een suboptimaal beleggingsrendement, omdat winstgevende aandelen vaak nog langere tijd bovengemiddeld presteren, terwijl verliesgevende aandelen vaak nog langere tijd ondergemiddeld presteren.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Arvid O. I. Hoffmann35a5df7c-b5cd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beslissen-in-de-praktijk-als-biases-de-ratio-buiten-spel-zetten/38c5a5c8-b3fa-11ea-8a1e-005056b303d3Wanneer we financieel economische modellen bekijken, zien we dat deze modellen ervan uitgaan dat besluitvormers keuzes maken op basis van rationele gronden. Hetzelfde gaat op voor standaard risicomanagement modellen; ook hier rekent men op rationaliteit van besluitvormers. Individuen worden verondersteld verwacht nut te optimaliseren onder een bepaalde kansverdeling die bij bepaalde uitkomsten hoort.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Mark Schilstra38c5a5c8-b3fa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/eyes-wide-open-noreena-hertz/5ba01960-b5d0-11ea-8a1e-005056b303d3Een mens neemt per dag wel 10.000 beslissingen. De meeste daarvan zijn triviaal, zoals: Neem ik een kopje koffie of een cappuccino? Een koekje erbij of toch maar niet? Veel beslissingen neem je op de automatische piloot, op je gevoel of je doet gewoon wat anderen doen. Als je een verkeerde keuze maakt, is dat meestal niet zo erg. Maar wat als de beslissing gaat over je financiën, je werk of een ingrijpende medische ingreep?VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Review door Ronald Bosman, onafhankelijk consultant en trainer op het gebied van (behavioral) risk management5ba01960-b5d0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-pension-fund-governance-and-investment-performance-during-the-2007-2008-financial-crisis/80dc2047-b5d1-11ea-8a1e-005056b303d3Een aantal grote boekhoudschandalen heeft wereldwijd geleid tot een roep om betere regulering van de corporate governance van beursgenoteerde bedrijven. In Nederland heeft dit in 2004 geresulteerd in de invoering van de Corporate Governance Code.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Younes El Gartit80dc2047-b5d1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/resultaten-uit-het-verleden-de-extrapolatie-bias-van-fondsbeleggers/850bbfe6-b56b-11ea-8a1e-005056b303d3Dat beleggers de neiging hebben ten prooi te vallen aan allerlei gedragsvalkuilen, is een van de belangrijkste lessen van het Behavioral Finance vakgebied. Behavioral Finance past inzichten uit de psychologie toe op financiële markten en beslissingssituaties, om daarmee het begrip van onder meer asset pricing en beleggersgedrag te vergroten.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Guido Baltussen (m) Jan Jaap Hazenberg (r) Willem van der Scheer (l)850bbfe6-b56b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/sarah-newcomb-about-personal-financial-decisions-people-should-discover-their-internal-stories/93dbdbe2-b568-11ea-8a1e-005056b303d3Het centrale thema van dit nummer is de wijze waarop mensen financiële beslissingen nemen. Zijn zij in staat dat op een rationele wijze te doen of laten zij zich beïnvloeden door (onbewuste) emoties? Sarah Newcomb heeft een interessante en uitgesproken visie op het beslissingsproces. Zij raadt mensen aan eerst te onderzoeken wat hun persoonlijke drijfveren zijn.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn93dbdbe2-b568-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/never-ending-stories-brein-beleggen-behavior-biases-bernoulli/d0d9482d-b3f5-11ea-8a1e-005056b303d3We zijn allemaal mensen met emoties. En mensen maken irrationele fouten die al ver teruggaan in de tijd. De tulpenmanie (1637) wordt door veel economen beschouwd als de eerste beschreven speculatiebubbel (Greater-fool-theory) in de financiële geschiedenis.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Erik Aalbers (l) Ivo Beumer RBA (m) Robert van Beek (r)d0d9482d-b3f5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inkomensgericht-beleggen/d63c9c2a-b3fe-11ea-8a1e-005056b303d3De pensioensector beweegt zich steeds verder in de richting van de premieregeling. Daarmee is het waarschijnlijk dat deelnemers in de toekomst meer verantwoordelijkheid zullen krijgen voor hun beleggingen. Dat is een behoorlijke uitdaging, omdat veel deelnemers onvoldoende kennis hebben van financiële concepten. Bovendien is er het risico dat ze in verschillende psychologische valkuilen lopen, waardoor ze besluiten nemen die niet in hun belang zijn.VBA JournaalFri, 15 Apr 2016 00:00:00 +0200Gijs Spijkers (l) Thomas van Galen (r)d63c9c2a-b3fe-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleg-zoveel-mogelijk-in-reele-activa/0c8967a4-b8f4-11ea-8a1e-005056b303d3Hoe moet je beleggen in een klimaat dat zich kenmerkt door overliquiditeit van het financiële systeem, een extreem lag rente en instabiele koersen? We spraken met Chris van den Ameele. Hij was jarenlang beleggingsadviseur en zag hoe de particulier steeds meer in standaardproducten moest gaan beleggen. Hij geeft zijn persoonlijke visie op een alternatieve aanpak. Zijn conclusie is dat in een systeem waarin er veel liquiditeit ongebruikt blijft, de kans op bubbels toeneemt.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Jaap Koelewijn0c8967a4-b8f4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-tijden-van-lage-rente-lage-inflatie-en-lage-groei/44ab440e-b8f5-11ea-8a1e-005056b303d3De wereldwijde macro-economische vooruitzichten worden op dit moment voor een belangrijk deel bepaald door de wisselwerking tussen drie verschijnselen die zich in overvloedige vorm voordoen. Het zijn wat onze economisch adviseur Joachim Fels ‘the three gluts’ noemt: de overvloedige besparingen, het grote olie-aanbod en de ruime geldvoorraad.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Patrick Dunnewolt44ab440e-b8f5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-market-timing-using-intermarket-analysis-assessing-the-information-efficiency-of-the-utilities-sector/534e5c06-b925-11ea-8a1e-005056b303d3Utiliteitsbedrijven (of nutsbedrijven) krijgen over het algemeen niet de meeste aandacht van investeerders. Deze specifieke sector van de aandelenmarkt is sinds tijden verbonden aan de spreekwoordelijke “wezen en weduwen” welke op zoek zijn naar veilige en stabiele dividendeninkomsten, en de gevoeligheid voor de rente brengt de sector in haar gedrag dichter bij obligaties...VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Huub van Berkel534e5c06-b925-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/zoeken-naar-evenwicht/5f50d4dd-b823-11ea-8a1e-005056b303d3“Hoe kunnen we de huidige omstandigheden het beste duiden?”, is de hoofdvraag voor dit artikel. Dat nu hangt sterk af van het perspectief van de bevraagde. De econoom heeft de groei en inflatie continu lager zien uitvallen dan hij verwachtte en hij antwoordt inmiddels dan ook in somber klinkende termen als “New normal” of “Secular stagnation”.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Sander van Ginkel5f50d4dd-b823-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/how-the-billionaire-ceo-of-spacex-and-tesla-is-shaping-our-future/731ab005-b924-11ea-8a1e-005056b303d3Geboren in Zuid-Afrika, Elon Musk is de ondernemer, investeerder en visionair achter PayPal, SpaceX, Tesla, Solar City en meer recentelijk Hyperloop. Musk wil de planeet redden; mensen moeten de mogelijkheid krijgen om naar Mars te gaan. In de tussentijd wil hij door bureaucratie verlamde en door regels ingedutte industrieën ontwrichten, elk onderdeel van de waardeketen verbeteren en geld verdienen.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Review door Gerard Roelofs731ab005-b924-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blijven-we-ons-gedragen-als-lemmingen/9a921515-b90d-11ea-8a1e-005056b303d3Beleggers worden regelmatig met lemmingen vergeleken. Grote woelmuizen die zich bij een onduidelijke hindernis massaal in de afgrond werpen. Maar wat als de hindernissen duidelijk zijn, wat dan te doen? Met een te lage rente, te hoge aandelenwaardering en te grote afhankelijkheid van centrale bankiers staan beleggers voor een grote uitdaging: doen wat goed is vanuit de fiduciaire zorgplicht, en het risico lopen van de groep lemmingen weg te breken?VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Jan Bertus Molenkamp (r), Alfred Slager (l)9a921515-b90d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-lewis-turning-point-draagt-china-bij-aan-seculiere-stagnatie/e174c059-b91e-11ea-8a1e-005056b303d3Al enkele jaren is het duidelijk dat de sterkste groei van China achter ons ligt en dat de jaren van 10% groei niet meer zullen terugkeren. Een lange periode van industrialisatie en verstedelijking verliest momentum en daarmee is een einde gekomen aan de forse groei van de investeringen in infrastructuur en onroerend goed.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Fons Lutee174c059-b91e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/onbehagen/e37c5323-b922-11ea-8a1e-005056b303d3Afgelopen weekend keek ik met mijn kinderen voor een vijftiende keer naar de verfilming van Tolkiens’ meesterwerk “The Lord of the Rings”. Een gezinstraditie. De film slaagt er als geen ander in om spanning en enthousiasme af te wisselen met gevoelens van naderend onheil en onbehagen. Een voorbeeld hiervan volgt uit de quote; “The ground shakes, drums... drums in the deep. We cannot get out”. Ik laat u alleen met de gedachte waar precies in de film de quote thuishoort.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Michael Damme37c5323-b922-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/realistische-scenario-s-in-uitzonderlijke-economische-omstandigheden/f0548780-b8f2-11ea-8a1e-005056b303d3Het is inmiddels ruim 7 jaar geleden dat Lehman failliet ging en dat we de ergste economische crisis beleefden sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Op nooit eerder vertoonde wijzen hebben centrale banken ingegrepen in de financiële markten. Nog steeds worden op grote schaal obligaties opgekocht. Het herstel van de economie is tot op heden uitermate kwetsbaar.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Michael Langendoen (l) Loranne van Lieshout (m) Hens Steehouwer (r)f0548780-b8f2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/search-for-yield-versus-capital/f49312d4-b915-11ea-8a1e-005056b303d3De huidige situatie op de financiële markten zorgt voor een uitdagende zoektocht naar rendement voor institutionele beleggers. Verzekeraars en pensioenfondsen hebben verplichtingen naar hun cliënten toe en dienen een rendement te realiseren dat hen in staat stelt aan deze verplichtingen te voldoen. Dit alles wordt geacht te gebeuren binnen de grenzen van hun risicobereidheid en beschikbaar kapitaal.VBA JournaalTue, 01 Dec 2015 00:00:00 +0100Camiel van Roosmalen (r) Jasper Hoogenstraaten (l)f49312d4-b915-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kortetermijnwinst-of-langetermijnwaardecreatie-beleggen-met-focus-op-de-lange-termijn/0371409a-b934-11ea-8a1e-005056b303d3Zowel beursgenoteerde ondernemingen als beleggers (institutionele beleggers en vermogensbeheerders) hebben de afgelopen decennia de aandacht verlegd van de lange termijn om zich te richten op steeds kortere termijnen.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Marcel Andringa PME Ronald Balk BNG Vermogensbeheer Erik Jan van Bergen ACTIAM Gerald Cartigny MN Harold Clijsen Timeos Lars Dijkstra Kempen Capital Management Inge van den Doel PMT Justus van Halewijn SPF Beheer Rogier Krens Achmea Eloy Lindeijer PGGM Ma0371409a-b934-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/factorbeleggen-in-commodities/2d86cf0c-b93e-11ea-8a1e-005056b303d3Waar aandelen en vastrentende waarden worden gekenmerkt door benchmarks die afhankelijk zijn van één factor (respectievelijk marktkapitalisatie en uitstaande schuld), zijn commodity indices gebaseerd op productiewegingen die bestaan uit twee componenten: prijs en volume.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Ralph Sandelowsky2d86cf0c-b93e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/misbehaving-the-making-of-behavioural-economics/55250bab-b942-11ea-8a1e-005056b303d3Economie is een gedragswetenschap, maar we behandelen het als een exacte wetenschap. Sinds wiskunde door onder anderen Paul Samuelson binnen de economie is geïntroduceerd, heeft de economie zich laten overrompelen door ‘quants’. We hebben de prachtigste modellen ontwikkeld die schitterende resultaten genereren op voorwaarde dat we ons niet irreëel gedragen.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Review door Jan-Theo Varkevisser, PGGM55250bab-b942-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/islamitisch-bankieren-draagt-bij-aan-de-emancipatie-van-de-islam/6a203b2e-b939-11ea-8a1e-005056b303d3Het is niet de eerste keer dat ik mij bij de woning van mijn copromotor Hans Visser in Aerdenhout meld. Ruim 35 jaar geleden was het een goede, maar inmiddels in onbruik geraakte, gewoonte om een werkcollege af te sluiten met een borrel bij de hoogleraar thuis. Hans Visser woont nog steeds op hetzelfde adres. De kinderen zijn uitgevlogen, maar aan de kapstok hangen de jasjes van de kleinkinderen.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn6a203b2e-b939-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/investment-beliefs-een-van-de-eerste-stappen-in-het-beleggingsgebied/6ff88aa9-b92b-11ea-8a1e-005056b303d3Het nieuw Financieel Toetsingskader (nFTK) is 1 januari jongstleden in werking getreden voor Nederlandse pensioenfondsen. Een belangrijke verandering in de nieuwe regelgeving is de vaststelling van de risicohouding door de sociale partners. Hoewel dit in eerste instantie lijkt op een aanvullende restrictie vanuit de regelgever, moet dit worden gezien als een nadere omschrijving van het beleggingsmandaat aan het bestuur van een pensioenfonds.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Dick Veldman (r) en Rob Kamphuis (l)6ff88aa9-b92b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-werkelijkheid-van-kompas-koers-en-haven/76612f54-b93b-11ea-8a1e-005056b303d3Investeren met overtuiging. Dat roept bij de lezer waarschijnlijk direct een beeld of associatie op. Voor de verschillende lezers van dit nummer zijn die beelden onderling verenigbaar, complementair of aan elkaar tegengesteld. Dat is op zich niet erg, aangezien die realiteiten naast elkaar kunnen bestaan. Essentieel wordt daarmee echter het definiëren van het kader rondom ‘investeren met overtuiging’.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Ruben van der Lecq76612f54-b93b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-met-overtuiging/7bb1db04-b940-11ea-8a1e-005056b303d3Assumption is the mother of all fuck ups! Mijn zoon volgt een echte academische opleiding; natuurkunde. Al in zijn eerste jaar kwam hij thuis met een prettig empirisch-sceptische bril op zijn denk-neus. “Assumption is the mother of all fuck ups”, zo vertrouwde hij me droogjes toe na het zien van weer een televisie-econoom die zijn overtuiging debiteerde omtrent hoe-goed-het-zouzijn-als-de-rente-ging-stijgen en vooral ook hoe-overtuigdhij-was-dat-het-daadwerkelijk-zou-gebeuren.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Michael Damm7bb1db04-b940-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rba-scriptie-high-dividend-stocks-in-a-low-volatility-portfolio-low-volatility-and-the-consequences-of-the-search-for-yield/7e0039b5-b941-11ea-8a1e-005056b303d3“High Dividend” (HD) en “Low Volatility” (LV) beleggingsstrategieën hebben de afgelopen jaren sterk aan populariteit gewonnen. Echter, hoe verhouden beide strategieën zich tot elkaar en vooral hoe beïnvloeden ze elkaar? Dit is onderzocht voor de S&P 500 over de periode 1990-2013 waarbij specifiek is ingezoomd op de recente kredietcrisis.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Tim Dolman7e0039b5-b941-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/brug-tussen-bestuur-en-belegger-het-strategisch-beleggingskader-van-pensioenfonds-metaal-en-techniek/8188ca43-b937-11ea-8a1e-005056b303d3Een pensioenfondsbestuur is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid en maakt gebruik van beleggingsspecialisten voor advies en uitvoering. Hierdoor moeten twee werelden met een verschillende taal en cultuur met elkaar communiceren.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Lars van Dort (l), Inge van den Doel (m) en Jeroen Trip (r)8188ca43-b937-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/scheiden-van-factorpremies-en-selectie-alpha-een-andere-kijk-op-core-satellite/daebedf5-b92f-11ea-8a1e-005056b303d3Binnen de beleggingscategorie aandelen staat een tweetal onderwerpen het laatste decennium prominent op de voorgrond, te weten factorbeleggen en alternatieve wegingsmethoden. Een nadere beschouwing van deze onderwerpen laat dan ook zien dat onderzoek en productinnovatie hiervan in een stroomversnelling zijn gekomen.VBA JournaalThu, 01 Oct 2015 00:00:00 +0200Sven Smeets (l) en Bram Bikker (r)daebedf5-b92f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/factorbeleggen-voor-bedrijfsobligaties/02473639-ba14-11ea-8a1e-005056b303d3De laatste jaren is factorbeleggen sterk in opkomst: het op een systematische manier samenstellen van beleggingsportefeuilles om blootstelling naar een of meer maatstaven (“factoren”) te verkrijgen. Volgens een onderzoek van StateStreet4 groeide het beheerd vermogen in Europese factorfondsen met 39% in 2014, terwijl Russell5 rapporteert dat wereldwijd inmiddels 46% van de grote institutionele beleggers allocaties heeft naar factoren.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Jeroen van Zundert (l) Patrick Houweling (r)02473639-ba14-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-schatkamers-van-de-beleggingstheorie-van-voor-de-jaren-50/1441c76d-b94b-11ea-8a1e-005056b303d3Vaak wordt aangenomen dat de moderne beleggingstheorie is begonnen met de portefeuilletheorie van Harry Markowitz (1952, 1959). De moderne beleggingstheorie is echter ouder. De geschiedenis van de beleggingstheorie herbergt daarmee ‘verborgen’ schatten. In dit artikel wordt belicht waarom beleggingsanalisten hun vakgebied vaak als een jonge wetenschap beschouwen.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Thomas Pistorius1441c76d-b94b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-digitale-evolutie-van-de-beleggingsanalyse/44440c46-bc15-11ea-8a1e-005056b303d3In dit artikel betogen wij dat het vakgebied van de beleggingsanalyse op dit moment een versnelling ervaart met nieuwe mogelijkheden en innovatiekansen. Beschikbare informatie groeit exponentieel en de technologieën om deze informatie te verzamelen, op te slaan en te analyseren worden gestaag krachtiger. De eerste toepassingen tonen nu ook daadwerkelijk de meerwaarde van nieuwe technologieën voor het uitvoeren van beleggingsonderzoek.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Ronald van Dijk (l) Gerben de Zwart (r)44440c46-bc15-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/money-blood-and-revolution-door-george-cooper/60a6cd5e-bc66-11ea-8a1e-005056b303d3Het is een bekende grap onder economen die stelt dat de examenvragen elk jaar hetzelfde zijn, maar de juiste antwoorden steeds anders. George Cooper, de auteur van ‘Money, Blood and Revolution’, zet met dergelijke ridicule anekdotes de lezer op scherp.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Review door Bernard Janssen, Private Banker ING60a6cd5e-bc66-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/let-all-investment-analysts-be-risk-managers-and-the-financial-world-will-be-a-better-place/92e90285-bc63-11ea-8a1e-005056b303d3Ja, ik had het mijn vrouw beloofd. Een opbeurend verhaal schrijven over de beleggingsleer. Maar dat gaat zo maar niet, zo blijkt. Ik was nog geen drie zinnen onderweg in deze column of ik raakte al weer van het goede pad. Een rondgang langs Fibonacci, Paccioli, Bernouilli, Knight, Keynes, Graham en Dodd, Markowitz, Sharpe, Fama, Kahneman leidt maar tot één conclusie.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Michael Damm92e90285-bc63-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alpha-mapping/ce3d4261-bb9b-11ea-8a1e-005056b303d3De tijd dat institutionele beleggers simpelweg wel of niet geloven in actief management ligt achter ons. Er kan worden betwist of een pensioenfonds nog in staat is om in elke markt te profiteren van marktinefficiënties. Een overschot aan analisten die naar dezelfde bedrijven kijken, in combinatie met high frequency traders die de laatste basispunten wegkapen voor de neus van institutionele beleggers, kunnen dit lastig maken.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Farid Kabbajce3d4261-bb9b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-evolutie-in-het-beleggingsvak/ffa2539c-b94d-11ea-8a1e-005056b303d3Het beroep van beleggingsprofessional is meer dan ooit in ontwikkeling. Maar hoe ontwikkelt het zich de komende jaren? Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de kennis en kunde die de belegger en adviseur in huis moet hebben? Deze bijdrage plaatst de VBA opleiding in een breder perspectief en kijkt vooruit naar de verdere ontwikkeling hiervan.