Pensioenfondsen beleggen collectief voor alle deelnemers. Hun pensioenverplichtingen staan op collectief niveau min of meer vast, maar deelnemers verschillen onderling aanzienlijk. Dit geldt zeker wanneer we breder naar het hele persoonlijke financiële plaatje kijken.
Enkele jaren geleden keek ik gefascineerd naar de documentaire Ik ben Alice van regisseur Sander Burger. De documentaire gaat over alleenstaande vrouwen van boven de 80 die een zorgrobot – Alice – krijgen toegewezen als deel van een experiment. Zowel de bejaarde dames als de meewerkende zorgmedewerkers zijn in eerste instantie erg sceptisch.
Witwaspraktijken hebben door de globalisering van de financiële sector de afgelopen 30 jaar steeds meer internationale aandacht gekregen. Na 9/11 kwam het onderwerp nog prominenter op de internationale veiligheidsagenda in het kader van terrorismebestrijding. Sindsdien is de regelgeving steeds verder uitgebreid. In 2018 is de vierde anti-witwasrichtlijn geïmplementeerd.
Econoom Coen Teulings stelde onlangs in het publieke debat dat Nederlandse pensioenfondsen veel meer dan nu zouden moeten beleggen in aandelen voor ongeboren generaties.1 Hij stelt dat “ons een pot goud wacht” als zijn voorstel praktijk wordt, omdat er dan meer kan worden geprofiteerd van de risicopremie op aandelen.
Institutionele beleggers hebben in toenemende mate een voorkeur voor aandelenportefeuilles met specifieke eigenschappen, zoals bijvoorbeeld een beleggingsstijl als lager risico of een duurzaamheidsdoelstelling in de vorm van een lagere CO2 -uitstoot. Tevens kan een benchmark worden samengesteld uit exclusief ESG-koplopers. Deze wensen leiden tot mandaten die sterk afwijken van standaard marktwaardegewogen benchmarks. Ze vragen tevens om een nieuwe manier van benchmarking van actieve beleggers.
In recent years the question of benchmark selection is receiving more and more attention from various groups of stakeholders. Almost 10 years ago regulators within and beyond European Union started to conduct investigations on manipulations with LIBOR and other benchmarks. Jurisdictions from around the world have concluded that benchmarks directly affect the value of the financial instruments and other contracts which are referenced to them.
Mensen zijn van nature geneigd om zichzelf met anderen te vergelijken: Heeft de buurman een grotere auto? Verdient die collega meer dan ik? Welke bakker bakt de beste oliebollen? Je kan bijna geen product meer bedenken waar geen vergelijkingssite voor bestaat. Ook in de financiële wereld is het heel gebruikelijk om rendementen te vergelijken. Er is zelfs een hele industrie rondom ontwikkeld van benchmark providers.
Institutionele beleggers zijn veelal lange termijn beleggers met een lange termijn beleggingsbeleid. De bijbehorende Strategische Asset Allocatie (SAA) reflecteert de balans tussen de risicohouding en het vereist rendement voor het behalen van de lange termijn doelen (ambitie).
Veel beleggers hanteren een benchmark, die door een externe partij is opgesteld. Dat is logisch, want er is veel expertise en data nodig om een benchmark te onderhouden. Een nadeel is dat een benchmark ook een ‘black box’ kan zijn. Als je niet oppast, krijg je allerlei bedrijven of landen in je beleggingsportefeuille, zonder dat je daar zelf een expliciete keuze voor hebt gemaakt.
Het moet een jaar of twintig geleden zijn, en ik herinner me geen namen meer of andere details,maar de kern van wat er gebeurde was dit: het bestuur van een pensioenfonds ontsloeg het hoofd van zijn beleggersteam na een periode waarin de beurzen behoorlijk volatiel en waren geweest en per saldo dalend.
Al vanaf aanvang van onze dienstverlening als vermogensbeheerder, gebruiken we zogeheten benchmarks als onderdeel van onze rapportages. Een hieraan gekoppelde performance attributie maakt daar uiteraard deel van uit. In eerste instantie deden we dit om onze klanten een goed inzicht te geven in de kwaliteit van het vermogensbeheer en de oorzaken van het rendement.
Kun je van het meten van performance je specialisatie maken? Hans Braker vindt van wel en het lukt hem al vijftien jaar lang daarmee zijn schoorsteen rokende te houden. In verschillende publicaties zet hij uiteen wat de knelpunten zijn die bij het meten van performance naar voren komen.
Na ruim 11 jaar ga ik met ingang van dit nummer de redactie van het VBA Journaal verlaten. Ik heb het met veel plezier gedaan, alleen de worstelingen met de deadlines maakten mij erg onrustig. Irma hield mij al die jaren standvastig aan mijn goede voornemens, zij het dat daar soms milde – en een enkele keer wat strenge – druk voor nodig was. Waarvoor dank.