Zonne-energie investeringen bevatten vaak dwangarbeid. Investeren zonder goed onderzoek is een groot ethisch én juridisch risico. Dat moet en kan anders. Investeerders kunnen op diverse manieren dit risico fors verlagen.
Zonnepanelen zijn een icoon van de energietransitie en tegelijkertijd een product met een grote kans op dwangarbeid en andere ernstige schendingen van mensenrechten. Veel panelen komen (deels) uit Xinjiang, een Chinese regio waar meer dan één miljoen Oeigoeren gevangen worden gehouden in kampen en dwangarbeid verrichten. Tegelijkertijd zijn die panelen broodnodig voor de energietransitie.
In deze column een bloemlezing die op dat gesprek is gebaseerd, met dank aan alle deelnemers.
Het is evident dat het grote risico op dwangarbeid niet acceptabel is vanuit ethisch en juridisch opzicht. Het niet (goed) uitvoeren van due diligence is juridisch risicovol. Dankzij nieuwe wetgeving zoals SFDR en CS3D worden bestaande normen tot ‘hard law’ verheven. Het overzicht houden van alle nieuwe wet- en regelgeving kan uitdagend zijn. Echter het Pensioenconvenant met UNGPs en de OESO-richtlijnen als basis, is richtinggevend. Door daaraan te voldoen, voldoe je grosso modo aan wet- en regelgeving inclusief de plicht mensenrechten te beschermen.
Goede due diligence kan je op verschillende manieren aanpakken, afhankelijk van het type investering. Iedere belegger kan wel enkele van de volgende zeven acties ondernemen.
- Producten uit Xinjiang hebben een zeer hoog risico op dwangarbeid. Vermijd producten (met onderdelen) uit deze regio. Mensen worden soms verplaatst om elders dwangarbeid te verrichten, maar dat risico is aanzienlijk kleiner. Er zijn dus alternatieve producenten.
- Stel in tenders duidelijke eisen op qua minimale duurzaamheidscriteria, waarbij milieucriteria minder gevoelig liggen. Het selecteren op basis van lage CO2eq voorkomt de selectie van producten uit Xinjiang, waar veel steenkool gebruikt wordt.
- Wees bij zonnepaneelfabrieken alert op co-locatie van een fabriek en werkkamp. Google Maps kan soms al uitkomst bieden.
- In China kunnen auditors niet straffeloos dwangarbeid rapporteren. Gerenommeerde accountantskantoren voeren daarom geen audits meer uit op dit punt. Vertrouw dus niet op audits, certificaten of lidmaatschap van de UN Global Compact.
- Als je engagement voert, ga een langere termijnrelatie aan en werk aan onderling vertrouwen. Luister naar hun verhaal en probeer via de CO2-discussie en vanuit het benoemen van behoeftes het gesprek te sturen naar wat een firma nodig heeft voor verandering.
- Escaleer naar de Nederlandse en Europese overheid; dit probleem ligt niet alleen op het bordje van beleggers. De Europese industrie heeft een oneerlijk nadeel in deze concurrentiestrijd, waar arbeiders wel een loon ontvangen. Het creëren van een level playing field en investeren in onderzoek naar automatisering van arbeidsintensieve productie, zou zeer helpen dwangarbeid te voorkomen.
- Werk samen met andere beleggers om beleggen in (producten van) dwangarbeid te voorkomen.
Tot slot, je kan discussiëren hoeveel verantwoordelijkheid op de schouders van een investeerder rust en hoe ver je moet gaan qua duurzaam beleggen. Het is belangrijk dat gesprek met klanten te voeren en hun voorkeuren te kennen. Als uitvoerder heb je ook een eigen grens te stellen. Het bewust beleggen in (producten van) grootschalige dwangarbeid kan nooit passend zijn.
in Externe publicatie door Martijn Huijnen