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Alfred Slagerffa2539c-b94d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-met-meer-inzicht/ffea5a4a-bc5a-11ea-8a1e-005056b303d3Gedurende de 2007-2009 crisis werkte spreiding over assets niet of nauwelijks als bescherming tegen beleggingsverliezen. Juist toen beleggers de sterkste behoefte hadden aan die bescherming, daalden bijna alle assets tegelijk in waarde. Analyse achteraf suggereert dat de rendementen op veel assets gedreven werden door dezelfde rendementsbronnen of factoren. In dit artikel bespreken we hoe een belegger het concentratierisico met een heatmap kan verhelderen en hoe hij dit risico in de asset allocatie kan verwerken.VBA JournaalWed, 01 Jul 2015 00:00:00 +0200Pim Lausberg (r) Philip Stork (l)ffea5a4a-bc5a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/efficiente-implementatie/0e8fcc6b-bd40-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen jaren is de roep om transparantie in de pensioenmarkt steeds sterker geworden. Dit heeft onder meer geresulteerd in uitgebreidere en meer gedetailleerde rapportages door financiële instellingen waardoor betere inzichten zijn verkregen in de kostenstructuur. Ook is gebleken dat bij de implementatie van het beleggingsbeleid veel kostenbesparingen mogelijk zijn, die op hun beurt weer bijdragen aan een beter rendement.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Mirjam Klijnsma0e8fcc6b-bd40-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kapitaal-in-de-21ste-eeuw/377efc48-bdaa-11ea-8a1e-005056b303d3“Het belangrijkste boek van het jaar – misschien wel van de komende tien jaar” roept de New York Times van de omslag van Thomas Piketty’s Kapitaal in de 21ste eeuw 1 . Ook de achterflap staat vol loftuitingen. Ondertussen reist Piketty de wereld over om zijn werk te promoten en wordt hij omarmt door linkse politieke partijen als de nieuwe Karl Marx.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Review door Philip Menco377efc48-bdaa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/over-transparantie-en-integriteit/89697a68-bda9-11ea-8a1e-005056b303d3Transparantie in de financiële wereld, beste lezer, is in de loop van de tijd verworden tot een containerbegrip. Een boom waaraan allerhande ongenoegen over het functioneren van marktparticipanten in de financiële wereld wordt opgehangen. Discussies over verdienmodellen, vergelijkingssites, salarissen, gedrag, integriteit en zo nog wat zaken worden doordrenkt met het transparantiebegrip.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Michael Damm89697a68-bda9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/optimalisatie-vermogensbeheerkosten-in-plaats-van-kostenminimalisatie/918be504-bd2c-11ea-8a1e-005056b303d3In april 2011 bracht de AFM het rapport “Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht” (AFM, 2011) uit. Sinds die datum is veel veranderd voor wat betreft de transparantie van en de focus op de uitvoeringskosten. Er gaat bijna geen week voorbij of publicaties verschijnen over de kosten van pensioenfondsen. Met name de vermogensbeheerkosten en in mindere mate de transactiekosten staan in de schijnwerpers.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Eric Veldpaus918be504-bd2c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/transparantie-over-pensioen-een-vergelijking-tussen-verzekeraars-en-pensioenfondsen/9348abac-bda5-11ea-8a1e-005056b303d3De toekomst van ons pensioensysteem staat ter discussie. Veel pensioenfondsen hebben al lang niet meer geïndexeerd en in een aantal gevallen is er al gekort. Feitelijk is er sprake van een CDC-systeem waarbij de deelnemer zelf het beleggingsrisico draagt. De vraag is dan wat de voordelen zijn van een collectief systeem met solidariteit tussen generaties ten opzichte van een stelsel bij private verzekeraars op individuele basis.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn9348abac-bda5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/gerben-everts-transparantie-is-geen-doel-maar-een-middel/c11099bd-bda1-11ea-8a1e-005056b303d3De AFM heeft als een van haar belangrijke taken het bevorderen van transparantie op financiële markten. Met AFM bestuurder Gerben Everts bespraken wij drie onderwerpen: de transparantie van financiële producten, de rol van de accountants bij het faciliteren van transparantie en de transparantie van de toezichthouder zelf.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Jaap Koelewijnc11099bd-bda1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/transparantie-positief-voor-klanten-maar-te-eenzijdige-focus-op-kostentransparantie/c37cfe6f-bd28-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen jaren is er een belangrijke stap gezet in het transparant maken van de kosten van beleggen. Dit heeft ervoor gezorgd dat particuliere klanten veel kostenbewuster zijn geworden en dat de financiële sector (niet alleen de banken en onafhankelijke vermogensbeheerders, maar ook de asset management industrie) meer toegevoegde waarde moet leveren en deze ook beter zichtbaar moet maken.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Bart Horstenc37cfe6f-bd28-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/transparantie-in-de-financiele-sector-met-de-lusten-ook-de-lasten/f6c07a6a-bd2a-11ea-8a1e-005056b303d3Transparantie is een groot goed en het is onmogelijk om hier geen voorstander van te zijn. Wie tegen transparantie is, heeft vast iets te verbergen. Daardoor is er vrijwel geen aandacht voor de schaduwzijde van transparantie: de enorme verhoging van materiële en immateriële kosten die deze met zich meebrengt.VBA JournaalWed, 15 Apr 2015 00:00:00 +0200Maarten Blankevoortf6c07a6a-bd2a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-rmfi-scriptie-een-gedragseconomische-visie-op-financieel-advies/13a533a8-bdf5-11ea-8a1e-005056b303d3Deze scriptie gaat over de verkenning van een nieuw model van financieel advies aan consumenten waarbij met gedragseconomische inzichten en doelgroepadvisering rekening wordt gehouden.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Frank van Bergem13a533a8-bdf5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kwaliteitsslag-onderliggende-taxatie-maakt-vastgoedlening-aantrekkelijker/17d84651-bdf9-11ea-8a1e-005056b303d3In het huidige economische klimaat leveren rentevergoedingen doorgaans onvoldoende rendement op. Nu de markt is ‘uitgebodemd’, kunnen vastgoedleningen in principe goed in het profiel van institutionele beleggers passen.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Hans van der Ploeg RAE, directeur VBO Makelaar17d84651-bdf9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/reit-dividend-elite-stabiel-vastgoed-dividend-betaalt-uit/4a6f01c3-bdf8-11ea-8a1e-005056b303d3Het aantrekkelijke dividend rendement is één van de redenen om te beleggen in beursgenoteerd vastgoed. Daarbinnen is het interessant vastgoedaandelen te selecteren die erin slagen jaar op jaar een stabiel en groeiend dividend per aandeel te genereren. Deze aandelen blijken een beter rendement op te leveren dan de vastgoedmarkt. Een portefeuille die zich richt op deze strategie noemen we: REIT Dividend Elite.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Rogier van Aart4a6f01c3-bdf8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/van-het-zelfde-laken-een-pak/4af60b3d-bde9-11ea-8a1e-005056b303d3In dit artikel wordt uiteengezet waarom beursgenoteerd en niet-beursgenoteerd vastgoed, ondanks hun schijnbaar grote onderlinge verschillen, toch tot één en dezelfde beleggingscategorie moeten worden gerekend.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Rob van den Goorbergh4af60b3d-bde9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/blok-we-helpen-de-markt-met-veranderen-maar-we-grijpen-niet-rechtstreeks-in/7b5499ec-bded-11ea-8a1e-005056b303d3Bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Na de Tweede Wereldoorlog maakte de Nederlandse bouwsector een ware groei-explosie door. Er werden honderdduizenden woningen gebouwd om de snel groeiende bevolking, die met steeds minder mensen in steeds meer huizen wilden wonen, te huisvesten. De transitie van een industriële naar een diensteneconomie maakte het noodzakelijk dat er op grote schaal kantoren werden gebouwd.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Jaap Koelewijn7b5499ec-bded-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/vastgoed-governance/81196a34-bdeb-11ea-8a1e-005056b303d3Governance binnen vastgoed is als het cement van het huis waarin u woont of het kantoor waarin u werkt. Het verbindt alle bestanddelen met hun eigen functie die los veel minder waard zijn. Maar hebt u zich wel eens afgevraagd wat de kwaliteit van het cement is van het gebouw waarin u zich bevindt? Is de samenstelling tussen zand en water wel optimaal?VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Wendy Verschoor, Casper Lötgerink, Maarten Cornelissen81196a34-bdeb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-plaats-van-onroerend-goed-in-de-portefeuille/b08c7003-bdf1-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel onderzoekt de plaats die onroerend goed in een institutionele beleggingsportefeuille zou moeten innemen en welke factoren daarbij een rol spelen. De vraag of een belegger onroerend goed (OG) moet opnemen als onderdeel van zijn aandelenportefeuille of als een aparte beleggingscategorie is niet nieuw. Bovendien kan er spraakverwarring ontstaan door de verschillende soorten OG.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Rolf Hermans, Thijs Markwat, Tom Steenkampb08c7003-bdf1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/handboek-investeren-financieren-taco-rietveld/cd8279a3-bdf9-11ea-8a1e-005056b303d3“Dit boek behandelt van A tot Z de stappen die professionele investeerders en financiers in de dagelijkse praktijk zetten voordat zij een risicopositie nemen in een onderneming”. De flaptekst van het boek “Handboek Investeren & Financieren” geschreven door Taco Rietveld, geeft duidelijk de ambitieuze doelstelling van de auteur weer. De achtergrond van de auteur (Investment Director bij HB Capital, Family office van de familie Blokker red.)VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Review door ir. Pieter Mooren, PPM Oostcd8279a3-bdf9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/institutioneel-zorgvastgoed-het-ontstaan-van-een-nieuwe-markt/fcd3f291-bde3-11ea-8a1e-005056b303d3Met reden staat ‘de zorg’ in de belangstelling. Door de vergrijzing en medische innovatie zal de vraag naar zorg, zorghuisvesting en zorgfaciliteiten de komende decennia fors toenemen. Enkele Nederlandse pensioenfondsen hebben de eerste voorzichtige stappen gezet om te investeren in zorghuisvesting en faciliteiten. Vooralsnog blijft er echter schroom om breed gedragen en omvangrijk te investeren in de zorgvastgoedmarkt.VBA JournaalMon, 01 Dec 2014 00:00:00 +0100Michel van Oostvoornfcd3f291-bde3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-tweede-jeugd-van-balansmanagement/13f2bf4a-c35e-11ea-8a1e-005056b303d3Binnenkort viert de rentehedge – groot geworden door het eerste FTK in het midden van het eerste decennium van deze eeuw – zijn tienjarig bestaan. Slechts een enkeling zal hierin aanleiding zien voor een feestje. Toch heeft de rentehedge zijn werk gedaan en de nominale aanspraken van miljoenen deelnemers behoed voor diepere kortingen in tijden van aanhoudende economische tegenwind.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Janwillem Engel1 Bart Oldenkamp Mark Petit13f2bf4a-c35e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hedging-van-rendement-een-andere-kijk-op-risicobeheersing/163860ff-c36d-11ea-8a1e-005056b303d3Bij hedging wordt vaak aan hedging van risico’s gedacht. In het toezichtskader voor verzekeraars en pensioenfondsen is deze uitleg van hedging ook impliciet toegepast in het Solvency II en FTK framework. Echter, hierdoor vermindert de aandacht voor het hedgen van rendement op de lange termijn.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Frank Smeltink163860ff-c36d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/met-derivaten-op-zich-is-niets-mis/29e3ba87-c372-11ea-8a1e-005056b303d3Als er bij één soort instellingen derivaten een actueel en relevant onderwerp vormen, dan is het wel bij pensioenfondsen. Het afschaffen van de rekenrente en de daarop volgende invoering van het FTK hebben ingrijpende gevolgen gehad voor het balansmanagement van de fondsen. Ze gebruiken op grote schaal derivaten voor het afdekken van valutarisico, rentemanagement en inflatierisico.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn29e3ba87-c372-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-vba-scriptie-de-optimale-beleggingsstrategie-voor-het-pensioen/513fc900-c378-11ea-8a1e-005056b303d3Door de toename in het aantal Defined Contribution (DC) pensioenregelingen in Nederland worden steeds meer werknemers geconfronteerd met beleggingsrisico’s bij het opbouwen van hun pensioen. De meeste werknemers met een DC pensioenregeling beleggen hun pensioenpremies in zogenaamde ‘lifecyclefondsen’.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Patrick Tijmstra513fc900-c378-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-toegevoegde-waarde-van-optiestrategieen-voor-verzekeraars/601d8315-c129-11ea-8a1e-005056b303d3Na jaren van uitstel is het inmiddels vrijwel zeker dat Solvency II op 1 januari 2016 wordt ingevoerd. Solvency II heeft verstrekkende gevolgen voor verzekeraars. Niet alleen beïnvloedt het processen en rapportages, ook de kapitaalvereisten worden aangescherpt. Een verzekeraar met een meer risicovolle beleggingsportefeuille wordt geacht een grotere kapitaalbuffer aan te houden.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Willem van Dommelen, Paul Verloop601d8315-c129-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/post-crisis-waardering-van-derivaten-achtergrond-methoden-en-uitdagingen/60d903e8-c12e-11ea-8a1e-005056b303d3De crisis die de financiële markten vanaf de zomer van 2007 in zijn greep heeft gehouden, lijkt wat te zijn geluwd. Deze crisis heeft een enorme invloed op burgers, overheden en financiële instellingen gehad. Als één van de effecten van deze crisis is de waardering van derivaten ingrijpend veranderd. De waardering van zelfs de meest eenvoudige derivaten is uitdagender dan het voor de crisis het geval leek te zijn. Deze complexiteit lijkt op dit moment eerder toe dan af te nemen.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Michiel Lodewijk, Hans van Leeuwen60d903e8-c12e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/afdekken-van-valutarisico/66eff158-c135-11ea-8a1e-005056b303d3De meeste Nederlandse institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeraars beleggen een gedeelte van hun vermogen buiten de eurozone. Doordat zij vaak als doelstelling hebben om een bepaald rendement in euro’s te behalen of uitkeringen in euro’s te voldoen, introduceren zij daarmee valutarisico in hun beleggingsportefeuille.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Frank van Weegberg (l) en Marten Naaktgeboren (r)66eff158-c135-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/derivaten-haat-of-liefde/6d1cb819-c379-11ea-8a1e-005056b303d3Het afdekken van risico’s wordt in het algemeen gezien als een goede zaak. Dat men daarvoor vaak derivaten nodig heeft kan echter op minder bijval rekenen. Pensioenfondsbestuurders hebben vaak een haat-liefde verhouding met derivaten. Eigenlijk willen ze er zo min mogelijk gebruik van maken, omdat ze complex en gevaarlijk zouden zijn. Daarentegen zijn ze zeer effectief in het beperken van de risico’s van een pensioenfonds.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Ido de Geus, Head of Treasury PGGM6d1cb819-c379-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-betekenis-van-de-nieuwe-regelgeving-voor-hedging-door-buy-side-financiele-instellingen/d0c927a5-c375-11ea-8a1e-005056b303d3Soms wordt gesteld dat slechts een kleine fractie van de derivatenhandel bestaat uit hedgingactiviteiten die een economisch en sociaal doel dienen, en dat het grootste deel dient ter speculatie. Om deze stelling te weerleggen publiceerde de International Swaps and Derivatives Association (ISDA) op 11 augustus 2014 een onderzoeksrapport getiteld ‘Dispelling Myths: End-User Activity in OTC Derivatives’.2VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Rezah Stegeman1 Pim Heemskerkd0c927a5-c375-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-alpha-masters-in-vogelvlucht-langs-enkele-top-hedgefonds-managers/dcb1acd1-c37d-11ea-8a1e-005056b303d3The Alpha Masters neemt de lezer in vogelvlucht mee langs de oprichters van negen aansprekende hedgefondsen. Hoewel zij zelf geen beheerder van een hedgefonds, noch miljardair is, is de schrijfster wel op zijn minst een indrukwekkende persoonlijkheid te noemen. Op 30-jarige leeftijd is Maneet Ahuja niet alleen CNBC’s hedgefonds specialist en producer van “Squawk Box”, zij is ook een van de meest ‘geïnfiltreerde’ personen binnen de Amerikaanse hedgefonds industrie.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200Drs. Wilbert Huizing, verantwoordelijk voor alternative investment products bij ABN AMRO Private Banking Internationaldcb1acd1-c37d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-flexibel-en-efficient-ontwerp-van-ldi-strategieen-gegeven-de-nieuwe-emir-richtlijnen/edc3716c-c37c-11ea-8a1e-005056b303d3Een belangrijke ontwikkeling binnen de nieuwe EMIR regelgeving is de verplichting om transacties in over-the-counter (OTC) derivaten te gaan “clearen” via een clearing house. Naar verwachting gaat deze verplichting begin 2015 in voor renteswapcontracten. Clearing houses zullen een initieel onderpand gaan vragen voor deze derivaten om de tegenpartijrisico’s te mitigeren.VBA JournaalWed, 01 Oct 2014 00:00:00 +0200David van Bragt2 Martin Bottenbergedc3716c-c37c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ronde-tafel-verantwoord-beleggen/18a61266-c389-11ea-8a1e-005056b303d3Nog geen 15 jaar geleden was duurzaam beleggen in Nederland een marginale activiteit. Institutionele beleggers hadden er nauwelijks belangstelling voor. Slechts een klein groepje bevlogen particulieren en kleine instellingen voerden een beleggingsbeleid waarin ze overwegingen met betrekking tot mensenrechten, verantwoord gebruik van energie en grondstoffen en kinderarbeid meegewogen. De duurzame beleggers opereerden in een niche, waarin ze hun eigen klanten hadden.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn18a61266-c389-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/samenvatting-van-vba-scriptie-investeren-nieuwe-stijl/3fc3eb02-c419-11ea-8a1e-005056b303d3Op dit moment is smart beta (slim risico) een gevleugelde term. Terecht? Wel als er risicofactoren zouden bestaan met een significant positieve invloed op rendement. Maar volgens mijn scriptie-onderzoek tonen de empirische feiten dit niet aan. Met andere woorden: meer risico nemen leidt niet automatisch tot meer rendement.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Bart de Rooij3fc3eb02-c419-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/verantwoord-beleggen-tijd-om-de-kinderschoenen-te-ontgroeien/6cd0895f-c41e-11ea-8a1e-005056b303d3Verantwoord beleggen heeft een vlucht genomen. Beleggers zeggen niet meer alleen wat ze niet willen, door controversiële bedrijven uit hun portefeuilles te weren. Ze hebben ook een mening wat ze wel verwachten en gaan daarover met ondernemingen het gesprek aan. De effectiviteit hiervan is alleen anekdotisch aangetoond, waarbij twee zaken opvallen.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Manuel Adamini en Harry Hummels6cd0895f-c41e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/vertrouwen-geloven-of-beloven/769cbc88-c38e-11ea-8a1e-005056b303d3Voor de Nederlandse financiële sector wordt waarschijnlijk de bankierseed (of –belofte) voor een bredere groep medewerkers ingevoerd. Daarover is inmiddels veel geschreven, maar onderzoek naar de betekenis en verwachte effecten ervan ontbreekt.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Tom Loonen Mark Rutgers769cbc88-c38e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/economie-is-te-belangrijk-om-aan-de-deskundigen-over-te-laten/9020c6e8-c41f-11ea-8a1e-005056b303d3“Economie, de gebruiksaanwijzing” (let wel: “de”, niet “een”) is het nieuwe boek van de ontwikkelingseconoom Ha-Joon Chang dat onlangs in een goedkope Pelican-editie (UK GBP 7.99) is verschenen en waarnaar ik al enige tijd uitkeek. Ik heb erg genoten van zijn eerdere, geestige “23 dingen die ze je niet vertellen over kapitalisme”.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen, Chief Economist Robeco9020c6e8-c41f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/laat-maatschappelijk-verantwoord-beleggen-daadwerkelijk-maatschappelijk-verantwoord-beleggen-worden/a63b5fad-c382-11ea-8a1e-005056b303d3Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (hierna MVB genoemd) en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (hierna MVO genoemd) zijn bij vele (beleggings)ondernemingen in de afgelopen 10 jaar een vast thema op de agenda geworden. In de meeste gevallen gaat het om de “negatieve”interpretatie dat wil zeggen het uitsluiten van beleggingen.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Berry Debrauwera63b5fad-c382-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/betrokken-aandeelhouderschap-een-focus-op-verandering/e18bcdd7-c415-11ea-8a1e-005056b303d3In theorie draait vermogensbeheer om de beslissing in welke ondernemingen er geïnvesteerd moet worden. Minder aandacht was (is) er voor de verantwoordelijkheden van beleggers nadat een investering is gedaan. Dat is aan het veranderen: actief eigenaarschap (engagement en proxy voting) is het nieuwste fenomeen.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Vicki Bakhshie18bcdd7-c415-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/maatschappelijk-verantwoord-beleggen-en-private-banking-een-tussenbalans/ebc860a5-c384-11ea-8a1e-005056b303d3In dit artikel beschrijf ik op welke manier maatschappelijk verantwoord beleggen steeds meer de norm wordt in de wereld van private banking. Een private bank die wil bijdragen aan de verduurzaming van de kapitaalmarkt kan dat op verschillende manieren doen. Enerzijds door bijvoorbeeld (meer) duurzame beleggingsfondsen of -proposities aan te bieden in een poging het aandeel van duurzaam beleggen te vergroten.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Gert van de Paalebc860a5-c384-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/duurzaam-beleggen-back-to-the-future/fdba80bb-c41a-11ea-8a1e-005056b303d3Duurzaam beleggen heeft de afgelopen tien jaar een grote vlucht doorgemaakt, en toont geen tekenen van afzwakking. De VBA heeft in dit debat een rijke geschiedenis. Zo verscheen in 2004 al het rapport “Institutioneel duurzaam vermogensbeheer in Nederland” van de werkgroep Maatschappelijk Verantwoord Beleggen,1 drie jaar voordat de Pensioenfederatie een rapport naar aanleiding van de Zembla crisis publiceerde met grofweg vergelijkbare conclusies2 over beleid, implementatie en verantwoording.VBA JournaalTue, 01 Jul 2014 00:00:00 +0200Alfred Slagerfdba80bb-c41a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-uitverkoop-van-nederland/1d478192-c4c4-11ea-8a1e-005056b303d3Decennialang waren Nederlandse bedrijven zeer actief op de internationale overnamemarkt. Financiële instellingen, en dan met name de beursgenoteerde banken en verzekeraars, regen in het buitenland kraaltjes aan een hele lange ketting. ABN AMRO kocht een reeks Amerikaanse banken en AEGON grossierde in verzekeraars. Ook andere concerns, zoals Ahold en KPN, kochten in het buitenland een groot aantal bedrijven.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn1d478192-c4c4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/25-jaar-grensoverschrijdende-overnames-geen-uitverkoop-wel-hoge-overnamepremies/1f16b55f-c4cc-11ea-8a1e-005056b303d3Er wordt regelmatig gesomberd over een uitverkoop van het Nederlandse bedrijfsleven. De cijfers wijzen op het tegenovergestelde: in de afgelopen 25 jaar waren Nederlandse ondernemingen vaker jager dan prooi. In het geval dat Nederlandse bedrijven toch ten prooi vielen aan een overname, dan profiteerden aandeelhouders bij een overname door een buitenlandse partij: de overnamepremie was hoger dan bij binnenlandse overnames.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Dirk Gerritsen1f16b55f-c4cc-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-spanningsveld-tussen-bedrijfsstrategie-en-openbaar-bod/43018cd7-c4c0-11ea-8a1e-005056b303d3Op 26 september 2013 promoveerde Guus Kemperink,2 partner ondernemingsrecht bij Van Doorne N.V., aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op het onderwerp: Vennootschappelijk toezicht op de doelvennootschap bij openbare biedingen.3 Zijn onderzoek vormt een handleiding voor Raden van Commissarissen in het geval van een overnamebieding op een beursgenoteerde onderneming.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Philip Menco43018cd7-c4c0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/nederland-in-de-uitverkoop/536686ff-c4d2-11ea-8a1e-005056b303d3Als ik door mijn woonplaats wandel valt het me op dat het steeds uitverkoop is. Overnames, verbouwingen, faillissementen of gewoonweg “de tijd van het jaar” blijken als een mogelijkheid te worden gezien om van oude voorraad af te komen. Ik word er niet meer warm of koud van. Het valt in het rijtje “bladeren-op-de-rails” en “zwartepietendiscussie”-artikelen. Op nationale schaal doet zich ook zoiets voor.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Micheal Damm536686ff-c4d2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/uitverkoop-nl-beleggingsinstellingen/5597dd82-c430-11ea-8a1e-005056b303d3Stonden of staan Nederlandse beleggingsinstellingen in de uitverkoop? Of hebben Nederlandse beleggingsfondsen juist een “comeback” gemaakt? Dit zijn de centrale vragen in dit artikel. Een aantal jaren geleden schreef Piet Sebrechts van het Holland Financial Centre (HFC) een opiniestuk in Het Financieele Dagblad (Sebrechts, 2010) waarin hij zich zeer tevreden toonde met de verbeteringen die sinds 2005 waren doorgevoerd in het vestigingsklimaat van beleggingsfondsen in Nederland.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Willem van der Scheer5597dd82-c430-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-leerling-van-schumpeter/5bbece93-c4d3-11ea-8a1e-005056b303d3Doing Capitalism is een toegankelijk, inspirerend boek van een Amerikaanse econoom, vriend van Hyman Minsky, maar vooral zeer succesvolle ‘durfkapitalist’ William Janeway.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen, Chief Economist Robeco5bbece93-c4d3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kanttekeningen-bij-de-toepassing-van-reele-opties-voor-de-waardering-van-hightech-start-ups/8d43eb7c-c4cf-11ea-8a1e-005056b303d3Tonnen (of meer) investeren in een bedrijf dat een verwaarloosbare omzet heeft en dat nog nooit één euro winst heeft gemaakt. Velen zullen bij het horen van een dergelijke propositie een wenkbrauw optrekken. Voor durfkapitalisten (in het Engels ook wel Venture Capitalists genoemd), investeerders in startende bedrijven, is het de dagelijkse praktijk.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Pieter Mooren (l) Ronald Mahieu (r)8d43eb7c-c4cf-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/familiebedrijven-honkvaste-waarde-voor-de-nederlandse-economie/8f165059-c42d-11ea-8a1e-005056b303d3Gaat met de verkoop van Nederlandse bedrijven aan buitenlandse investeerders ook de economische veerkracht van Nederland de deur uit? In zijn boek “De uitverkoop van Nederland” waarschuwt Tamminga (2009) voor de negatieve gevolgen van deze tendens.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Ilse Matser Albertha Wielsma8f165059-c42d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/helpen-eurobonds-om-de-houdbaarheid-van-de-emu-te-verbeteren-1/c979c876-c4d0-11ea-8a1e-005056b303d3De schuldopbouw in de Economische en Monetaire Unie (EMU) wordt door analisten gezien als een bedreiging voor de economische groei, stabiliteit van de Europese muntunie en het welvaartspeil op de lange termijn. Hoe staatsschuld in een muntunie het beste kan worden vorm gegeven is onderdeel van een groter vraagstuk, namelijk aan welke voorwaarden moet worden voldaan om een optimale muntunie te vormen en te behouden.VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Peter Heemes MSc RBA2c979c876-c4d0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/responsmaatregelen-bij-beursvennootschappen/f000022d-c4c8-11ea-8a1e-005056b303d3Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen krijgen herhaaldelijk te maken met onverwachte invloeden van buitenaf. Dit roept verschillende vragen op. Welke vormen van toenadering zijn er? Hoe kan een beursgenoteerde onderneming het beste reageren op deze toenaderingen? Hoever mag de raad van bestuur gaan om de vennootschap te beschermen? Wat is de interactie tussen de raad van bestuur, de raad van commissarissen en de aandeelhouders van de vennootschap?VBA JournaalTue, 15 Apr 2014 00:00:00 +0200Martin van Olffen, Arne Grimmef000022d-c4c8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/diversificatie-over-risicobronnen/09047e5c-c7ea-11ea-8a1e-005056b303d3In 2012 heeft FNV Bondgenoten in samenwerking met APG, Kas Bank en Ortec Finance (FNV Bondgenoten, 2012) een aanpak gepresenteerd voor het beheersen van de risico’s in het beleggingsbeleid van pensioenfondsen. Hierbij is de vertaling gemaakt van beleggingscategorieën naar risicobronnen. In de financiële markten wordt men in beginsel gecompenseerd met rendement voor het nemen van risico’s.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Pepijn Borgman, Almar Rietberg, Jelle Ritzerveld.09047e5c-c7ea-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inflatie-is-nu-geen-echt-risico/3dfdb2b7-c7e6-11ea-8a1e-005056b303d3Sinds hij weg is als directeur van het CPB verdeelt Coen Teulings zijn tijd over twee banen. Hij hield zijn aanstelling aan de UvA, maar sinds 1 oktober is zijn hoofdbaan in Cambridge. Tijdens zijn ontvangst bij hem thuis in het Amsterdamse Oud Zuid oogt hij ontspannen. Vlak voor het begin van het gesprek werkt hij nog een e-mail met formules weg en geeft hij aan dat hij later nog deel zal nemen aan een conference call.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Jaap Koelewijn3dfdb2b7-c7e6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/anticiperen-op-inflatie/3f247ee6-c757-11ea-8a1e-005056b303d3Inflatie blijft een relevant onderwerp voor Nederlandse pensioenfondsen. Zelfs een gematigde inflatie kan uiteindelijk grote gevolgen hebben voor het resultaat van een pensioenfonds en de uiteindelijke pensioenen van de deelnemers. Het is dus noodzakelijk bescherming te zoeken tegen deze ‘sluipmoordenaar’. Vooral onverwachte inflatie is hierbij belangrijk, omdat dit een onzekerheid is waartegen een pensioenfonds zich wil beschermen.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Sibrand Drijver, Gertjan Medendorp3f247ee6-c757-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inflatierisico-afdekken-met-nominale-rente-kwestie-van-de-juiste-looptijd-kiezen/876f5c98-c760-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen lopen op hun reële ambitie inflatierisico: als inflatie (onverwacht) stijgt, nemen de kosten van indexatie onmiddellijk toe. Veel pensioenfondsen houden hun nominaal renterisico voor een deel open, omdat zij hopen zo te profiteren van een stijging van de nominale rente bij een opwaartse inflatieschok.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Gijsbert de Lange876f5c98-c760-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-reele-dekkingsgraad-op-marktwaarde-een-alternatieve-reele-stuurvariabele-voor-pensioenfondsen/a90ed71f-c7e3-11ea-8a1e-005056b303d3Het in juli 2013 voorgestelde consultatiedocument voor het nieuwe Financieel Toetsingskader voorzag een splitsing in een ‘nominaal FTK’ en een ‘reëel FTK’. Het consultatiedocument beschrijft voor de reële verdiscontering (binnen het reële contract) een yield2 die niet gelinkt is aan reële markt instrumenten.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Tjacco van der Meera90ed71f-c7e3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/introduction-to-risk-parity-and-budgeting/b8262300-c7f4-11ea-8a1e-005056b303d3“The essence of investment management is the management of risks, not the management of returns”, schreef de befaamde value investor Benjamin Graham. De toegenomen belangstelling voor risk budgeting zou hem dan ook als muziek in de oren hebben geklonken.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Dr Winfried G. Hallerbach Robeco Quantitative Strategiesb8262300-c7f4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/korte-en-lange-termijn-gedrag-van-inflatie-en-beleggingen/e0f5c84b-c7f1-11ea-8a1e-005056b303d3De meeste pensioenfondsen streven naar gedeeltelijke of volledige indexatie van de verplichtingen. Als volledige indexatie als uitgangspunt wordt genomen, dan is inzicht in de ontwikkeling van reële dekkingsgraden van belang.VBA JournaalSun, 01 Dec 2013 00:00:00 +0100Bert Kramere0f5c84b-c7f1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-vervuiler-betaalt-hoe-beleggingsfondsen-omgaan-met-transactiekosten-veroorzaakt-door-in-en-uitstappende-klanten/42a571e5-c994-11ea-8a1e-005056b303d3De meeste open-end beleggingsfondsen bieden hun klanten de mogelijkheid dagelijks in- of uit het fonds te stappen; ETF’s (exchange traded funds) bieden deze mogelijkheid zelfs intradag. De portefeuillemanager van een fonds moet door zulke aanof verkopen zijn beleggingsportefeuille aanpassen.VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Pieter van Deursen, Patrick Houweling, Jeroen van Zundert42a571e5-c994-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/liquide-zaken-lessons-learnt-ten-aanzien-van-liquiditeit-aan-de-hand-van-verschillende-cases/7f94dbd4-c903-11ea-8a1e-005056b303d3Een van de kenmerken van het financiële systeem is dat het intrinsiek fragiel is. De spil van de financiële sector bestaat uit banken, die een “mismatch” hebben tussen de looptijd van hun verplichtingen enerzijds en die van hun uitzettingen anderzijds. Daarmee vervullen de banken een sleutelrol in moderne economieën.VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Jan Jaap Hazenberg, Jaap Koelewijn7f94dbd4-c903-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/private-financiering-in-europa-een-reele-optie/8169fb0d-c908-11ea-8a1e-005056b303d3Ruime tijd geleden stelde een vriend mij de vraag: wat doe jij nou eigenlijk de hele dag? Bekend met zijn scepsis jegens de financiële sector, bevestigde ik gekscherend zijn vooroordelen: ik lees eerst drie financiële kranten, scan zo’n 100 emails, bekijk de markten in mijn vele Bloomberg schermen, check mijn portefeuilles en doe een paar transacties. Vervolgens zit ik in vergaderingen, lunch en bel met banken, handel administratie en rapportages af.VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Arnold Gast, Clemens Braams8169fb0d-c908-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/liquiditeitspremie-staatsobligaties/a42886a0-c90e-11ea-8a1e-005056b303d3De vraag naar liquiditeit en veilige assets is in recente jaren fors gestegen, zowel door onrust op de financiële markten als door nieuwe regelgeving. Sinds het omvallen van Lehman in 2008 en het begin van de eurocrisis in 2009, heeft de ‘vlucht naar veiligheid’ zich geuit in een premie voor staatsobligaties ten opzichte van aandelen (figuur 1), alsook een premie voor leningen van Europese kernlanden ten opzichte van leningen van periferie overheden (figuur 2).VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Jitzes Noormana42886a0-c90e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/david-graeber-schuld-de-eerste-5000-jaar/a864d93d-c99b-11ea-8a1e-005056b303d3Beleggingen en schuld zijn meestal twee zijden van dezelfde medaille. Vandaar dat het voor beleggingsprofessionals van belang is kennis te nemen van de geschiedenis van schuld. David Graeber (een Amerikaanse sociaal antropoloog) heeft hierover een interessant boek geschreven.VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Review door Piet van der Graaff Stichting Pensioenfonds Hoogovensa864d93d-c99b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/infrastructuurschuld-als-illiquide-investeringsvorm-van-traditie-naar-innovatie/b767ec4d-c905-11ea-8a1e-005056b303d3Binnen het thema illiquiditeit en vastrentende beleggingen richt de auteur zich vanuit zijn recente praktijkervaring op infrastructuurschuld. Dit werd tot dusver voornamelijk verstrekt door projectfinancieringsbanken. De bijbehorende lange looptijden zijn echter steeds moeilijker door banken aan te bieden en deze richten zich hiervoor de laatste jaren in toenemende mate op de kapitaalmarkt.VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Kees-Jan van de Kampb767ec4d-c905-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/european-long-term-investment-funds-zullen-ze-bijdragen-aan-het-herstel-van-europa/ff15fd85-c99a-11ea-8a1e-005056b303d3De Europese Commissie heeft een nieuw wettelijk kader voorgesteld dat voorziet in een makkelijke en snelle oprichting van beleggingsfondsen die voor de lange termijn willen investeren. Daardoor moet het mogelijk worden dat er meer middelen voor weinig liquide investeringsmogelijkheden ter beschikking komen. Zowel vragers naar kapitaal als aanbieders daarvan zouden elkaar door deze nieuwe structuur beter moeten kunnen vinden.VBA JournaalTue, 01 Oct 2013 00:00:00 +0200Jaap Koelewijnff15fd85-c99a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/casestudy-vastgoed-van-il-liquiditeit-naar-portefeuillebeleid/099951d9-c9ae-11ea-8a1e-005056b303d3De samenstelling van de optimale vastgoedportefeuille verschilt per (institutionele) belegger en wordt in hoge mate bepaald door de rol van, en behoefte aan liquiditeit. Dit artikel zet de portefeuilleconstructie uiteen en belicht de rol van liquiditeit per vastgoeddeelmarkt. Vastgoed heeft verschillende deelmarkten, waarvan het rendementsverloop sterk beïnvloed wordt door de liquiditeit.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Friso Berghuis, Leender Massier099951d9-c9ae-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/economie-is-net-natuurkunde-of-toch-niet/0fc5a9a6-c9a1-11ea-8a1e-005056b303d3In dit artikel wordt gekeken in hoeverre de basis van de neoklassieke beleggingstheorie en van de onevenwichtstheorie van o.a. Minsky ruimte geven voor het verklaren van het fenomeen van (il)liquiditeit op de vermogensmarkt.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Michael Damm0fc5a9a6-c9a1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inzicht-in-overeenkomsten-en-verschillen-liquide-en-illiquide-beleggingen-noodzaak-voor-robuust-en-toekomstbestendig-beleggingsproces-voor-pensioenfondsen/1a3ef23a-c9ba-11ea-8a1e-005056b303d3Bij veel institutionele beleggers is de liquiditeit van hun beleggingen een zeer actueel en veelbesproken onderwerp. De financiële crisis heeft gezorgd voor een toegenomen aandacht voor de liquiditeit van beleggingen en beleggingscategorieën.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Edzard Potgieser, Sven Smeets1a3ef23a-c9ba-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/liquiditeitsrisico-voelen-pensioenfondsen-nattigheid/48121b0c-c9b6-11ea-8a1e-005056b303d3Nederlandse pensioenfondsen hebben het steeds moeilijker om aan de verwachtingen van deelnemers te voldoen. De cocktail van markt-, kredieten langlevenrisico, tezamen met de verminderde weerbaarheid door rijper wordende deelnemersbestanden en zich terugtrekkende sponsoren, maakt dat pensioenfondsen voorzichtiger moeten opereren.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Bart Oldenkamp, Kiona Halma, Joost de Bakker48121b0c-c9b6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-rol-van-illiquide-beleggingen-bij-het-volgen-van-recente-afm-leidraden/a8e81656-c9a9-11ea-8a1e-005056b303d3Verhandelbaarheid is bij beleggingen een belangrijk beoordelingscriterium. Beleggingen zoals vastgoed-cv’s, private equity en hedgefondsen kennen vaak een beperkte verhandelbaarheid2 hetgeen inherent is aan de aard van deze beleggingen. Er zijn echter ook beleggingen waarbij een beperkte verhandelbaarheid niet kenmerkend is maar ontstaat door bijzondere marktomstandigheden.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Tom Loonena8e81656-c9a9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/illiquide-beleggingen-bent-u-fit-genoeg/d45d21a7-c9b7-11ea-8a1e-005056b303d3Vorig jaar liet De Nederlandsche Bank zich kritisch uit over de beheersing van illiquide beleggingen door pensioenfondsen. Sindsdien wordt regelmatig gevraagd: is het wel verstandig dat pensioenfondsen beleggen in illiquide producten? Een interessante vraag, laten we hem daarom eerst eens aan u stellen. Stelt u zich eens voor. Uw pensioenfonds heeft illiquide beleggingen in de portefeuille.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Sophie Steins Bisschop, Boudewijn van Zijld45d21a7-c9b7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/illiquide-beleggingen-verdienen-een-plaats-in-de-portefeuille/d64229db-c9b0-11ea-8a1e-005056b303d3David Swensen, the architect van het Yale Model, is een van de meest vooraanstaande personen wanneer het gaat om het wijzen op het belang van illiquide beleggingen in een portefeuille gericht op de lange termijn. Een bekende stelling van Swensen is dat liquiditeit een slechte eigenschap is. Liquiditeit moet niet opgezocht worden, om de eenvoudige reden dat het ten koste gaat van rendement.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Ivo Kuiper, Jan Bertus Molenkamp, Roelof Salomonsd64229db-c9b0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/risk-less-and-prosper-by-zvi-bodie-en-rachelle-taqqu-your-guide-to-safer-investing/db8fb25e-c9bb-11ea-8a1e-005056b303d3Zvi Bodie is een beroemde Amerikaanse econoom, onder (veel) meer schrijver van het standaardwerk Financial Economics met niemand minder dan Robert C. Merton. Hij heeft veel gepubliceerd over pensioenen en personal finance in toonaangevende academische tijdschriften.VBA JournaalMon, 01 Jul 2013 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen Chief Economist Robecodb8fb25e-c9bb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/tijd-voor-revisie-van-life-cycle-fondsen/50cbdc71-caae-11ea-8a1e-005056b303d3Lange termijn beleggers kunnen niet alleen profiteren van risicodiversificatie tussen beleggingscategorieën, maar ook van tijdsdiversificatie bínnen beleggingscategorieën. In dit artikel belichten wij in het kort de grondbeginselen van Life-Cycle fondsen en beargumenteren wij vervolgens dat lage rentes en de herontdekking van het modelrisico van strategische asset allocaties aanleiding vormen om de opzet van Life-Cycle fondsen te wijzigen.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Christophe M. Boucher (l) en Bertrand B. Maillet (r)50cbdc71-caae-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inflatierisico-en-de-particuliere-belegger-sparen-is-vaak-helemaal-niet-zo-veilig/581e0491-caa2-11ea-8a1e-005056b303d3De huidige marktontwikkelingen zorgen voor veel onzekerheid bij consumenten. Een vrijwel constante stroom van onheilspellende berichten zoals over (de toekomst van) Europa, pensioenfondsen die voortdurend (moeten) korten op de uitkeringen, het forse begrotingstekort naast de inmiddels beruchte ‘fiscal cliff’ waarmee de Verenigde Staten van Amerika worstelden en nog vele andere zaken zijn aan de orde van de dag.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200André van Vliet (l) en Ronald Janssen2 (r)581e0491-caa2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/centraal-platform-voor-effectenprocessing-is-belangrijke-innovatie-op-effectengebied/71f5f0f0-ca9f-11ea-8a1e-005056b303d3Ruim 2500 jaar geleden werden in China de eerste munten gebruikt als centraal ruilmiddel voor goederen en diensten. Sindsdien zijn vele innovaties bedacht en doorgevoerd om de kapitaalmarkt efficiënter en goedkoper te maken. De nieuwste innovatie richt zich op meer efficiency aan de ‘achterkant’ van het effectenproces in de vorm van een centraal platform voor de verwerking van effectenhandelingen.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Sikko van Katwijk71f5f0f0-ca9f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-missing-risk-premium-why-low-volatility-investing-works/a30a4e43-cb62-11ea-8a1e-005056b303d3Eric Falkenstein is een originele, breed geïnteresseerde financiële ‘pracademic’. Hij heeft een academische achtergrond en past zijn kennis momenteel toe bij een commercieel bedrijf (Walleye Software). Hij promoveerde in 1994 aan North Western University en liet al in zijn proefschrift zien dat aandelen met een hoog risico een laag rendement hebben.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Review door Pim van Vliet Portfolio Manager bij Robecoa30a4e43-cb62-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/innovatie-binnen-de-financiele-sector/a3eba6f8-caa6-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen circa 5 jaar hebben verschillende crisissen de financiële sector behoorlijk geraakt. Los van financiële problemen zijn de toezichthouder en consument druk bezig geweest met het in kaart brengen van de huidige producten en diensten. De toezichthouder en consument creëren zo een nieuw landschap van eisen en wensen waarbinnen de financiële sector oplossingen kan aandragen. De financiële sector zal dus moeten innoveren.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Tjade Groota3eba6f8-caa6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kleiner-denken/a8b48ee0-cb5f-11ea-8a1e-005056b303d3Het bewustzijn dat de klant centraal moet staan is er binnen de financiële sector inmiddels wel. Maar zijn financiële ondernemingen werkelijk in staat zich zo te vernieuwen dat de klant echt voorop komt te staan, niet alleen in producten, maar ook in de advisering daaromheen? De sector blinkt niet uit in innovatiekracht, althans niet met het belang van de klant voor ogen. Decennialang stond innoveren gelijk aan het creëren van nieuwe business.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Esther Waala8b48ee0-cb5f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/traditioneel-pensioenplan-contraproductief-voor-individuele-beleggers/ab3673da-cb46-11ea-8a1e-005056b303d3Vanwege de recente crisisjaren zijn de dekkingsgraden van pensioenfondsen onder druk komen te staan, waardoor zij zijn gevlucht naar “veilige investeringen”. Dit is intuïtief een logische keuze, maar is niet perse optimaal. Wij onderzochten optimale pensioenplannen voor mensen die zelf beleggen voor hun pensioen en wij concluderen dat er betere alternatieven zijn dan hierboven wordt gesteld.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Wouter Tilgenkamp (l) en Arnout Tilgenkamp (r)ab3673da-cb46-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/schuurmans-nationaal-initiatief-geld-adviesdienst/b8fd7354-caa8-11ea-8a1e-005056b303d3Bas Schuurmans lijkt zich uit het actieve leven te hebben teruggetrokken. Hij was meer dan dertig jaar consultant, waarvan 20 bij een automatiseerder. ‘Ik werkte op het snijvlak van de business en de IT’ vertelt hij later als we aan tafel zitten. Op zijn 58e zette hij er een punt achter. Met een brede glimlach en pretoogjes vertelt hij dat hij zijn huis in Bilthoven nog net op tijd wist te verkopen. ‘Er kwam een adellijke dame langs.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Jaap Koelewijnb8fd7354-caa8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/herziening-pensioenfondsenrichtlijn-biedt-kansen-voor-retailbeleggingen/e551c886-c9be-11ea-8a1e-005056b303d3Het vertrouwen in ons pensioensysteem blijkt tanende. Dit kan worden opgemaakt uit reacties in consumentenprogramma’s op televisie op het (voorgenomen) korten (ook wel afstempelen genoemd) door pensioenfondsen, maar ook uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek.VBA JournaalMon, 15 Apr 2013 00:00:00 +0200Onno de Langee551c886-c9be-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/tijd-voor-een-wettelijk-erkende-beroepsorganisatie/43046307-cce2-11ea-8a1e-005056b303d3De individualiseringstrend die zich vele jaren geleden heeft ingezet in de Nederlandse samenleving begint in toenemende mate ook de financiële positie te raken van het individu. We zien dit bijvoorbeeld terug bij de pensioenen waar vroeger 70% van het eindloon de norm was terwijl dat inmiddels is verlaagd tot 70% van het middelloon. En met een verdere inperking van het Witteveenkader zal zelfs dit niveau door veel werkenden niet worden gehaald.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Hans de Ruiter43046307-cce2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/is-minimum-volatility-ook-minimaal-risico/47b14c23-cc43-11ea-8a1e-005056b303d3Minimum Volatility (MV) aandelenstrategieën hebben over de afgelopen decennia laten zien dat met minder risico hogere rendementen kunnen worden behaald dan voorheen werd verondersteld. Dit druist in tegen het klassieke waarderingsparadigma dat een hoger rendement alleen door middel van het nemen van meer risico bereikt kan worden.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Kiona Halma, Kees Bouwman, Juriaan Hoondert47b14c23-cc43-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/omgaan-met-risico-s-vraagt-om-een-professionele-houding/6a0fd3c5-cc3b-11ea-8a1e-005056b303d3Op 26 april 1983 crashten twee F-16 gevechtsvliegtuigen boven het Drentse dorp Noordegeschut. Twee piloten kwamen daarbij om het leven. Dick Berlijn, voormalig bevelhebber van de luchtstrijdkrachten, vertelt het verhaal nog steeds niet zonder emotie. ‘Het waren naaste collega’s van mij. Goede professionals die bezig waren met het beoefenen van een luchtgevecht. In ons jargon: een dogfight.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Jaap Koelewijn6a0fd3c5-cc3b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/red-blooded-risk-the-secret-history-of-wall-street/725c5b21-cce3-11ea-8a1e-005056b303d3Veel boeken over risicomanagement staan vol met formules waarmee risico tot één getal kan worden teruggebracht. Het managen van risico’s behelst echter veel meer dan alleen het meten van risico’s.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Review door David Blitz Hoofd Kwantitatief Aandelenonderzoek bij Robeco725c5b21-cce3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggingsadvisering-huidig-risicodenken-en-kostenstructuren-zijn-een-barriere-voor-centraal-stellen-van-het-belang-van-de-klant/78bb01d5-cb69-11ea-8a1e-005056b303d3Wat zijn de doelstellingen van een klant ten aanzien van zijn vermogen en hoe zorgt de adviseur ervoor dat er een redelijke kans is dat het gewenste resultaat wordt bereikt? Banken, vermogensbeheerders en ook de toezichthouder AFM doen veel moeite om te zorgen dat de klant bij deze vraag zo goed mogelijk wordt geholpen.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Benno Smit78bb01d5-cb69-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/onbeheerst-modelrisico-veroorzaakt-onherroepelijke-schade/872d6908-cc40-11ea-8a1e-005056b303d3Financiële instellingen kunnen niet zonder modellen. Modellen worden bijvoorbeeld gebruikt voor het vaststellen van de gewenste asset allocatie, het berekenen van (valuta) exposures en het waarderen van beleggingen. Modelrisico is het risico dat suboptimale of verkeerde besluitvorming plaatsvindt als gevolg van een onjuiste werking van een model of het gebruik van een verkeerd model, met financiële en/of reputatie impact als consequentie.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Kees-Jan van Vliet Klaas van der Meij872d6908-cc40-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beslissen-onder-modelonzekerheid-solvency-ii/c1eeea9d-cc37-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel onderzoekt de impact van een nieuwe regelgeving voor verzekeraars, Solvency II, welke waarschijnlijk van kracht is vanaf 2015. Onder Solvency II wordt per risico, zoals rente-, tegenpartij-, operationeel en verzekeringsrisico, een verplicht aan te houden kapitaal vastgesteld. Dit kapitaal, wat niet in aandelen en dergelijke belegd mag worden, moet zorgen voor voldoende buffer wanneer de marktomstandigheden veranderen, maar ook wanneer achter blijkt dat een model of zijn parameters niet kloppen.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Koen Engelsc1eeea9d-cc37-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-financiele-sector-uit-evenwicht-de-oplossing-is-nog-ver-weg/d9b69dce-cc39-11ea-8a1e-005056b303d3Wereldwijd is de financiële sector in een diepe crisis geraakt. Na de jarenlange expansie sinds 1983 en vooral ook na de zeer snelle groei tussen 2003 en 2008 waren de verhoudingen volledig uit evenwicht. Het omvallen van Lehman in de herfst maakte duidelijk hoe kwetsbaar en onevenwichtig het financiële systeem was geworden. In de jaren voorafgaand aan dit faillissement raakte de werking van de financiële sector door een aantal factoren verstoord.VBA JournaalSat, 01 Dec 2012 00:00:00 +0100Jaap Koelewijnd9b69dce-cc39-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-gevolgen-van-solvency-ii-voor-beleggen-in-bedrijfsobligaties/1f511fdd-d020-11ea-8a1e-005056b303d3Het Solvency II-raamwerk heeft grote gevolgen voor het vereiste kapitaal dat verzekeraars moeten aanhouden voor hun beleggingen in bedrijfsobligaties. Omdat een verzekeraar het renterisico vaak onafhankelijk beheert ten opzichte van haar verplichtingen, richten wij ons in dit artikel uitsluitend op het kapitaal voor credit-spreadrisico.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Patrick Houweling1f511fdd-d020-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ultimate-forward-rate-the-way-forward/246c3c50-d0de-11ea-8a1e-005056b303d3In de huidige Solvency II voorstellen voor Europese verzekeraars wordt de rentecurve voor de waardering van de verplichtingen voor langere looptijden geëxtrapoleerd met behulp van de zogenaamde “ultimate forward rate” (UFR)-methodiek. Deze methodiek wordt de komende tijd ook ingevoerd voor Nederlandse pensioenfondsen. We geven een overzicht van de werking van de UFR-methodiek en gaan in op de mogelijke voor- en nadelen van deze aanpak.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200David van Bragt, Erica Slagter246c3c50-d0de-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/veranderingen-in-risicomanagement-voor-de-uitvaartverzekeraar/3dfa2702-ce81-11ea-8a1e-005056b303d3Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw, zijn solvabiliteitseisen gemeengoed op het gebied van risicomanagement voor verzekeraars binnen de Europese Gemeenschap. In de jaren negentig werden de eisen grondig herzien met de invoering van richtlijnen onder Solvency I. Door kapitaal te eisen van ten minste 4% van de technische voorziening werd een niet-risico gewogen leverage ratio ter grootte van 25 gedefinieerd.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Mark Schilstra, Frank Pardoel3dfa2702-ce81-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/tijdige-aanvaarding-als-stap-vooruit-bij-het-emir-trauma/49d67d03-d0e2-11ea-8a1e-005056b303d3Iedereen verwerkt een traumatische ervaring op zijn eigen manier. De Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elisabeth Kübler-Ross beschrijft in haar boek On Death and Dying vijf fasen die de meeste mensen doorlopen om na een dergelijke ervaring weer tot rust te komen. Dit zijn: (1) ontkenning, (2) protest of boosheid, (3) onderhandelen, (4) depressie en (5) aanvaarding.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Rezah Stegeman49d67d03-d0e2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/geen-weg-terug-meer-dan-ooit-dient-het-belang-van-de-klant-centraal-te-staan/69e32ed8-d0e1-11ea-8a1e-005056b303d3‘The times they are-a changing’. Eens te meer ziet de financiële wereld zich gesteld voor de beantwoording van de vraag op welke manier het vertrouwen in de sector hersteld kan worden. De ontwikkelingen van de afgelopen circa vijf jaar hebben overduidelijk aangetoond dat het belang van de klant centraal stellen, het stopzetten van het aanbieden van producten die niet voorzien in een behoefte van de klant en niet-passende dienstverlening, ...VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Ad van den Ouweland69e32ed8-d0e1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/verlost-een-nieuw-ftk-pensioenfondsen-van-hun-januskop/79d3c814-d0d5-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen hebben momenteel een januskop. Ze hebben nominale verplichtingen maar beleggen met een reële doelstelling. Dit artikel schetst het nieuwe toezichtkader op twee typen pensioencontracten: het aangepaste nominale contract en het innovatieve reële contract. Met deze contracten vinden belangrijke verbeteringen plaats.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Dirk Broeders en David Rijsbergen79d3c814-d0d5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/evaluation-of-active-management-of-the-norwegian-government-pension-fund-global/c87156f5-ce84-11ea-8a1e-005056b303d3Met een beheerd vermogen van meer dan €700 miljard behoort het Noorse petroleumfonds tot de grootste institutionele beleggers ter wereld. Met deze grootte komt ook een verantwoordelijkheid. Een realisatie van deze verantwoordelijkheid is dat het fonds in 2009 een uitgebreide studie heeft laten uitvoeren om te onderzoeken of de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan het inrichten van haar beleggingsportefeuille zinnig is geweest.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Review door David Blitz (Robeco) en Joop Huij (Robeco en Erasmus Universiteit)c87156f5-ce84-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/veranderingen-voor-beleggingsondernemingen-wat-waarom-en-hoe/cff7d936-cce9-11ea-8a1e-005056b303d3Er komen veel veranderingen op beleggingsondernemingen af, onder meer door nieuwe regelgeving. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is belast met het toezicht op de naleving van deze regels, gericht op onder meer zorgvuldige financiële dienstverlening. De AFM zet daartoe wettelijke instrumenten in, maar kan ook zogenaamde informele maatregelen nemen.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Nicole Bastiaansen, Tamara van der Ster, Thijs Vennemancff7d936-cce9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/regulering-van-de-financiele-sector-gevolgen-voor-de-welvaart-en-de-maatschappelijke-verhoudingen/e944227b-ce83-11ea-8a1e-005056b303d3Een paar weken geleden woonde ik een gastcollege bij van mijn Nyenrode-collega Paul de Blot sj. Paul is een inmiddels 88 jarige jezuïet die college geeft over business spiritualiteit. Dat klinkt zweverig, maar dat is het volstrekt niet. De kern van zijn betoog was dat je zonder bezieling voor wat je doet, geen zaken kunt doen. Dat was les één.VBA JournaalMon, 01 Oct 2012 00:00:00 +0200Jaap Koelewijne944227b-ce83-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hup-holland-hup/02a2023d-d1b7-11ea-8a1e-005056b303d3Ik zat er 9 juni helemaal klaar voor. We zouden eerst even de Denen aan de kant zetten, daarna nog wat puntjes sprokkelen bij de Duitsers en Portugezen en zo de tweede ronde van het Europees kampioenschap veilig stellen. De meesten van de paar miljoen voetbalexperts die Nederland rijk is hadden geen scenario bedacht waarbij we na drie wedstrijden nog geen enkel punt gewonnen hadden. Zelfs het stress scenario had hier niet in voorzien.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Hans de Ruiter02a2023d-d1b7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-kapitaalmarkt-op-slot-wie-heeft-de-sleutel/0ac00e31-d1a8-11ea-8a1e-005056b303d3De kapitaalmarkt kan door de kredietcrisis steeds minder goed de functie van intermediair tussen vraag naar en aanbond van kapitaal vervullen. Banken zwichten onder kapitaaleisen en verkorten daarom hun balans. De ogen zijn gericht op de volle kassen van instituten, maar ook zij houden de boot af. Ze willen niet praten over hun rol in de specifiek Nederlandse context. Zijn ze bang voor beleggingsdwang?VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn0ac00e31-d1a8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/financiele-infrastructuur-en-de-onderhandse-leenmarkt/0cb348b4-d1a2-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel onderzoekt hoe onderhandse leningen kunnen bijdragen aan de financiële infrastructuur van Nederland. Dat debat is in gang gezet door de dramatische ontwikkelingen in het Nederlandse financiële landschap sinds 2007 tot op heden, onder andere verwoord in het rapport van de Commissie-De Swaan dat door een expertgroep in juni 2011 is uitgebracht aan de Minister van Economische Zaken,...VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Piet Duffhues0cb348b4-d1a2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/zonder-leven-lang-leren-geen-perspectief-in-de-pensioensector/206767c4-d1ab-11ea-8a1e-005056b303d3De pensioenwereld is in beweging en heeft nog nooit zo erg onder het vergrootglas gelegen als vandaag de dag. De financiële positie van pensioenfondsen is de afgelopen jaren verslechterd en het maatschappelijk vertrouwen in de pensioensector is afgenomen. Er is dus werk aan de winkel. Binnen dat speelveld is een cruciale rol weggelegd voor SPO als belangrijkste aanbieder van pensioenopleidingen op het gebied van collectief pensioen.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Hans de Ruiter206767c4-d1ab-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/investeren-in-onderwijs-als-win-win-situatie/282376f9-d19d-11ea-8a1e-005056b303d3Het beleggingsbeleid van Nederlandse institutionele pensioenbeleggers kan door middel van innovatieve investeringen in onderwijs een positieve bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving en tegelijkertijd beter aansluiten bij de strategische doelstelling van pensioenbeleggers.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Tjitsger Hulshoff282376f9-d19d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/private-equity-bron-van-groei-en-innovatie/36e8a87f-d19a-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel beschrijft de recente ontwikkelingen voor risicokapitaal, ofwel private equity, in Nederland. Daarbij wordt dieper ingegaan op de noodzaak van de rol van private equity en waarom beleggers expansiefinanciering via private equity investeringen aan snelgroeiende bedrijven moeten overwegen. Het artikel eindigt met voorstellen voor investeringsmogelijkheden in jonge bedrijven met een innovatief karakter.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Arianne Leuftink36e8a87f-d19a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/publiek-private-samenwerking-pensioenfondsbeleggingen-in-infrastructuur/39d78a31-d198-11ea-8a1e-005056b303d3Overheden over de gehele wereld zien een mogelijke rol voor pensioenfondsen bij het financieren van publieke doelen met een macro- of sociaal-economisch karakter. Ook voor de Nederlandse overheid zou een dergelijke rol voor pensioenfondsen welkom zijn. Zo kunnen pensioenfondsen een rol spelen als financier van infrastructuurprojecten. Een passende risicobeheersingsomgeving is daarbij noodzakelijk.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Joanne Kellermann en Anne Kock-de Kreuk39d78a31-d198-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-rol-van-home-bias-in-het-beleggingsgedrag-van-nederlandse-pensioenfondsen/6778ef6c-d1a9-11ea-8a1e-005056b303d3In de literatuur is tot op heden weinig bekend over de internationalisatie van het beleggingsgedrag van de Nederlandse pensioenfondsen. De Nederlandse pensioenfondsen hebben zich veelal meer gericht op het buitenland en een sterke internationale diversificatie van hun vermogensportefeuille tot stand gebracht.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Willem F.C. Verschoor6778ef6c-d1a9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/meer-focus-op-nederlandse-aandelen-leidt-tot-beter-verantwoord-beleggen/6973725d-d19b-11ea-8a1e-005056b303d3In de praktijk blijkt dat wie zijn beleggingen goed kent, ook goed in staat is om waardecreatie te waarborgen en risico’s te beheren. Dat is een van de belangrijkste argumenten voor Nederlandse beleggers om te investeren in bedrijven uit eigen land: die zijn immers het beste te volgen – mits de belegger zich betrokken en actief opstelt.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Maarten Hartog6973725d-d19b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-nederlandse-inflatie/6b52f6c0-d199-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen, en hun deelnemers, zijn gebaat bij een brede spreiding van beleggingsportefeuilles over beleggingscategorieën, sectoren en geografische gebieden. Een uitzondering op dit streven naar geografische spreiding kan gemaakt worden voor het beleggen in Nederlandse inflatie, die categorie is immers alleen voorhanden in Nederland en wordt voor pensioenfondsen steeds belangrijker.VBA JournaalSun, 01 Jul 2012 00:00:00 +0200Valentijn Thijssen, Victor Zanting en Michiel Evers6b52f6c0-d199-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/werken-aan-herstel-van-vertrouwen-in-de-pensioensector/104e60bd-d274-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen bestaan bij de gratie van het vertrouwen van deelnemers. Bestuurders van (veelal verplichtgestelde) pensioenfondsen realiseren zich als geen ander dat ze zich actief moeten inzetten om dat vertrouwen te (her)winnen, zeker nu de dekkingsgraad sterk onder druk staat en de onrust op de financiële markten aanhoudt.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Marleen Koetsier en Gerben Schreurs104e60bd-d274-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/financiele-ethiek-aan-onethisch-handelen-ga-je-kapot/36724f91-d27d-11ea-8a1e-005056b303d3Na de financiële crisis staan ethische vraagstukken hoog op de agenda van financiële professionals. Daar was ook alle aanleiding voor, want de crisis werd mede veroorzaakt door weinig ethisch gedrag van bankiers, rating bureaus en beleidsmakers. Ook kwam er een brede discussie op gang over de effecten van bonussen.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn36724f91-d27d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/regels-moeten-niet-verstikken/3befbea4-d3be-11ea-8a1e-005056b303d3Mea Hiskes-Willemse is directeur van de Vereniging van Vermogensbeheerders en Commissionairs (VV&C). De VV&C en de Association of Proprietary Traders (APT) vormen samen de Raad van de Effectenbranche (REB), de koepelorganisatie van Nederlandse Beleggingsondernemingen. Mea is tevens directeur van de REB en bestuurssecretaris van de APT. Maar dat is nog niet alles!VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Inge van den Doel3befbea4-d3be-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/vertrouwen-herstellen-en-de-fiduciaire-verantwoordelijkheid/51a8155b-d3bc-11ea-8a1e-005056b303d3“Het fundament waarop ons pensioenstelsel is gebouwd heet vertrouwen. Vertrouwen gestoeld op de zekerheid dat de pensioenfondsen onder alle omstandigheden kunnen nakomen wat zij aan deelnemers beloven”, aldus toenmalig staatssecretaris Mark Rutte die in 2002 de kern van het pensioenbeleid beschreef. Welke factoren beïnvloeden vertrouwen van deelnemers in hun pensioenfondsen?VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Alfred Slager51a8155b-d3bc-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/vertrouwen-is-geen-franje/64221e9d-d3bf-11ea-8a1e-005056b303d3Wat verklaart het opmerkelijke succes van de menselijke soort in de evolutie? Wij verschillen in genetisch opzicht nauwelijks van de hogere primaten zoals chimpansees, orang-oetans en vooral bonobo’s.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn64221e9d-d3bf-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/internationale-samenwerking-als-basis-voor-vertrouwen/6db82aa3-d3b5-11ea-8a1e-005056b303d3Als de huidige mondiale financiële crisis iets duidelijk maakt, is het wel dat vertrouwen onmisbaar is. Dit geldt zowel voor marktpartijen als voor monetaire- en toezichtautoriteiten. Vertrouwen is immers de basis voor het aangaan van transacties met andere, vaak onbekende wederpartijen.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Frank Dankers6db82aa3-d3b5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/models-behaving-badly-why-confusing-illusion-with-reality-can-lead-to-disaster-on-wall-street-and-in-life/9ec14419-d3c1-11ea-8a1e-005056b303d3“I’ve always tried to find the right mixture of academic rigor and practitioner intuition…” bekende Emanuel Derman toen hij in 2000 de prestigieuze IAFE/SunGard Financial Engineer of the Year Award accepteerde.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Review door Dr Winfried G. Hallerbach Robeco Quantitative Strategies9ec14419-d3c1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/selectie-en-monitoring-van-externe-beheerders/a6b52e5e-d277-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel gaat over u, uw externe beheerder en vertrouwen. De slechte resultaten van beleggers bij het inhuren en het ontslaan van externe beheerders kan deels worden verklaard door psychologische biases waar alle beleggers aan lijden. Een andere verklaring ligt in het ontbreken van een consistent proces voor het definiëren en evalueren van beleggingsmandaten. Welke bijdrage levert de externe beheerder aan de totale portefeuillestrategie?VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Wouter ten Brinke en Roelof Salomonsa6b52e5e-d277-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-rol-van-rating-agencies-in-de-crisis/b68ed64c-d27a-11ea-8a1e-005056b303d3Rating-agencies spelen een cruciale rol in de huidige financiële markten. Door het uitgeven van opinies over kredietwaardigheid helpen zij de informatie asymmetrie te overbruggen tussen partijen die schuldinstrumenten uitgeven en de partijen die daarin investeren. Daarnaast worden deze ratings in zowel Basel II als Solvency II gebruikt als inputvariabele bij het bepalen van het solvabiliteitsbeslag.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Mark Schilstrab68ed64c-d27a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/vertrouwen-tussen-ratio-en-intuitie/c3d5516e-d270-11ea-8a1e-005056b303d3Het grootste blijk van vertrouwen in de economische geschiedenis van Nederland heb ik altijd gevonden de openbare emissie van aandelen Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) in 1602. Duizenden beleggers schreven in op het kapitaal van een onderneming waarvan de opzet en werking nog totaal onbekend waren.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200René Willemsenc3d5516e-d270-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hoe-krijgen-we-uw-vertrouwen-terug/ece65548-d27b-11ea-8a1e-005056b303d3De Nederlandse consument is zijn vertrouwen in de banken kwijt. Dat hebben de banken zelf veroorzaakt. Voor bankiers is de tijd aangebroken om van hun troon te komen, zich te richten op de lange termijn en dienstbaar te zijn aan klanten. Het bankwezen moet veranderen en de lessen leren. De tijden zijn veranderd: het is Anno Nu. Zo kan op termijn het vertrouwen worden teruggewonnen.VBA JournaalSun, 15 Apr 2012 00:00:00 +0200Joop Wijnece65548-d27b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/aandeelhouderswaarde-van-de-accountant/01b6349d-d4d6-11ea-8a1e-005056b303d3Medio september organiseerden de VBA, NBA (Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants) en Eumedion een seminar met als thema de aandeelhouderswaarde van de accountant. Als voorbereiding op deze middag werden interviews gehouden met invloedrijke wetenschappers, beleggers, accountants en bestuursleden.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100John van Scheijndel01b6349d-d4d6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/later-met-pensioen-lost-alles-op-in-theorie/1e741611-d4d4-11ea-8a1e-005056b303d3‘Realisme ver te zoeken in debat over pensioenen.’ ‘Pensioenfonds loopt kans mis.’ ‘Tegelijk pensioenkorting en premiestijging.’ ‘Pensioenfondsen rekenen zich rijk.’ Vijf recente koppen in het Financieele Dagblad. Redenen te over voor een gesprek met Gerard Riemen, directeur van de Pensioenfederatie. Ook over dimensies en dogma’s van benchmarking, het thema van dit VBA Journaal, kan hij meepraten.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Inge van den Doel1e741611-d4d4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-z-score-naar-de-geest-of-naar-de-letter/1f8fb223-d3d0-11ea-8a1e-005056b303d3In de wet voor de z-score wordt voor de rendementsberekeningen verwezen naar “daartoe opgestelde richtlijnen van de Vereniging van Beleggingsanalisten”. Het rekenwerk zit dus meestal wel goed. In de praktijk zijn er echter vaak grote interpretatieverschillen rondom datgene waaraan gerekend moet worden. Afhankelijk van de interpretatie behaalde een pensioenfonds een flinke outperformance dan wel een zware underperformance.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Hans Braker1f8fb223-d3d0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/brede-benchmark-voor-aandelenmandaten-small-caps-included-voor-een-optimaal-rendement/27eb5b1f-2505-11eb-8a1e-005056b303d3Een institutionele belegger wenst een optimaal rendement op al zijn beleggingscategorieën. Meestal is vanuit de Strategische Asset Allocatie een deel van het vermogen belegd in beursgenoteerde aandelen. De keuze van de aandelenbenchmark is cruciaal, want de interne en externe beheerder meet zijn prestaties tegen deze maatstaf.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Jeroen Kakebeeke27eb5b1f-2505-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kondratieff-vorsers-zo-somber-nog-niet/46e0b6d6-2506-11eb-8a1e-005056b303d3Eind september brak de onregelmatig bijeenkomende Kondratieff werkgroep (dit keer bestaand uit Philip Menco, Kees de Vaan, Peter Vermeulen, René Willemsen en Sep Van de Voort) zich de hersenen over het verloop van de huidige Kondratieffgolf. Natuurlijk zijn er veel verschillende opvattingen mogelijk over de vraag wanneer welke Kondratieff begint, maar om het ons wat gemakkelijk te maken namen we twee grafieken uit het boek van Peter Vermeulen en Gerhard ter Veer als handvat.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Sep Van de Voort46e0b6d6-2506-11eb-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hoe-hoog-ligt-de-lat-voor-high-yield/62cd42da-d4c9-11ea-8a1e-005056b303d3Hoe komt het toch dat zo weinig actieve high yield-managers hun index kunnen verslaan? En dat ook passieve managers achterblijven bij hun index? In dit artikel betogen we dat een high yield-index niet zomaar te gebruiken is als benchmark voor het evalueren van portefeuillerendementen. We bespreken eerst een aantal specifieke kenmerken van high yield-obligaties, zoals het hoge couponpercentage en de geringe liquiditeit.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Sander Bus en Patrick Houweling62cd42da-d4c9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-analyse-van-de-rendementen-en-risico-s-van-fundamental-indexation/afdef3ee-d3e1-11ea-8a1e-005056b303d3Passief beleggen maakt een sterke groei door. Bij passief beleggen wordt van alle aandelen in de index een op basis van marktkapitalisatie gewogen portefeuille gemaakt. Ten opzichte van actief beleggen leidt dit tot een goede performance en lage beheerkosten. Aan passief beleggen zijn mogelijk ook nadelen verbonden. Dit is het geval wanneer de markten inefficiënt blijken te zijn.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Roel Houwer en Auke Plantingaafdef3ee-d3e1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/michael-damm-over-benchmarks-benchmarks-mogen-het-gewenste-beleid-niet-verstikken/b4d2b852-d3d4-11ea-8a1e-005056b303d3Michael Damm is hoogleraar risk management aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Daarnaast is hij CIO van UBS Nederland. In die hoedanigheid is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid en deelverantwoordelijk voor het risicobeheer. Omdat hij zowel in de praktijk als de toegepaste wetenschap actief is, voerde het VBA journaal een gesprek met hem over het gebruik van benchmarks.VBA JournaalThu, 01 Dec 2011 00:00:00 +0100Jaap Koelewijnb4d2b852-d3d4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/nederlandse-beleggers-en-swaptions-spijt-en-hoe-dit-te-vermijden/0513f2a3-d7b7-11ea-8a1e-005056b303d3Een voorbeeld van succesvolle innovatie door Nederlandse beleggers is het gebruik van swaps en swaptions door pensioenfondsen en verzekeraars. Nadat deze Liability Driven Investors (LDI Beleggers, hierna beleggers genoemd) eerst swaps onder de knie hadden gekregen, zijn zij de afgelopen jaren ook swaptions gaan kopen om de renterisico’s van hun balans te beheersen.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Gijsbert de Lange (Towers Watson)0513f2a3-d7b7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/je-verdiende-loon/2a52e524-d7b9-11ea-8a1e-005056b303d3Het verschil tussen verdienen en belonen heeft al sinds onze kindertijd een andere intonatie. Je kon iets verdienen als je door een uitgevoerde taak, bijvoorbeeld de auto van je vader wassen, recht had op een vergoeding omdat er tijd en inzet tegenover stond.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Prof. Dr. Mijntje Lückerath-Rovers is hoogleraar Corporate Governance aan Nyenrode Business Universiteit, tevens verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en commissaris bij Achmea en de ASN Beleggingsfondsen N.V.2a52e524-d7b9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/endgame-the-end-of-the-debt-supercycle-and-how-it-changes-everything/35a3c87a-d7b8-11ea-8a1e-005056b303d3Heel toepasselijk heeft het boek ‘Endgame’ van John Mauldin en Jonathan Tepper als motto het uitstekende advies van een van de grootste schakers ooit, José Raúl Capablanca: “Om je spel te verbeteren moet je voor alles het eindspel bestuderen”. En aan het eindspel in de schulden-super-cyclus die meer dan zestig jaar geleden begonnen is, zijn we bijna toe.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Review door Léon Cornelissen, Hoofdeconoom Robeco35a3c87a-d7b8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/mensen-rennen-te-hard-de-verkeerde-kant-uit/66655f5f-d7b1-11ea-8a1e-005056b303d3Met de publicatie van zijn boek ‘Controle is goed, vertrouwen nog beter’ vestigde Kees Cools zijn reputatie als specialist op het gebied van flexibele beloningen. Hij vond in dit boek relaties tussen de grote boekhoudschandalen die de financiële markten in de nasleep van de internethype teisterden. Cools legde opmerkelijke verbanden.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn66655f5f-d7b1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-goede-bewaker-aan-de-zuidas/9021d2dd-d7b3-11ea-8a1e-005056b303d3Het jaarlijkse seminar dat Eumedion, VBA en NBA (voorheen NIVRA) samen organiseren is een mooi voorbeeld van synergie in het VBA netwerk. Eumedion is dan ook een goede bekende van de VBA. Zodra het thema van dit VBA Journaal – variabele beloning – het licht zag, was de keuze om Eumedion in deze rubriek aan het woord te laten snel gemaakt.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Inge van den Doel9021d2dd-d7b3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hoog-tijd-voor-een-uniform-beloningsbeleid-binnen-europa/a0fc3afb-d7ae-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen tien jaar is er bij beursgenoteerde ondernemingen steeds meer aandacht gekomen voor de bestuurdersbeloning en dan vooral het variabele deel van deze beloning. De gestegen aandacht lijkt gelijk op te zijn gegaan met de toegenomen complexiteit.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Faryda Lindeman (Mn Services)a0fc3afb-d7ae-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/variabele-beloning-in-vogelvlucht-debat-achtergrond-en-vooruitblik/f586eb69-d71b-11ea-8a1e-005056b303d3Is de financiële crisis veroorzaakt door perverse prikkels die variabele beloning losmaakt bij beleggers en bankiers? En als deze perverse prikkels worden aangepakt, krijgen we dan een robuuster en financieel systeem? Dit artikel geeft een overzicht van het variabele beloningsdebat in het vermogensbeheer.VBA JournaalSat, 01 Oct 2011 00:00:00 +0200Jan Bertus Molenkamp en Alfred Slagerf586eb69-d71b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-einde-van-het-nieuwe-normaal/0371424e-d984-11ea-8a1e-005056b303d3Er moet een eind komen aan het oeverloos pessimisme over de economische groei gebaseerd op de theorie van het Nieuwe Normaal denken. Onder het Nieuwe Normaal verstaan we de theorie van Reinhart en Rogoff1 dat financiële crises langdurig de economische groei laag houden. Te hoge schulden van bedrijven en/ of particulieren leiden tot bancaire crises en niet lang daarna tot onhoudbaar hoge overheidstekorten.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Peter Vermeulen (FandC Netherlands)0371424e-d984-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-failliet-van-de-normale-verdeling/03757a32-da34-11ea-8a1e-005056b303d3In de publieke opinie lijkt het alsof de kredietcrisis van 2007-2009 in zijn geheel terug te voeren is op perverse prikkels in het beloningsbeleid bij financiële instellingen. Een nadere beschouwing leert ons echter dat er veel meer zaken mis zijn gegaan in het financiële systeem. Een van die zaken is de verkeerde toepassing van financiële modellen voor het waarderen van financiële producten en het berekenen van risico’s.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Dr. Erik Kole (Erasmus Universiteit Rotterdam)03757a32-da34-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/risicomanagement-het-extreme-normaal/0f3929ed-d992-11ea-8a1e-005056b303d3Bij het houden van toezicht op pensioenfondsen en verzekeraars worden we vaak geconfronteerd met vragen over de diepgang en de noodzaak van het inschatten van risicofactoren. Moet je die extreem inschatten? Hoe dan? En waarom eigenlijk? Die vragen nemen we in dit artikel weg. Aan de hand van recente voorbeelden uit de beleggingspraktijk laten we zien dat zonder zicht op risicofactoren men voor verrassingen kan komen te staan.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Jon Vogelzang en Marieke van Dijk0f3929ed-d992-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-toekomst-bestendig-pensioen-een-reele-optie-of-illusie/2258c569-d97b-11ea-8a1e-005056b303d3Politiek, toezichthouder DNB, werkgevers en vakbonden hebben de afgelopen periode uit alle macht geprobeerd de in zwaar weer verkerende pensioenfondsen meer lucht te geven. Dit lijkt met het principeakkoord zoals medio juni overeen gekomen is, gelukt te zijn. Eind 2010 dienden werkgeversen werknemersorganisaties met een overtuigend voorstel te komen over de hervorming van het aanvullend pensioen in 2012.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Mark Schilstra en Tom Jaegers2258c569-d97b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/gedrag-de-verbindende-schakel-tussen-extreem-en-normaal/34056c06-da35-11ea-8a1e-005056b303d3Het thema van dit VBA Journaal is “Extreem, het nieuwe normaal”. Een paar minuten googelen leert dat dit een thema is dat veel mensen bezighoudt. De woorden “normaal” en “extreem” leveren respectievelijk 64.100.000 en 10.900.000 hits op. Opvallend – en wellicht typisch Nederlands – is dat bij “normaal” de lijst wordt aangevoerd door allerhande sites over de band Normaal en bij “extreem” wordt de lijst aangevoerd door de band Extreme.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Hans de Ruiter34056c06-da35-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/verzekeringswiskundigen-en-onzekerheid/3defd1ba-d999-11ea-8a1e-005056b303d3Het Actuarieel Genootschap en haar rechtsvoorgangers bestaat 123 jaar. Het lustrum van de VBA is er niets bij. Hoe gaat een actuaris om met extreme risico’s? De beroepsgroep van actuarissen voor het voetlicht.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Inge van den Doel3defd1ba-d999-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/extreem-het-nieuwe-normaal/6c4cd681-d980-11ea-8a1e-005056b303d3Als je de geschiedenis (vanaf 1600) van het bank- en verzekeringswezen bestudeert, is er eigenlijk nauwelijks een periode van meer dan 20, 25 jaar te vinden waarin geen financiële crisis van enige omvang is geweest. “Never a dull moment” voor riskmanagers zou je zeggen. En de vraag mag dan gesteld worden ‘leren we dan nooit iets van het verleden?’ De bekende zegswijze “de geschiedenis herhaalt zich” biedt dan blijkbaar geen houvast.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Xavier de Baar, Alexander Beijer, Paul de Beus, Berry Debrauwer, Hen Veerman6c4cd681-d980-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/expected-returns-an-investor-s-guide-to-harvesting-market-rewards/798733e9-d98e-11ea-8a1e-005056b303d3Op p.479 van zijn boek stelt Ilmanen dat het tijd wordt om beleggingslessen te trekken uit de voorgaande 27 hoofdstukken. Dit suggereert dat de lezer pas op dit punt is aangeland bij de wortel die hem aan het begin van het boek is voorgehouden. Niets is minder waar.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Dr Winfried G. Hallerbach (Senior Researcher Robeco Quantitative Strategies)798733e9-d98e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/extreem-het-nieuwe-normaal/839408d7-d98d-11ea-8a1e-005056b303d3Over een ding lijken beleggers het zonder meer eens te zijn: we leven op dit moment in extreme tijden. De beweeglijkheid van financiële markten is, zo is het algemene gevoel, groter dan ooit. Niet alleen is de volatiliteit hoog, maar de uitslagen zijn ook nog eens onvoorspelbaar. In deze bijdrage doen we verslag van een gesprek tussen drie heren. Alle drie hebben ze op hun eigen wijze hun sporen in het beleggingsvak verdiend.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn839408d7-d98d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/iedereen-oud/9e7f156d-d989-11ea-8a1e-005056b303d3Vaste zekerheden verdwenen, begrippen vervaagden De toekomst heeft de tijd nodig, zei Harry Mulisch ooit. Wie over de toekomst nadenkt, zal ervaren dat deze nog voor een aanzienlijk deel – telkens een nader te bepalen deel – open staat, aldus wijlen futuroloog Fred Polak. Zijn er ten aanzien van de vergrijzing redelijke voorspellingen te maken en zo ja, wordt er dan naar gehandeld? Het blijkt dat demografische ontwikkelingen worden onderschat omdat men denkt dat demografie(Roy, Punhani 2006)VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Nico van Geest (Keijser Capital)9e7f156d-d989-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/extreem-is-het-nieuwe-normaal/ecac5f24-d981-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen beleggingsjaren waren extreem voor beleggers. Extreem ten opzichte van langjarige gemiddelden en extreem ten opzichte van bijvoorbeeld de voorafgaande twee decennia. Gedurende de laatste honderd jaar zijn er meer perioden geweest met extreme gebeurtenissen.VBA JournaalFri, 01 Jul 2011 00:00:00 +0200Martine Hafkamp (Fintessa Vermogensbeheer)ecac5f24-d981-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/jan-dobber-er-is-nog-ruimte-voor-prijsverbetering/3188ab29-da45-11ea-8a1e-005056b303d3Even googelen op Jan Dobber levert weinig op. Hij opereert in stilte. Hij heeft geen relatie met de gelijknamige Jan Dobberschool in Haarlem. Jan Dobber was directeur van het beurshandelsbedrijf Optiver. Dit bedrijf is in 1986 opgericht. Toen was het nog een klassieke market maker op de optiebeurs. Dat is nu anders. Op de website van Optiver staat: ‘Today, we are one of the leading international proprietary trading firms, employing more than 550 employees worldwide.’VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn3188ab29-da45-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/cees-vermaas-van-beurs-met-it-systeem-naar-it-systeem-met-een-beurs/6e16dfc8-da46-11ea-8a1e-005056b303d3Cees Vermaas is sinds juni 2010 de CEO van NYSE Euronext Amsterdam. Zijn CV maakt duidelijk wat voor bedrijf een beurs tegenwoordig is. Anders dan zijn voorgangers heeft hij geen loopbaan in de financiële sector doorlopen. Hij studeerde technische bedrijfskunde in Den Haag en maakte daarna carrière in de ICT. Hij werkte tot en met 2001 bij Getronics en CMG en trad per 2002 in dienst bij de beurs.VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Jaap Koelewijn en Inge van den Doel6e16dfc8-da46-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-impact-van-een-verplicht-clearingregime-voor-otc-derivaten/92882c90-da3c-11ea-8a1e-005056b303d3Op 15 september 2010, precies twee jaar na de val van Lehman Brothers, heeft de Europese Commissie een conceptverordening (Verordening) gepubliceerd.2 De Verordening verplicht vrijwel alle financiële instellingen OTC-derivatentransacties via een centrale clearingorganisatie (central counterparty/CCP) af te wikkelen.VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Nicole Grootveld en Bas Zebregs92882c90-da3c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/finding-alpha-the-search-for-alpha-when-risk-and-return-break-down/9c967df9-da38-11ea-8a1e-005056b303d3In “Finding Alpha” betoogt Eric Falkenstein dat het nemen van meer risico bijna nooit gepaard gaat met een navenant hoger rendement. Theoretische modellen die wel een positieve relatie tussen risico en rendement impliceren, zoals het Capital Asset Pricing Model (CAPM), verwijst hij daarmee naar de prullenmand.VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Review door David Blitz, Head Quantitative Equity Research bij Robeco9c967df9-da38-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-land-der-tussenpersonen/e1064f8c-da53-11ea-8a1e-005056b303d3‘’Yet whilst the sea is the Dutchman’s enemy, it is also his provider and the – the ‘shaper’ of his ingenuity. Had nature blessed us with high, fertile ground like our neighbours, what need to invent the Amsterdam Bourse, the Joint Stock Company and our empire of middle-men? (p.136)’’VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Albert J. Menkvelde1064f8c-da53-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/meer-waardering-voor-onderpand-hoe-onderpand-de-waarde-van-derivaten-bepaalt/e158f73b-da42-11ea-8a1e-005056b303d3Toen in de zomer van 2007 duidelijk werd dat er zeer grote problemen bestonden met subprime hypotheken in de Verenigde Staten, leidde dat binnen de kortste keren tot een wereldwijde liquiditeitscrisis. Onzeker over elkaars kredietwaardigheid bleken banken niet langer bereid elkaar geld te lenen, of alleen tegen ongekend hoge rentes.VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Joeri Potters en Michel Lansink (Cardano)e158f73b-da42-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/momentum-en-reversal-20-jaar-later/f7ea16c5-da4d-11ea-8a1e-005056b303d3Ongeveer twintig jaar geleden kwam de positie van het Capital Asset Pricing Model (CAPM) onder druk te staan. Niet alleen publiceerden Fama en French (1992, 1993) hun invloedrijke artikelen waarin de rol van beta als enige verklaring voor verschillen in verwachte aandelenrendementen werd aangevallen, maar er verschenen ook talloze artikelen die patronen in aandelenrendementen documenteerden die het CAPM niet kon verklaren. Inmiddels is er veel gebeurd op dit gebied.VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Joop Huij en Marno Verbeekf7ea16c5-da4d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/jan-dobber-en-cees-vermaas-van-hoekman-naar-alternatief-platform/fec20864-da43-11ea-8a1e-005056b303d3De wereld van de beurzen is snel aan het veranderen. Als je door het beursgebouw van architect Jos Cuypers op Beursplein 5 loopt, dan voel je nog de sfeer van vroeger. Glas in lood, mooie bakstenen en een statig trappenhuis. De sigarenrook hangt bij wijze van spreken nog in de nissen waar de handelaren vroeger hun orderbonnetjes invulden.VBA JournaalFri, 15 Apr 2011 00:00:00 +0200Jaap Koelewijnfec20864-da43-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/entrepreneurial-finance-de-realiteit-van-reele-opties/046a2c65-dbe5-11ea-8a1e-005056b303d3Cijfers van het onderzoeksbureau EIM laten zien dat 78 van de 100 gestarte bedrijven in 2006 de eerste anderhalf jaar overleven.1 22% van de bedrijven gaat dus failliet in deze periode. Gemiddeld genomen overleeft 50 procent van de gestarte bedrijven de eerste 5 jaar.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Ronald J. Mahieu (Universiteit van Tilburg, Technische Universiteit Eindhoven, Netspar)046a2c65-dbe5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/nederland-moet-weer-durven/1af92f67-db05-11ea-8a1e-005056b303d3Bij het begrip innovatie in de financiële sector kun je jezelf maar moeilijk iets tastbaars voorstellen. Bij ‘echte’ innovatie doemt al snel een beeld op van laboratoria waarin slimme onderzoekers ingewikkelde experimenten doen of dat van ijverige studenten die een zonneauto uitproberen. Bovendien roept innovatie in de financiële sector ook minder positieve associaties op.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Eduard van Gelderen en Jaap Koelewijn1af92f67-db05-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-fundamental-index-a-better-way-to-invest/803f63d2-da5b-11ea-8a1e-005056b303d3In dit boek houden Robert Arnott en zijn collega’s van Research Affiliates een krachtig pleidooi voor het beleggen conform zogenaamde fundamentele indices. Hun kernargument hiervoor is dat een traditionele, marktwaardegewogen index per definitie te veel gewicht toekent aan overgewaardeerde aandelen en te weinig gewicht aan ondergewaardeerde aandelen, en dat dit kan worden opgelost door indexwegingen niet te baseren op de...VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Review door David Blitz, Head Quantitative Equity Research bij Robeco803f63d2-da5b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/integriteit-op-beursplein-5/b472d022-dbe3-11ea-8a1e-005056b303d3Op 1 september 2010 ging DSI naar de beurs. Dat wil zeggen: de organisatie verhuisde naar Beursplein 5 te Amsterdam. Evenals de VBA. De nieuwe buren van de VBA in de schijnwerpers.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Inge van den Doel Jaap Koelewijnb472d022-dbe3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/neue-kombinationen-schumpeter-en-de-crisis/be30e9f3-da5a-11ea-8a1e-005056b303d3In 1883 werden twee economen geboren, die tot op de dag van vandaag hun stempel drukken op de manier waarop in de economische wetenschap wordt gedacht: Keynes en Schumpeter. De verschillen tussen beide economen zijn op het eerste gezicht groot. Keynes analyseerde vooral de vraagkant van de economie. Hij waarschuwde voor de nadelige effecten van vraaguitval. Tijdens een crisis was het aan de overheid om actief beleid te voeren met het doel een deflatoire spiraal tegen te gaan.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Jaap Koelewijnbe30e9f3-da5a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/next-generation-defined-benefit-scheme/cb6a61ec-dbdd-11ea-8a1e-005056b303d3Although the Dutch Pension System is considered to be an efficient and high quality system various threats are undermining the future of this system. This paper explores an alternative form of pension set up retaining the benefits of the current system and using financial engineering to counter threats. The proposed system is essentially a collectively executed Defined Contribution system, but is designed to align the needs of the various stakeholders in a pension plan.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Tjitsger Hulshofcb6a61ec-dbdd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/vernieuwde-regelgeving-private-equity-effectief-of-contra-productief/ebfec97c-dbd9-11ea-8a1e-005056b303d3Op 11 november vond de Ronde Tafel bijeenkomst, gehouden door de Werkgroep Private Equity, plaats in het kantoor van de VBA op Beursplein 5. Deelnemers aan de discussie afkomstig uit de diverse betrokken “beroepsgroepen” gaven hun mening over recente ontwikkelingen in de private equity industrie, met name met betrekking tot regelgeving en governance.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Emke Bus, Remco Haaxman, Jesse de Klerk en Arianne Leuftinkebfec97c-dbd9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/the-currency-exchange-fund-innovatie-is-in-beweging-blijven/f100704e-da57-11ea-8a1e-005056b303d3In Amsterdam huist een uniek fonds dat onlangs met succes de afronding van de eerste fase van haar ontwikkeling heeft kunnen vieren. The Currency Exchange Fund N.V. (TCX) had in 2007 haar first close en is commercieel gestart in februari 2008.VBA JournaalWed, 01 Dec 2010 00:00:00 +0100Joost Zuidberg - Managing Director and CEO van TCX Investment Management Companyf100704e-da57-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-rendement-van-duurzaam-vastgoed/262d9eb8-e465-11ea-8a1e-005056b303d3De belangstelling voor duurzaamheid binnen de vastgoedsector neemt fors toe. De laatste paar jaar is duurzaamheid een vast onderwerp tijdens toonaangevende vastgoed conferenties als MIPIM of Expo Real. Europees overkoepelende vastgoedassociaties als INREV1 (privaat vastgoed) en EPRA2 (beursgenoteerd vastgoed) hebben ‘Sustainability Comités’ opgericht om haar leden meer ondersteuning en inzicht in ‘best practices’ te verschaffen.VBA JournaalFri, 01 Oct 2010 00:00:00 +0200Sander Paul van Tongeren262d9eb8-e465-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ronde-tafel-bijeenkomst-duurzaam-vastgoed-in-opkomst/40b619d8-e3e5-11ea-8a1e-005056b303d3De Commissie Duurzaam Beleggen van de VBA ziet een verschuiving van het louter ontwikkelen van beleid op het gebied van duurzaam beleggen naar een meer praktische invulling in de portefeuilles van steeds meer institutionele beleggers.VBA JournaalFri, 01 Oct 2010 00:00:00 +0200Deelnemers Ronde Tafel bijeenkomst: duurzaam vastgoed in opkomst40b619d8-e3e5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/keuze-tussen-actief-en-passief-beheer-een-actieve-keuze/628417f0-e3e0-11ea-8a1e-005056b303d3Voor veel beleggers is de afweging tussen actief en passief beheer een zeer actueel vraagstuk. Dit wordt vooral ingegeven door het steeds groter kostenbewustzijn dat leeft onder beleggers en wordt bovendien versterkt door de teleurstellende resultaten van veel actieve vermogensbeheerders in 2008.VBA JournaalFri, 01 Oct 2010 00:00:00 +0200vlnr Leonardo Bernardini1, 2, Sven Smeets en Bram Bikker628417f0-e3e0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alm-modellen-na-de-kredietcrisis/63af22ae-e3e3-11ea-8a1e-005056b303d3De kredietcrisis heeft een grote impact gehad op de dekkingsgraden van Nederlandse pensioenfondsen. Was eind 2007 de financiële positie van de meeste fondsen nog zodanig goed dat ook het verlenen van indexatie geen enkel probleem opleverde, een jaar later waren vrijwel alle pensioenfondsen verplicht een herstelplan te schrijven en aanvullende maatregelen te nemen.VBA JournaalFri, 01 Oct 2010 00:00:00 +0200vlnr. Roderick Molenaar, Peter Vlaar, Rob van den Goorbergh en Onno Steenbeek63af22ae-e3e3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/liquiditeit-voor-private-equity-secondaries/88488110-e466-11ea-8a1e-005056b303d3Beperkte liquiditeit is een van de belangrijkste kenmerken van private equity (PE) voor beleggers in deze beleggingscategorie. Veel investeerders hebben dat in de recente crisis aan den lijve ondervonden. Er bestaat weliswaar een secundaire markt voor belangen in private equity fondsen (‘secondaries’) die qua omvang in recente jaren sterk gegroeid is, maar gedurende de crisis zijn weinig belangen van eigenaar gewisseld.VBA JournaalFri, 01 Oct 2010 00:00:00 +0200Remco Haaxman88488110-e466-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/langleven-risico-lang-leve-het-afdekken/2adb8b48-e479-11ea-8a1e-005056b303d3Aan het einde van de opera “de zaak Makropulos” door Janáˆcek bekent de hoofdpersoon, de beroemde zangeres Emilia, dat zij al meer dan 300 jaar leeft. Zij heeft al die jaren een tovermiddel gebruikt. Echter gedreven door eenzaamheid en pijn besluit zij met het langlevenmiddel te stoppen en de verlossing van een natuurlijke dood te zoeken. Vlak voor haar sterven geeft ze de toverformule nog aan Kristina, haar bewonderaar.VBA JournaalThu, 01 Jul 2010 00:00:00 +0200Gijsbert de Lange (l), Richard Meijer (r)2adb8b48-e479-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/generatiebewust-beleggingsbeleid-verlaagt-spanningen-in-pensioencontract/4a65968f-e485-11ea-8a1e-005056b303d3De recente crisis en de gevolgen daarvan raken niet alleen de financiële markten. Die crisis onderstreept ook de spanningen in het huidig pensioencontract. De structurele demografische ontwikkelingen zijn nog belangrijker en maken aanpassen van het pensioencontract noodzakelijk.VBA JournaalThu, 01 Jul 2010 00:00:00 +0200Niels Kortleve4a65968f-e485-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-beursgenoteerd-onroerend-goed-een-beter-alternatief-voor-marktwaarde-gewogen-indices/9d82e232-e482-11ea-8a1e-005056b303d3De belangstelling voor aandelenstrategieën die afwijken van de traditionele marktwaarde-gewogen indices neemt bij institutionele beleggers fors toe. Deze interesse komt mede voort uit de hogere rendementen die met deze strategieën behaald worden.VBA JournaalThu, 01 Jul 2010 00:00:00 +0200Loes van der Padt (l), Joost van Beek (r)9d82e232-e482-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-levenlang-pensioen/c5000736-e472-11ea-8a1e-005056b303d3Eind 2008 publiceerde het CBS nieuwe sterftecijfers die een hogere levensverwachting laten zien. Pensioenfondsen moesten die nieuwe cijfers van DNB verwerken in hun verplichtingen per eind 2009, wat leidde tot een daling van dekkingsgraden met enkele procentpunten en in veel gevallen tot een hogere premie. Mede hierdoor realiseren pensioenfondsen zich steeds meer dat er onzekerheid bestaat rond de levensverwachting.VBA JournaalThu, 01 Jul 2010 00:00:00 +0200vlnr Job Stigter en Niels Kortleve (PGGM), Jeroen van der Hoek en Niels Vermeijden (Cardano)c5000736-e472-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/implementatierisico-s-van-pensioenfondsen-in-perspectief/c8d9f4fb-e47f-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsbestuurders zijn zich sinds 2008 veel beter bewust van het implementatierisico dat een fonds loopt bij de uitvoering van beleid. Maar met hoe dit goed beheerst kan worden worstelen ze nog steeds. Meer specificeren en controleren lijkt het antwoord maar kan het tegenovergestelde resultaat opleveren. Managementtheorie suggereert dat duidelijkheid over doelen, en een breed draagvlak realiseren effectiever werkt.VBA JournaalThu, 01 Jul 2010 00:00:00 +0200Alfred Slagerc8d9f4fb-e47f-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-op-de-golven/cb380d0d-e485-11ea-8a1e-005056b303d3Veer, Gerhard ter & Peter Vermeulen, Beleggen op de golven. Een studie naar vijf golven in de economie met twee beleggingskaarten: illustratie van twee visies op de toekomst, (Antwerpen/Apeldoorn, 2010). ISBN 978-90-441-2360-9.VBA JournaalThu, 01 Jul 2010 00:00:00 +0200Drs. Kees de Vaan RBA (Interpolis), Dr. René Willemsen RBA (IBS Vermogensbeheer)cb380d0d-e485-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/waarderen-van-garanties-in-life-cycle-unit-linked-contracten-een-risicoanalyse/09a3218f-e7b1-11ea-8a1e-005056b303d3Verzekeraars leggen de laatste jaren veel nadruk op de marktwaardering van de verplichtingen, om meer inzicht krijgen in de balansrisico’s. Veranderende regelgeving, zoals IFRS 4 fase II en Solvency II, versnelt dit proces.VBA JournaalThu, 15 Apr 2010 00:00:00 +0200David van Bragt RBA (l), Twan Possen (r)09a3218f-e7b1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-toezicht-op-pensioenbeleggingen-kan-beter/1bacf803-e624-11ea-8a1e-005056b303d3De VBA wil het toezicht op het beleggingsbeleid van pensioenfondsen verbeteren. Dat maakten Hans de Ruiter en Niels Kortleve duidelijk toen zij op 22 februari het rapport “Toezicht op Pensioenbeleggingen” aanboden aan Jean Frijns, voorzitter van de commissie die minister Donner adviseerde over het beleggingsbeleid van pensioenfondsen en aan Dirk Broeders, projectleider evaluatie FTK bij DNB.VBA JournaalThu, 15 Apr 2010 00:00:00 +0200Niels Kortleve (l) en Hans de Ruiter (r)1bacf803-e624-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ftk-en-rentegevoeligheid-een-voorstel-voor-een-nieuwe-rentetoets/45900ab7-e6e6-11ea-8a1e-005056b303d3Commissie Don (parameters), Commissie Goudswaard (toekomstbestendigheid aanvullende pensioenregelingen) en Commissie Frijns (beleggingsbeleid en risicobeheer). Het is overduidelijk, dat het Financieel Toetsingskader Pensioenfondsen (FTK) en het pensioenstelsel in zijn algemeenheid ter discussie worden gesteld. Met een opgebouwd pensioenvermogen in Nederland dat het BBP overtreft is dat niet verwonderlijk.VBA JournaalThu, 15 Apr 2010 00:00:00 +0200Jitzes Noorman45900ab7-e6e6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/optimale-asset-allocatie-op-korte-en-op-lange-termijn/4a60da69-e62b-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen streven ernaar om de ingelegde pensioenpremies zo te beleggen dat uiteindelijk waarde- en/of welvaartsvaste pensioenen kunnen worden uitgekeerd. Het beleggingsbeleid was dan ook decennialang vooral op de lange termijn gericht.VBA JournaalThu, 15 Apr 2010 00:00:00 +0200Erica Slagter (l), Erik Kole (m), Yvette Vermaes AAG (r)4a60da69-e62b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/a-colossal-failure-of-common-sense/ab66ab70-e7b5-11ea-8a1e-005056b303d3A Colossal Failure of Common Sense: The Inside Story of the Collapse of Lehman Brothers; Lawrence G. McDonald en Patrick Robinson, uitgever: Random House Inc. 2009, ISBN: 978-0-307-58833-3.VBA JournaalThu, 15 Apr 2010 00:00:00 +0200Philip Mencoab66ab70-e7b5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/soft-commodities-food-for-thought/fcf8e934-e7b4-11ea-8a1e-005056b303d3Duurzaam of verantwoord beleggen – we gebruiken de termen door elkaar – heeft een grote vlucht genomen in de laatste jaren. De commissie duurzaam beleggen van de VBA ziet een verschuiving van discussies over beleid, uitsluitingen en de waarde van duurzaam beleggen naar het daadwerkelijk integreren van duurzaamheid in de beleggingsanalyses. De commissie heeft dan ook geïnventariseerd over welke onderwerpen er op beleggingsgebied meer informatie nodig is.VBA JournaalThu, 15 Apr 2010 00:00:00 +0200Marcel de Bergfcf8e934-e7b4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/10-jaar-fair-value-bij-pensioenfondsen-naar-meer-of-minder-risicodeling-tussen-jong-en-oud/05af11a4-dcb0-11ea-8a1e-005056b303d3In deze bijdrage kijk ik eerst terug op 10 jaar gebruik van fair value principes bij Nederlandse pensioenfondsen. Ik kom tot de stellingname dat de bestaande pensioenregelingen niet gecombineerd kunnen worden met een fair value framework. De gewenste bestendigheid in het indexatie- en premiebeleid kan niet gerealiseerd worden.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Eduard Ponds05af11a4-dcb0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/prudentieel-en-gedragstoezicht-tegengestelde-belangen/0f48b4e9-dca8-11ea-8a1e-005056b303d3Een van de belangrijkste veranderingen in het financiële toezicht bestond uit de invoering van het gedragstoezicht in de loop van de jaren negentig van de vorige eeuw. In deze bijdrage zal ik stil staan bij een aantal consequenties van het gedragstoezicht in relatie tot de institutionele inkadering.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Jaap Koelewijn0f48b4e9-dca8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/risk-management-in-de-wereld-van-minsky/4e1a41bd-dcb4-11ea-8a1e-005056b303d3De belangrijkste strategische afweging van iedere financiële instelling behelst het verhogen van rendement op kapitaal versus het inperken van de risico’s voor de diverse stakeholders. Toch kan de uitkomst van dit proces binnen een kapitalistisch systeem grote amplitudes in de economie en zelfs zeer schadelijke instabiliteit niet voorkomen. Ook de anticyclische retoriek van de overheid en regelgeving heeft in de geschiedenis uitgewezen eerder procyclisch uit te pakken.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Theo Kocken4e1a41bd-dcb4-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-echte-gevolgen-van-de-ontwikkelingen-in-de-regelgeving/630721d3-dcaa-11ea-8a1e-005056b303d3Hoewel de afgelopen jaren veel gezegd en geschreven is over de invoering van het Financiële Toetsingskader (FTK) en de International Financial Reporting Standards (IFRS) was dit in de tijd dat ik mijn proefschrift schreef nog nieuw en allesbehalve uitgekauwd.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Laurens Swinkels630721d3-dcaa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-strategische-aandelenbenchmark/7b185c47-dcb9-11ea-8a1e-005056b303d3In 2001 verscheen mijn artikel “Tien argumenten voor een wereldwijde, marktwaardegewogen aandelenbenchmark” in het VBA Journaal. Wat mij destijds inspireerde tot het schrijven van dit artikel, was mijn verbazing over de grote diversiteit in de strategische aandelenbenchmarks van onze institutionele klanten. Wat die benchmarks gemeen hadden was het gebruik van vaste gewichten voor de verschillende regio’s, met doorgaans een relatief hoog gewicht voor de thuismarkt.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100David Blitz7b185c47-dcb9-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-toekomst-van-de-nederlandse-financiele-sector-een-update/b85bbfb9-dca5-11ea-8a1e-005056b303d3In het voorjaar van 2006 hield VBA zijn negende lustrumcongres over de toekomst van de Nederlandse financiële sector. De toon was niet optimistisch. Als grootste belemmering werd de geringe omvang van de binnenlandse markt gezienVBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Jean Frijns -Hoogleraar Beleggingsleer VU (VBA leerstoel)b85bbfb9-dca5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/fair-value-alm-heeft-steeds-meer-toekomst/d515a7d5-dcb2-11ea-8a1e-005056b303d3De vraag van de redactie van het VBA Journaal om terug te blikken op oude bijdragen leidt voor mij tot de conclusie dat het wat tijd nodig heeft gehad, maar dat fair-value ALM steeds meer een rol is gaan spelen in het ALM-beleid. Die trend zet naar verwachting door; daarvan geef ik enkele voorbeelden.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Niels Kortleved515a7d5-dcb2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/99-vba-journaals-een-hausse-en-twee-bubbels-verder/dbb70bd7-dcb7-11ea-8a1e-005056b303d3‘Na jaren van lusteloosheid kwam de Amsterdamse aandelenbeurs in september 1982 weer krachtig tot leven. Daaraan lag meer ten grondslag dan alleen de hausse in Wall Street. Dit artikel gaat in op de onderliggende factoren die voor de koersstijgingen op de Nederlandse aandelenmarkt zorgdragen.’VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Philip Mencodbb70bd7-dcb7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/boer-zoekt-vrouw-en-belegger-zoekt-boerenverstand/fae3f1c2-dcbb-11ea-8a1e-005056b303d3Ten tijden van het schrijven van dit artikel vergadert de politieke wereldtop in Kopenhagen om afspraken te maken over de duurzaamheidsagenda voor de komende jaren. En als we politiek en wetenschap mogen geloven is het inmiddels vijf voor twaalf. Als er niet snel wordt ingegrepen naderen we op tal van terreinen het tipping point waarbij onherstelbare schade wordt aangericht aan milieu, klimaat en biodiversiteit.VBA JournaalTue, 01 Dec 2009 00:00:00 +0100Hans de Ruiterfae3f1c2-dcbb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-op-de-golven/0f71827a-dd76-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel is gebaseerd op het rondetafelgesprek (met Frans Ballendux, Jaap van Duijn, ­Philip Menco, Peter Vermeulen, Sep van de Voort en René Willemsen) over de lange golf in de economie, de Kondratieff­golf.VBA JournaalThu, 01 Oct 2009 00:00:00 +0200Peter Vermeulen0f71827a-dd76-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/uitzonderlijke-periode-voor-het-ftk/8efeb677-de3c-11ea-8a1e-005056b303d3De disconteringsvoet tijdens een crisis tijdelijk bevriezen voorkomt ongewenste bijsturingVBA JournaalThu, 01 Oct 2009 00:00:00 +0200Bernard Walschots (l), Huub van Capelleveen (r)8efeb677-de3c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/actief-omgaan-met-risico/b429b3c6-de41-11ea-8a1e-005056b303d3De huidige marktwaarde gewogen aandelen benchmarks zijn niet gebouwd om voor alle beleggers optimaal te zijn. Het volgen van deze benchmarks kan daarom leiden tot niet optimaal gediversifieerde beleggingen en onbewuste risicoconcentraties in sectoren met hoge marktwaardes. Deze benchmarks moeten daarom niet als heilige graal worden gezien. Een groeiend aantal beleggers is dan ook op zoek naar een beleggingsaanpak die afwijkt van de standaard marktwaarde gewogen benchmarks.VBA JournaalThu, 01 Oct 2009 00:00:00 +0200Gerben de Zwart CFA (r), Ronald van Dijk (l)b429b3c6-de41-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-kroeg-in-de-woestijn/d8f6c49b-dd77-11ea-8a1e-005056b303d3Moos vertelt aan Bram dat hij een café midden in de woestijn heeft geopend. Bram kijkt Moos vol ongeloof aan en roept: “Maar Moos, daar komt toch nooit iemand!”. Waarop Moos antwoord: “Maar als ze komen, hebben ze een dorst.”VBA JournaalThu, 01 Oct 2009 00:00:00 +0200Philip Mencod8f6c49b-dd77-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/realistischere-rentes-in-continuiteitsanalyses-en-herstelplannen/44b592f2-e15c-11ea-8a1e-005056b303d3Door de ingestorte aandelenmarkten en de gedaalde marktrente zijn vrijwel alle Nederlandse pensioenfondsen eind 2008 in problemen gekomen. Al deze fondsen hebben een herstelplan en een continuïteitsanalyse moeten indienen. In deze analyse moet het pensioenfonds aantonen dat de maatregelen die worden genomen toereikend zijn om met voldoende zekerheid tot herstel te kunnen komen.VBA JournaalWed, 01 Jul 2009 00:00:00 +0200Tjitsger Hulshoff44b592f2-e15c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/wat-pensioenfondsen-kunnen-leren-van-een-veertig-jaar-oude-beleggingstheorie/75ee857b-e098-11ea-8a1e-005056b303d3Is het huidige doorsneebeleid dat pensioenfondsen voeren optimaal? Pensioenfondsen geven momenteel alle deelnemers hetzelfde risico, dezelfde beleggingsmix. Al eind jaren zestig leerde de beleggingstheorie dat men zou moeten beleggen in een lifecyclemix. Wat kunnen pensioenfondsen leren van die beleggingstheorie?VBA JournaalWed, 01 Jul 2009 00:00:00 +0200Niels Kortleve75ee857b-e098-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/adjusted-liability-duration-beter-voor-pensioenfondsen/90777581-e0a3-11ea-8a1e-005056b303d3In de afgelopen maanden hebben veel pensioenfondsen gemerkt dat hun renterisico minder goed was afgedekt dan zij dachten. De oorzaak hiervan verschilt per pensioenfonds. Vaak was de afdekking van curverisico en/of van convexiteit onvoldoende. Ook hadden veel pensioenfondsen het risico van hun pensioenverplichtingen (op swaprentes) afgedekt met obligaties, die tijdens de kredietcrisis nogal afwijkende prijsveranderingen ondergingen.VBA JournaalWed, 01 Jul 2009 00:00:00 +0200Gijsbert de Lange (l) en Geert-Jan Troost (r)90777581-e0a3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-manager-life-cycle-in-de-hedge-fund-industrie/b18f22e2-dece-11ea-8a1e-005056b303d3“Velen zijn trouw aan de ingeslagen weg, maar slechts weinigen aan het oorspronkelijke doel.” Friedrich Nietzsche (1844-1900)VBA JournaalWed, 01 Jul 2009 00:00:00 +0200Serge Eisenhardtb18f22e2-dece-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-relatie-tussen-credit-spreads-en-de-aandelenmarkt/ccd8cb98-deca-11ea-8a1e-005056b303d3De afgelopen paar jaar hebben in het teken gestaan van sterk oplopende credit spreads en dalende aandelenkoersen (zie figuur 1 en figuur 2). Op grond van de observaties over deze periode zou geconcludeerd kunnen worden dat er een sterke correlatie bestaat tussen de koersontwikkelingen op de bedrijfsobligatiemarkt en de aandelenmarkt.VBA JournaalWed, 01 Jul 2009 00:00:00 +0200Hans de Ruiterccd8cb98-deca-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/lessen-in-bescheidenheid-het-toezichtkader-en-de-crisis-op-financiele-markten/1e2317f1-e228-11ea-8a1e-005056b303d3De financiële turbulentie die in de zomer van 2007 begon heeft oude zekerheden afgebroken. Naast een vertrouwenscrisis veroorzaakte deze turbulentie ook een economische recessie. In Nederland kwamen pensioenfondsen massaal in onderdekking terecht. Bankentoezichthouders, die zich beschouwen als hoeders van de financiële stabiliteit, bleken de vertrouwenscrisis niet te kunnen tegenhouden of keren.VBA JournaalWed, 15 Apr 2009 00:00:00 +0200Dr. Gaston C.M. Siegelaer1e2317f1-e228-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kredietcrisis-uitdaging-voor-evaluatie-en-inrichting-van-pensioenfondsbestuur/348918e9-e234-11ea-8a1e-005056b303d3De kredietcrisis heeft grote gaten geslagen in de dekkingsgraden van de pensioenfondsen. Voor elk van de meer dan 500 fondsen zal de situatie verschillen, maar allemaal hebben zij averij opgelopen. Al in 2007 waren er voorboden van de kredietcrisis. Hebben de besturen van pensioenfondsen zich laten verrassen door de omvang en duur van de crisis? Of kon niemand die voorspellen?VBA JournaalWed, 15 Apr 2009 00:00:00 +0200Arthur Theunissen348918e9-e234-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/nederlandse-pension-fund-governance-in-de-praktijk/69d563db-e232-11ea-8a1e-005056b303d3Op 1 januari 2007 is de nieuwe Pensioenwet van kracht geworden. Deze stelt in zeer algemene termen dat goed bestuur moet worden gewaarborgd. Er worden suggesties gegeven waarop dit kan worden gedaan, maar pensioenfondsen zijn vrij in de wijze waarop hier invulling aan wordt gegeven.VBA JournaalWed, 15 Apr 2009 00:00:00 +0200Prof. dr. Jaap Koelewijn (r), Drs. Dirk F. Gerritsen (l)69d563db-e232-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/gelijkschakeling-van-belangen-door-performance-fees/b9c69abb-e2e7-11ea-8a1e-005056b303d3Als één van de oorzaken van de huidige kredietcrisis wordt de beloningscultuur in de financiële wereld genoemd. Er wordt daarbij beweerd dat deze niet goed gelinked is aan lange termijn doelen. Managers/beleggers lopen met miljoenen weg terwijl klanten/investeerders uiteindelijk met een negatieve performance blijven zitten.VBA JournaalWed, 15 Apr 2009 00:00:00 +0200Drs. Jan Bertus Molenkamp RBA ROb9c69abb-e2e7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/kredietbeoordelaars-geven-hun-informatievoorsprong-uit-handen-met-stabiele-ratings/fa8f892f-e2eb-11ea-8a1e-005056b303d3De discussie over de rol, prestaties en institutionele setting van de kredietbeoordelaars Standard&Poor’s, Moody’s en Fitch is de afgelopen tijd wederom opgelaaid. Directe aanleiding is het massaal afschrijven op gestructureerde producten met een triple A rating.VBA JournaalWed, 15 Apr 2009 00:00:00 +0200Prof.dr.ir. H.A. Rijkenfa8f892f-e2eb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/plan-b-voor-beleggers/34d7de66-e9f0-11ea-8a1e-005056b303d3Dit artikel is een samenvatting1 van het verslag van mijn recente zoektocht naar hoe kapitaal in het algemeen en ons pensioenkapitaal in het bijzonder kan bijdragen aan de mondiale uitdagingen voor een duurzame toekomst en kan bijdragen aan een stabiele, robuuste economie en financieel stelsel: een Plan B voor beleggers.VBA JournaalMon, 01 Dec 2008 00:00:00 +0100Drs. Marcel de Berg RBA,34d7de66-e9f0-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-kredietcrisis-en-risk-management-hoe-modernere-governance-structuren-het-zicht-op-de-risico-s-versterken/4f8b7e48-e9ed-11ea-8a1e-005056b303d3In de nadagen van Enron, Worldcom en Ahold hebben begrippen als corporate governance, compliance en risk management een hoge vlucht genomen.VBA JournaalMon, 01 Dec 2008 00:00:00 +0100Vlnr: Drs. Joeri van Alphen RBA MBA, Dr. Tjemme van der Meer, Drs. Herialt Mens CFA, Drs. Berry Debrauwer, Drs. Paul de Beus, Op de foto ontbreken: Mr.Drs. Rob Schreur, Dr. Bob Out, Drs. Tom Veerman AAG RBA4f8b7e48-e9ed-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/optimaal-rente-en-inflatiebeheer-een-integrale-matchingaanpak/50943365-e935-11ea-8a1e-005056b303d3Door de malaise op de financiële markten is het voor veel pensioenfondsen zaak om hun financiële beleid (verder) te optimaliseren. Steeds meer pensioenfondsen kiezen ervoor om deze optimalisatie te bewerkstelligen door het scheiden van de beleggingsportefeuille in een matchingportefeuille en een returnportefeuille.VBA JournaalMon, 01 Dec 2008 00:00:00 +0100Drs. Stefan Ormel RBA50943365-e935-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/inflatie-aan-het-zicht-onttrokken-maar-niet-verdwenen/5e2f5285-e87d-11ea-8a1e-005056b303d3De financiële crisis heeft geleid tot een schokgolf in de wereldeconomie. De ontwikkelde economieën bevinden zich in een recessie. De onzekerheid omtrent het herstel van de economische groei is daardoor fors toegenomen. Het moment en de omvang van het groeiherstel zijn in belangrijke mate afhankelijk van het huidige proces van kredietreductie (‘deleveraging’) in de financiële sector.VBA JournaalMon, 01 Dec 2008 00:00:00 +0100Drs. Richard Kneepkens5e2f5285-e87d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-contouren-van-een-life-settlement-index/8ca2b3a3-e93b-11ea-8a1e-005056b303d3“Longevity” wordt door meer en meer institutionele partijen gezien als een beleggingscategorie welke zich sterk ontwikkeld. Wereldwijd zijn pensioenfondsen, overheden en annuïteit-verzekeraars de natuurlijke dragers van langlevenrisico. Daar waar het normaal is dat risico’s als rente, krediet en wisselkoers verhandeld kan worden in een markt van verkopers (zoeken bescherming) en kopers, was dit historisch gezien met betrekking tot langleven risico beperkt.VBA JournaalMon, 01 Dec 2008 00:00:00 +0100Drs. Remco Zomer8ca2b3a3-e93b-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-golvende-weg-naar-de-volgende-hausse/29c5d41f-ead3-11ea-8a1e-005056b303d3De R zit weer in de maand, de r van recessie wel te verstaan. En die vermaledijde r zit ook in kredietcrisis, energieprijzen, rijzende grondstoffen en sombere vooruitzichten. En natuurlijk geldt dat evenzeer voor de neergang in Kondratieff’s cyclus.VBA JournaalWed, 01 Oct 2008 00:00:00 +0200Philip Menco29c5d41f-ead3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/liability-hedging-real-estate/3c964e65-eac8-11ea-8a1e-005056b303d3This publication presents the results of a research on real estate as a potential liability hedge for Dutch pension funds. Regulation (nFTK) causes the need for pension funds to implement Liability Driven Investment and to find liability hedging investment strategies. Current Liability Driven Solutions offered in the market all have their drawbacks; either they are too costly or not yet available on a large scale.VBA JournaalWed, 01 Oct 2008 00:00:00 +0200Niels Coolen3c964e65-eac8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/laag-risico-aandelen-prima-geschikt-voor-lange-termijn-belegger/9ec1103b-eac3-11ea-8a1e-005056b303d3Sinds kort staat het onderzoek naar de performance evaluatie van aandelen met een laag risico versus aandelen met een hoog risico opnieuw in de belangstelling.2 Volgens de theorie (CAPM) zouden effecten met een laag risico een lager rendement moeten hebben en effecten met een hoog risico een hoger rendement.VBA JournaalWed, 01 Oct 2008 00:00:00 +0200Pim van Vliet, PhD9ec1103b-eac3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/lessen-van-de-huidige-financiele-crisis/c31c1022-eb83-11ea-8a1e-005056b303d3Het is altijd een hachelijke zaak om lessen te trekken uit een historische gebeurtenis die nog niet beëindigd is en waarvan de precieze afloop dus ook nog niet vaststaat. Niettemin is het wel mogelijk om een tussentijdse balans op te maken. Dit artikel beoogt een analyse te maken van de huidige crisis op de financiële markten. Feitelijk gaat het om drie crises: een kredietcrisis, een liquiditeitscrisis en een solvabiliteitscrisis.VBA JournaalWed, 01 Oct 2008 00:00:00 +0200Hans de Ruiterc31c1022-eb83-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/hybride-bescherming-de-case-van-het-rabobank-pensioenfonds/5723e24b-eddb-11ea-8a1e-005056b303d3Voor een pensioenfonds met een hoge solvabiliteitsbuffer en sterke sponsor zoals het Rabobank Pen­sioenfonds (RPF) geldt dat ‘gebruikelijke’ marktfluctuaties maar ook grote koersdalingen in één markt geen directe bedreiging voor het fonds vormen. Dergelijke marktbewegingen kunnen goed worden opgevangen door de buffers in het fonds zelf of het beperkt bijspringen van de sponsor in combinatie met het korten op de indexatie.VBA JournaalTue, 01 Jul 2008 00:00:00 +0200Bernard Walschots (l), Huub van Capelleveen (r)5723e24b-eddb-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/overspannen-verwachtingen-in-de-nederlandse-ipo-markt/bc9f6b69-edd6-11ea-8a1e-005056b303d3Uit diverse nationale en internationale onderzoeken blijkt dat beursintroducties aanvankelijk beter renderen dan het marktgemiddelde, maar dat hun beurskoers op de lange termijn achterblijft. In dit artikel wordt onderzocht of dit koerspatroon verklaard kan worden door overoptimistische verwachtingen bij beleggers ten tijde van de beursgang.VBA JournaalTue, 01 Jul 2008 00:00:00 +0200Ellen Eijking (l), Rob Radelaar (r)bc9f6b69-edd6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/dividend-beleggen-meer-waarde-dan-value/f62df77e-ed32-11ea-8a1e-005056b303d3Een focus op hoog dividendrendement wordt vaak gezien als ‘value’ strategie. De consistente bovengemiddelde rendementen, die de dividendstrategie op lange termijn behaalt, kunnen echter maar deels door ‘value’ worden verklaard. Ook na correctie van andere veel naar voren gebrachte verklaringen, zoals het ontbreken van Japan en informatie technologie, behaalt de dividendstrategie een significante positieve alpha.VBA JournaalTue, 01 Jul 2008 00:00:00 +0200Joris Franssen (l) en Luc Plouvier (r)f62df77e-ed32-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-nut-van-risicodeling-bij-beschikbare-premieregelingen/681cfe43-eec7-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenregelingen veranderen. De laatste jaren is veel aandacht besteed aan de risico’s die pensioenregelingen met zich meedragen, met als gevolg dat een groot aantal regelingen is aangepast.VBA JournaalTue, 15 Apr 2008 00:00:00 +0200Herialt Mens (r), Alwin Oerlemans (l), Joeri Potters en Jorrit-Jaap de Jong681cfe43-eec7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/convergentie-in-risicomanagement-bij-financiele-instellingen/a236aa56-eebd-11ea-8a1e-005056b303d3Risicomanagement heeft zich de afgelopen jaren zowel bij banken, verzekeraars als pensioenfondsen sterk ontwikkeld. In dit artikel gaan we in op die ontwikkelingen en vergelijken we banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Enerzijds zien we dat de verschillende instellingen veel voortgang hebben geboekt en van elkaar hebben geleerd.VBA JournaalTue, 15 Apr 2008 00:00:00 +0200René Doff (l), Niels Kortleve (r), Inge Zeilstra (m)a236aa56-eebd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/balansmanagement-op-weg-naar-doelmatig-pensioenfondsbeheer/a409315b-eec5-11ea-8a1e-005056b303d3De gemakkelijke tijden voor pensioenfondsen zijn vervlogen. De veranderingen in wetgeving en toezicht bezorgen bestuurders handen vol werk, terwijl de ontwikkelingen op de financiële markten leiden tot heftige bewegingen in de dekkingsgraden.VBA JournaalTue, 15 Apr 2008 00:00:00 +0200Jelles van Asa409315b-eec5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/afdekken-reele-rente-10-bevindingen-uit-de-praktijk/e00efe76-eecc-11ea-8a1e-005056b303d3Pensioenfondsen hebben de afgelopen jaren veel inspanningen gepleegd om het financieel toetsingskader (FTK) te vertalen in een nominaal rentebeleid. De looptijd van de obligatieportefeuille is veelal aangepast aan de verplichtingen en eventueel zijn renteswaps gebruikt om de looptijd verder te verlengen.VBA JournaalTue, 15 Apr 2008 00:00:00 +0200Jeroen Tripe00efe76-eecc-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-onzekere-voor-het-zekere-nemen/f58aec6d-eece-11ea-8a1e-005056b303d3Het inrichten van de beleggingsportefeuille is er de afgelopen jaren niet eenvoudiger op geworden voor pensioenfondsen. Dit heeft twee belangrijke oorzaken. Ten eerste heeft het Financieel Toetsingskader pensioenfondsen ertoe gedwongen om beleggingen steeds ten opzichte van de pensioenverplichtingen te beoordelen. Hierdoor is de keuze om het renterisico (gedeeltelijk) af te dekken van groot belang.VBA JournaalTue, 15 Apr 2008 00:00:00 +0200Wilma de Groot (r), Laurens Swinkels (l)f58aec6d-eece-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/private-equity-percepties-en-feiten/0a13a2e0-f059-11ea-8a1e-005056b303d3Het beleggen in niet-beursgenoteerde ondernemingen, ofwel, private equity is recentelijk vaak in het nieuws. Zowel de sterke groei van het beheerd vermogen als de forse toename van megatransacties door buy-out fondsen hebben geleid tot veel aandacht in de media en zelfs de Tweede Kamer.VBA JournaalSat, 01 Dec 2007 00:00:00 +0100Remco Haaxman (CFA, Coller Capital) Barend Bloemarts (AlpInvest) Gerben de Zwart (CFA, ING Investment Management) Danny van Wijk (RBA, Unilever Pensioenfonds "Progress") Jesse de Klerk (CFA, Robeco) Lodewijk van Pol (RBA, Towers Perrin) Paul van Hastenber0a13a2e0-f059-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-zorgplicht-van-artikel-52-pensioenwet/0aeaa79a-f05c-11ea-8a1e-005056b303d3Met ingang van 1 januari 2008 treedt artikel 52 van de Pensioenwet in werking1 . In artikel 52 is geregeld dat de pensioenuitvoerder (lees het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar) een zorgplicht heeft bij de zogeheten premieovereenkomsten met beleggingsvrijheid, ook wel de beschikbare premieregelingen genoemd.VBA JournaalSat, 01 Dec 2007 00:00:00 +0100mr. Hans Breuker0aeaa79a-f05c-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-zal-u-een-zorg-zijn/6d9b1d00-f117-11ea-8a1e-005056b303d3Op 1 januari 2008 krijgen pensioenfondsen en verzekeraars met deelnemers aan pensioenregelingen met keuzevrijheid, doorgaans beschikbare premieregelingen en/of bijspaarregelingen, te maken met de zorgplicht. De AFM houdt toezicht op de correcte naleving van de wet.VBA JournaalSat, 01 Dec 2007 00:00:00 +0100Philip Menco6d9b1d00-f117-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-gearriveerde-toekomst/e19fcbfd-f116-11ea-8a1e-005056b303d3‘Waar kun je nog in beleggen als je bij al je beleggingen rekening moet houden met schendingen van mensenrechten, kinderarbeid, milieuvervuiling en ga zo maar door?’ Deze verzuchting van een belegger, vormde niet de uiting van een gemakzuchtig excuus om sociale, ethische of milieuvraagstukken terzijde schuiven. De belegger was oprecht bezorgd over de vraag: waar ligt de grens van het aanvaardbare?VBA JournaalSat, 01 Dec 2007 00:00:00 +0100Prof. Dr. Harry Hummelse19fcbfd-f116-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-in-grondstoffen-nog-steeds-de-moeite-waard/036404a7-f379-11ea-8a1e-005056b303d3Grondstoffen waren met afstand de slechtst presterende vermogenscategorie in 2006. De toonaangevende GSCI Total Return index daalde met meer dan 20% en de GSCI Total Return Energy deed het met een daling van 30% zelfs nog slechter. Voldoende reden om de aantrekkelijkheid van beleggingen in grondstoffen opnieuw ter discussie te stellen.VBA JournaalMon, 01 Oct 2007 00:00:00 +0200Harrie Dielen036404a7-f379-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/infrastructuur/82a0b765-f37a-11ea-8a1e-005056b303d3De rente is de afgelopen zes jaar sterk gedaald terwijl de stijgingen op de aandelenmarkten per saldo van beperkte omvang bleven. Dit leidde tot de zoektocht naar beleggingsalternatieven met andere risico/rendementsperspectieven en diversificatiepotentieel: alternatieve beleggingscategorieën.VBA JournaalMon, 01 Oct 2007 00:00:00 +0200Sjoerd Lont (l), Marc Hari (r)82a0b765-f37a-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/normal-backwardation-is-dat-normaal/9669200e-f375-11ea-8a1e-005056b303d3Commodities staan de laatste jaren steeds meer in de belangstelling van beleggers. Het snel stijgende aantal mogelijkheden om in commoditymarkten te beleggen, de (veronderstelde) lage correlatie met traditionele beleggingscategorieën en de relatief hoge rendementen in de afgelopen jaren hebben de interesse van beleggers gewekt (zie V.d. Kolk, [2006] en Vrugt, Wuijster en V.d. Goorbergh, [2006]).VBA JournaalMon, 01 Oct 2007 00:00:00 +0200Drs. Jeroen Blokland RBA9669200e-f375-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/institutionele-beleggers-laten-geld-liggen/d7f83472-f372-11ea-8a1e-005056b303d3De bewijzen tegen de efficiëntie van de aandelenmarkt stapelen zich op, zowel in theorie als in de praktijk. Verschillende partijen brengen producten op de markt met een systematische aanpak die historisch gezien een duidelijk beter rendement-risico profiel laten zien dan de marktwaardegewogen indices.VBA JournaalMon, 01 Oct 2007 00:00:00 +0200Jorik van den Bos (l), en Jan Bertus Molenkamp1 (r)d7f83472-f372-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/easy-money-is-local/0a0f2cbf-f42d-11ea-8a1e-005056b303d3De laatste jaren is onderzoek gedaan naar de effecten van de valuta mismatch in de balans van bedrijven in opkomende markten. Hieruit blijkt dat de kapitaalverschaffers en de bedrijven elkaar gevangen houden in een suboptimale oplossing: hoewel het verschaffen van financiering in lokale valuta voordelen heeft voor beide partijen, is dit zonder samenwerking niet mogelijk en valt men terug op financiering in harde valuta.VBA JournaalSun, 01 Jul 2007 00:00:00 +0200Frank Gosselink (l) FMO en Bart Bos (r) Cardano0a0f2cbf-f42d-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/verantwoord-beleggen-duurzaamheid-en-institutionele-beleggers/0eb1893f-f444-11ea-8a1e-005056b303d3Verantwoord of duurzaam beleggen kan het beleggingsbeleid van een institutioneel belegger ingrijpend veranderen. Dit artikel beschrijft welke invloed deze nieuwe trend op het beleggingsbeleid van een pensioenfonds kan hebben.VBA JournaalSun, 01 Jul 2007 00:00:00 +0200Frank Jan de Graaf1 (l) UvA en Alfred Slager2 (r) PGGM0eb1893f-f444-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-meervoudige-mentale-modellen-van-charlie-munger-de-not-sosilent-partner-van-warren-buffett/1592ae6e-f43e-11ea-8a1e-005056b303d3Achter het buitengewone verhaal van de beleggingsmaatschappij Berkshire Hathaway gaan twee financiële genieën schuil: de superbelegger Warren Buffett en zijn ‘stille vennoot’ Charlie Munger. Munger, die zijn positie in de schaduw van Buffett koestert, is Buffetts vriend, adviseur en advocaat – niet alleen zijn gewone advocaat, maar ook advocaat van de duivel.VBA JournaalSun, 01 Jul 2007 00:00:00 +0200Ron Boer1592ae6e-f43e-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/middelen-verdelen-in-een-marktwaardewereld-en-het-fenomeen-van-portable-everything/00418ee8-f4f6-11ea-8a1e-005056b303d3Nieuwe uitdagingen vragen om passende antwoorden. Door de Pensioenwet krijgen pensioenfondsen te maken met verplichtingen op marktwaarde, vervolgens de daaruit voortkomende zichtbaarheid van tot op dat moment verborgen risico’s en in potentie grote jaarlijkse fluctuaties van de dekkingsgraad en de kostendekkende premie.VBA JournaalSun, 15 Apr 2007 00:00:00 +0200Philip Menco00418ee8-f4f6-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-grote-belang-van-tactische-asset-allocatie/7aa3512d-f4fd-11ea-8a1e-005056b303d3In een studie van Brinson cs. uit 1986 bleek dat 93% van de variabiliteit van de kwartaalrendementen van 91 grote beleggers wordt bepaald door de gekozen asset allocatie, dus de keuze hoeveel in obligaties, aandelen en andere assetcategorieën wordt belegd. Stockpicking zou maar enkele procenten aan het rendement bijdragen.VBA JournaalSun, 15 Apr 2007 00:00:00 +0200Erik L. Van Dijk en Harry Geels7aa3512d-f4fd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alternatives-vanuit-een-alm-perspectief/7eb54dfa-f4ed-11ea-8a1e-005056b303d3Het doel van een ALM studie is om tot een integraal premie-, indexatie- en beleggingsbeleid te komen. Onder beleggingsbeleid werd, tot een aantal jaren geleden, hierbij uitsluitend de afweging tussen de hoofdcategorieën aandelen, vastrentend en eventueel vastgoed beschouwd. Verdere verbijzondering van de beleggingsportefeuille werd meer als een tactische dan een strategische beleidskeuze gezien.VBA JournaalSun, 15 Apr 2007 00:00:00 +0200Henk Hoek7eb54dfa-f4ed-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ook-bij-beschikbare-premie-pensioenregelingen-de-duration-verlengen/aabe90cb-f4f3-11ea-8a1e-005056b303d3Onder de werkingssfeer van het nieuwe Financiële Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen dienen de verplichtingen op marktwaarde te worden gewaardeerd. Omdat de pensioenverplichtingen zich in deze systematiek als langlopende obligatiebeleggingen gedragen, is het vanuit asset liability management (ALM)...VBA JournaalSun, 15 Apr 2007 00:00:00 +0200David Blitzaabe90cb-f4f3-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alternatieve-beleggingen-een-hype/ed7eea25-f4ee-11ea-8a1e-005056b303d3De toegenomen belangstelling voor alternatieve beleggingen in de beleggingsportefeuilles leidt tot een grote toestroom van geld naar deze beleggingscategorie. Veel institutionele beleggers overwegen of om het aandeel alternatives uit te breiden of belegging in alternatives op te starten. Het kan dan ook geen kwaad om zo nu en dan weer eens aandacht te vragen voor de vraag wat de meerwaarde van alternatieve beleggingen is.VBA JournaalSun, 15 Apr 2007 00:00:00 +0200Tom Steenkamped7eea25-f4ee-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/redenen-om-niet-in-commodities-te-beleggen/11e75368-f5ae-11ea-8a1e-005056b303d3Commodities mogen zich de afgelopen jaren in een toenemende populariteit verheugen bij beleggers. De sterke stijging van grondstofprijzen die sinds begin 1999 heeft plaatsgevonden speelt hier hoogstwaarschijnlijk een rol bij. Verder heeft een aantal investment banks zich er reeds enkele jaren op toegelegd om de interesse voor het beleggen in commodities te laten toenemen. Op zijn minst kan gesteld worden dat men hier succesvol in is geweest.VBA JournaalFri, 01 Dec 2006 00:00:00 +0100Joost van der Kolk11e75368-f5ae-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/indexleningen-in-de-eurozone/22733c90-f755-11ea-8a1e-005056b303d3Een indexlening is een obligatie waarvan de coupon en de hoofdsom worden gekoppeld aan een consumentenprijsindexcijfer (CPI). Indexleningen vormen een klein maar groeiend segment van de Europese obligatiemarkt, zie Europese Commissie (2003). Op het Europese continent zijn indexleningen in 1998 geïntroduceerd door de Franse overheid. In 2003 volgden Griekenland, Italië en Oostenrijk.VBA JournaalFri, 01 Dec 2006 00:00:00 +0100Ivo J.M. Arnold22733c90-f755-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/heel-merkwaardige-contracten/7944d0cd-f757-11ea-8a1e-005056b303d3Op 11 december verdedigde Theo Kocken, directeuroprichter van Cardano Risk Management uit Rotterdam, zijn proefschrift “Curious Contracts” aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Zijn werk bevat een aantal uiterst interessante en innovatieve elementen, leidend tot een geheel nieuwe kijk op pensioenen en pensioenvoorziening. Het onderstaande is een korte samenvatting van de belangrijkste conclusies van het proefschrift.VBA JournaalFri, 01 Dec 2006 00:00:00 +0100Harry M. Kat, PhD7944d0cd-f757-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/is-er-plaats-voor-commodities-in-een-strategische-beleggingsportefeuille/8aefbe47-f5aa-11ea-8a1e-005056b303d3In de afgelopen vijf jaar hebben commodities een zeer goede performance laten zien. De Goldman Sachs Commodity Index – een productie-gewogen mandje van grondstoffentermijncontracten – liet over de afgelopen vijf jaar een gemiddeld totaal rendement zien van 15% per jaar. Uiteraard speelde hier de ontwikkeling van de olieprijs een belangrijke rol, welke in de afgelopen vijf jaar steeg van US$20 naar ruim US$60 per barrel.VBA JournaalFri, 01 Dec 2006 00:00:00 +0100Hans de Ruiter8aefbe47-f5aa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/waarom-abp-in-grondstoffen-belegt/d7230ac2-f5ab-11ea-8a1e-005056b303d3Beleggen in grondstoffen, of commodities, heeft sterk aan populariteit gewonnen. De hoge intrinsieke volatiliteit wordt steeds minder als probleem ervaren omdat men de waarde van risicospreiding door het toevoegen van commodities aan een traditionele portefeuille van aandelen en obligaties steeds meer erkent.VBA JournaalFri, 01 Dec 2006 00:00:00 +0100Mr. Drs. Ronald Wuijster Msc. (l), Drs. Evert Vrugt, CFA (m), Dr. Rob van den Goorbergh (r)d7230ac2-f5ab-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/optieregelingen-waardevol-of-waardeloos/d86923f0-f756-11ea-8a1e-005056b303d3Optieregelingen staan regelmatig in de publieke belangstelling. Neem de rol van optieregelingen in het drama Ahold, de minister van financiën die de prikkels uit optieregelingen ‘pervers’ noemt en de aanbevelingen van de commissie Tabaksblat betreffende optieregelingen.VBA JournaalFri, 01 Dec 2006 00:00:00 +0100Luuk Remmen (l), Lara Terlouw (m) en Rob Beaumont (r)d86923f0-f756-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/performance-meting-voor-pensioenfondsen/d0ea5afa-f830-11ea-8a1e-005056b303d3Wereldwijd hebben pensioenfondsen geleden onder de teleurstellende prestaties van de aandelenbeurzen gedurende de periode 1999-2003. Zo rapporteert Wilshire associates in mei 2003 dat 89% van de defined benefit plans in de Verenigde Staten een funding ratio heeft kleiner dan 100%2. Tegen het einde van 2003 is het totale tekort van pensioen fondsen in de VS opgelopen tot meer dan 350 miljard dollar (Pension Benefit Guarantee Corporation, 2003).VBA JournaalSun, 01 Oct 2006 00:00:00 +0200Auke Plantingad0ea5afa-f830-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/pensioenfondsen-en-het-gebruik-van-swaptions/f169269c-f838-11ea-8a1e-005056b303d3Met de aanstaande invoering van het Financieel Toetsingskader is een toenemend aantal pensioenfondsen op zoek gegaan naar methoden om hun risico’s beter te beheren en te beheersen. De inzet van rente swaptions is één van de strategieën die hiervoor in aanmerking kan komen. In deze bijdrage behandelen we de mogelijke toegevoegde waarde van swaptions, vergelijken we swaptions met andere instrumenten en toetsen we de consequenties in een ALM omgeving.VBA JournaalSun, 01 Oct 2006 00:00:00 +0200Michel Iglesias del Sol (l) Mark Admiraal (r)f169269c-f838-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-toekomst-van-de-nederlandse-financiele-sector/1a651f47-f9bd-11ea-8a1e-005056b303d3De financiële sector is traditioneel in hoge mate een binnenlandse sector. Nog steeds wordt ruim 80% van de productie in het binnenland afgezet, ongeveer gelijkelijk verdeelt tussen bedrijven en gezinnen. De barrières voor toetreding zijn hoog, niet in het laatst door de invloed van het prudentiële toezicht met zijn ingebouwde voorkeur voor ordelijke markten.VBA JournaalSat, 01 Jul 2006 00:00:00 +0200Prof. dr. J.M.G. Frijns1a651f47-f9bd-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/uitdagingen-voor-een-nederlandse-vermogensbeheerder/6ed7ab9d-f9c1-11ea-8a1e-005056b303d3Nederlandse vermogensbeheerders hebben het rijk allang niet meer alleen. In de jaren negentig richtten steeds meer Angelsaksische collega’s hun vizier op onze goedgevulde institutionele schatkist. Die internationalisering en concurrentie vanuit het buitenland zal alleen maar verder toenemen. Welke ontwikkelingen kunnen we in de komende jaren verwachten?VBA JournaalSat, 01 Jul 2006 00:00:00 +0200Drs. G.A. Möller Directievoorzitter Robeco Groep6ed7ab9d-f9c1-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/beleggen-begrijpt-u-het-nog/9fc8f8bf-f9c2-11ea-8a1e-005056b303d3In de afgelopen vijftien jaar hebben de beleggingsportefeuilles van de private banking-relaties van Fortis MeesPierson een totale metamorfose laten zien. Ook de beleggingsorganisatie achter de portefeuilles is sterk veranderd en complexer geworden door de internationalisatie die Fortis MeesPierson in deze periode heeft ondergaan.VBA JournaalSat, 01 Jul 2006 00:00:00 +0200Drs. P. W. Mol, Member of the Management Board Fortis MeesPierson9fc8f8bf-f9c2-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/een-swot-perspectief-op-de-nederlandse-vermogensbeheer-industrie/b4fc6104-f9c7-11ea-8a1e-005056b303d3De vraag naar specialistische vermogensbeheerproducten is de afgelopen jaren sterk toegenomen en zal naar verwachting blijven stijgen. De Nederlandse vermogensbeheer industrie staat voor de uitdaging een effectieve respons te geven op deze ontwikkelingen.VBA JournaalSat, 01 Jul 2006 00:00:00 +0200H.C. Figee, Principal bij McKinseyb4fc6104-f9c7-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/het-vestigingsklimaat-voor-financiele-instellingen-in-nederland/ebd27f41-f9c8-11ea-8a1e-005056b303d3In deze bijdrage wordt stilgestaan bij een aantal onderwerpen die van belang zijn bij het nadenken over de aantrekkelijkheid van Nederland als vestigingsplaats voor financiële instellingen.VBA JournaalSat, 01 Jul 2006 00:00:00 +0200Prof. dr. D. Schoenmakerebd27f41-f9c8-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/de-toevoegde-waarde-van-inflation-linked-bonds-voor-pensioenfondsen/06295f5f-fbfa-11ea-8a1e-005056b303d3In het afgelopen jaar is de omvang van de inflation-linked bond markt opnieuw fors gestegen. De waarde van staatsobligaties die gekoppeld zijn aan de inflatie in het Eurogebied is inmiddels toegenomen tot meer dan 100 miljard euro. De kans is groot dat de omvang van de markt zal blijven groeien, mede doordat Duitsland de uitgifte van inflation-linked bonds overweegt.VBA JournaalThu, 01 Dec 2005 00:00:00 +0100Marten Naaktgeboren06295f5f-fbfa-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/alternatieve-indexatievormen-collectief-dc/21a94aef-fbf5-11ea-8a1e-005056b303d3De eens zo rustige pensioenwereld is de laatste jaren volop in beweging. De conjunctuurcyclus bleek niet dood te zijn, en ook risico bleek geen theoretisch begrip te zijn geworden, zoals de forse daling van de aandelenmarkten heeft laten zien. Daarnaast heeft de vernieuwde regelgeving (zoals het nieuw Financieel Toetsingskader (nFTK) en IFRS) gezorgd voor een herdefiniëring van het begrip “risico”, met name door de waardering van verplichtingen op basis van marktrentes in plaats van een vaste rekenrente.VBA JournaalThu, 01 Dec 2005 00:00:00 +0100Henk Hoek21a94aef-fbf5-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/ifrs-van-theorie-naar-praktijk-de-rendementen-van-het-pensioenfonds-werken-door-op-de-ondernemingswinst/4600bef1-fc99-11ea-8a1e-005056b303d3“Bayer takes € 1.1 billion pensions accounting hit” zo kopte IPE op 9 november 2005 en op 7 september 2005 kon men lezen “ BAE pension liability widens by € 1.3bn”. Dit zijn twee recente voorbeelden waarin ondernemingen opgeschrikt worden door toegenomen pensioenlasten.VBA JournaalThu, 01 Dec 2005 00:00:00 +0100Fred Nieuwland (l), Eric Mathijssen (r)4600bef1-fc99-11ea-8a1e-005056b303d3https://cfasociety.nl/nl/publicaties/individuele-keuze-in-een-collectief-pensioen/50c16ed6-fbee-11ea-8a1e-005056b303d3Een typisch pensioenfonds voert een uniforme regeling uit voor een heterogeen bestand van deelnemers. De financiering vindt plaats op collectieve grondslag: doorsneepremie, één asset mix en risicodeling. Aan collectief vermogensbeheer en risicodeling binnen pensioenfondsen zijn in vergelijking met een individuele pensioenregeling (defined contribution) belangrijke voordelen te onderkennen.VBA JournaalThu, 01 Dec 2005 00:00:00 +0100Dr Eduard H.M. Ponds50c16ed6-fbee-11ea-8a1e-005056b303d3